Search is not available for this dataset
url
stringlengths 17
295
| title
stringlengths 1
295
| text
stringlengths 0
1.82M
|
|---|---|---|
http://engime.org/sabati-tairibi-elektr-togi-elektr-togi-kozderi-elektr-tizbegi.html | Сабақтың тақырыбы: Электр тогы, электр тогы көздері. Электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күші, кернеу | Электр тогы, электр тогы көздері. Электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күші, кернеу
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:
8.4.2.1 – электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру
8.4.2.2 – электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану;
8.4.2.3 - кернеудің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру;
Сабақтың мақсаты
- Электр тогының анықтамасын , ток көздері туралы біледі, токтың жүру шарттарын біледі .
- Электр тогының әрекетін түсінеді, ажыратады, электр қозғаушы күш шамасының физикалық шамасын түсінеді
- Электр тогын түсіндіре алады, деректерді жинап, талдап, іріктей алады. Өз болжамдары мен қорытындыларын жасай алады.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Ұйымдастыру Өзін-өзі тексеру
Өткен білімді еске түсіру
Сабақтың басы
Жаңа білім
Бекіту
Сабақтың соңы.
Бағалау
Үй тапсырмасы
Кері байланыс
Ұйымдастыру Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. Топқа бөлу.
Үй тапсырмасы Электр құбылыстары тарауы бойынша білімін
Сұрақ –жауап әдісі бойынша аламын
?
Миға шабуыл . Бейнематериалдар арқылы «Электр тогы» тақырыбындағы бейнематериал көрсету.
Оқулықпен жұмыс.
Өткізгіште электр тогы пайда болуы үшін және ұзақ сақталу үшін мына шарттар қажет:
Зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы болу керек; Қозғалысты туғызатын электр өрісі болу керек; (электр өрісі кез-келген зарядталған денелердің айналасында болады, оны көру немесе ұстау мүмкін емес; электр өрісінің бар не жоқ екендігін тек оның әсері арқылы білуге болады) |
http://engime.org/l-v-zankov-oz-eksperimentinde-andaj-edisterdi-ji-oldanadi.html | Л. В. Занков өз экспериментінде қандай әдістерді жи қолданады? | |
Л. В. Занков өз экспериментінде қандай әдістерді жи қолданады?
|
Дата | 31.01.2022 | өлшемі | 18,54 Kb. | | #130227 |
| Байланысты: Документ (8)
Дамыта оқыту Л.Выготскидің қай теориясына негізделеді?
А) жақын даму аймағы;
Б) актуальді даму аймағы;
С) жан – жақты даму аймағы;
Д) іс - әрекет.
Оқу іс - әрекеті нені дамытады?
А) Қисынды ойды;
Б) репродуктивті ойды;
С) теориялық ойды;
Д) продуктивтік ойды.
Оқыту арқылы жан – жақты даму міндетін қойған қай ғалым?
А) Л.С.Выготский;
Б) Л.В. Занков;
С) Д.Б. Элъконин;
Д) В.В.Давыдов;
Оқытуды теориялық ой дамыту іс - әрекеті арқылы зерттеген ғалым?
А) Л.В. Занков;
Б) В.В.Давыдов;
С) Л.С.Выготский;
Д) Д.Б. Элъконин - В.В.Давыдов;
Дамыта оқыту арқылы білім қандай тәсілдермен беріледі?
А) репродуктивті;
Б) жан – жақты «теориялық» іс - әрекет арқылы;
С) алгоритімделген;
Д) шығармашылық..
«Жақын даму аймағы» дегеніміз не?
А) баланың өз бетімен істей алатын жұмыстары.
Б) ересектердің көмегімен істей алатын жұмыстар;
С) өзіндік жұмыс;
Д) шығармашылық жұмыс;
Л.В. Занков өз экспериментінде қандай әдістерді жи» қолданады?
А) психологиялық;
Б) педогогикалық;
С) философиялық;
Д) танымдық;
Дамуда оқытудың баланың дамуында жетекші рөл атқаратын іс – жүзінде дәлелденген, ғалым:
А) Ш. Амонашвили;
Б) В.Ф. Шаталов;
С) Е.Ильин;
Д) Л.В. Занков?
«Оқыту тиімділігінің көрсеткіші баланың жалпы дамуы» - деген пікірін айтқан кім?
А) В.В.Давыдов;
Б) Л.С.Выготский;
С) Е.Ильин;
Д) Л.В. Занков;
Л.В. Занков Баланың қандай сапаларын дамыту міндетін қойды?
А) ақыл – ой, ерік – жігер, сезім;
Б) қызығушылық, қабілет;
С) Ынта, ықыла;
Д) адамгершілік, мінез;
Л.В. Занков ең басты бала бойындағы қандай сапаны жоғалтпау керек деді.
А) жағымды сезімді;
Б) ақыл – ойды;
С) ерік – жігерді;
Д) қабілетті.
Л.В. Занков жүйесінде қандай білімнің үлес салмағы көп?
А) алгоритім арқылы алынатын;
Б) проблемалық оқыту арқылы алынатын;
С) сабақ үстінде алынатын;
Д) экскурсия кезінде алынатын;
Л.В. Занков жүйесіндегі оқытуды ұйымдастырудың жетекші формасы:
А) факультатив;
Б) үйірме;
С) сабақ;
Д) экскурсия;
Л.В. Занков жүйесі бойынша сабақты қалай бастау ұсынылады?
А) өткен материялды қайталаудан;
Б) бекітуден;
С) мүлдем жаңа материялдан;
Д) үй тапсырмасын сұраудан;
Л.В. Занков жүйесіндегі оқытуды ұйымдастырудың маңызды формасы.
А) сабақ;
Б) экскурсия;
С) факультатив
Д) үйірме?
Қай оқыту түрінде баға басты рөл атқарады?
А) дамыта оқу;
Б) бағдарламаланған;
С) дұрыс жауабы жоқ;
Д) дәстүрлі;
Дамыта оқытуда қандай әдістер қолданылады?
А) балалардың жұмысын ұйымдастырған;
Б) түсіндіру; көрсету;
С) жаттығу;
Д) тәжірибелік жұмыстар.
Дамыта оқудағы әдістің негізгі түрі:
А) монолог;
Б) түсіндіру;
С) жаттығу;
Д) диалог (сұрақ – жауап)
Дамыта оқудың дәстүрлі оқытудан түрлі айырмашылығы неде?
А) технологияландырылмауында;
Б) диалогтың қолданылуында;
С) алгоритім бойынша оқытуында;
Д) барлық жұмысты баланың істеуінде;
Достарыңызбен бөлісу: |
|
| |
http://engime.org/sa-medenietini-a-stili-negizinde-aliptasan-onerini-dnietanimdi.html | Сақ мәдениетінің аң стилі негізінде қалыптасқан өнерінің дүниетанымдық түсініктермен байланысы. Қазақ даласындағы сақ қорғандарын қазу барысында табылған құнды жәдігерлер ертедегі көшпенділердің «аңдық стиль» | Сақ мәдениетінің аң стилі негізінде қалыптасқан өнерінің дүниетанымдық түсініктермен байланысы. Қазақ даласындағы сақ қорғандарын қазу барысында табылған құнды жәдігерлер ертедегі көшпенділердің «аңдық стиль»
Байланысты: Сақ мәдениетінің аң стилі негізінде қалыптасқан өнерінің дүниетанымдық түсініктермен байланысы
Сақ мәдениетінің аң стилі негізінде қалыптасқан өнерінің дүниетанымдық түсініктермен байланысы. Қазақ даласындағы сақ қорғандарын қазу барысында табылған құнды жәдігерлер ертедегі көшпенділердің «аңдық стиль» үлгісіндегі туындыларын танып білуге үлкен мүмкіндік туғызды. Кейбір деректерге сүйенсек, сақ тайпаларының әр жерде орналасуының бірден бір себебі көшпенділердің қозғалысқа өте бейімдігімен түсіндіреді. Демек, осы уақытқа дейін жеткен мәліметтерге сүйенсек, сақтар мал шаруашылығы жайылымына қолайлы өңір ретінде Тәңіртаудың солтүстік етегін мекендесе, ал грек тарихшысы Геродоттың пайымдаулары бойынша Тарбағатай мен Алтай тауларында тиграхауда сақтары яғни шошақ бөріктілер тіршілік еткен делінген. Демек, тиграхауда сақтарынан бастау алған өнердің жалпы стилистикасы Жетісу өңірін мекен еткен сақтардың стилімен ұқсас келгендіктен жалпылама «аң стилі» деген даму генезисі қалыптасқандығын көруге болады. Қазіргі уақытқа жеткен жануарлардың бейнесін біз адамзат тарихының ең ерте кезеңінен-ақ білгенімізбен, аң стилін ерте темір дәуіріндегі алғашқы далалық мемлекеттер дәуірінің мұрасы ретінде еш нәрсемен салыстыру мүмкін еместігіне көзіміз жетті.
Ғалымдардың пайымдауынша ерте қола дәуіріндегі сақ тайпаларында зооморфтық этно-әлеуметтік стильдің пайда болуы үшін сол заманның өзінде барынша жағдай қалыптасқан екен. Оларды жасауда өз кезеңінде дамыған технологияны қолданғаны, сондай-ақ ою-өрнек үлгілерін жасау үшін пайдаланатын құрылғылары қалыптасқандығын осы уақытқа дейін жеткен заттай құндылықтардан көруге болады. Демек, ерте темір дәуірінен бастау алған аңдық стильдегі әшекейлер қоғам өміріне қарай бейімделіп, аспан әлемі мен жер әлемі арасындағы мифологиялық дүниетанымның бірсыпыра әлементтерін бейнеледі. Сақ кезеңіндегі аң бейнелері үштік әлем (яғни құс, тұяқты жануарлар, жыртқыш) мен тіршілік арасындағы сабақтастық идеяны тудыру негізінде қалыптаса керек. Сондай-ақ аң стилі өз кезеңіндегі өрнектердің алдыңғы қатарында болды.
Ендеше, VII-VIII ғасырларда қалыптасқан «аң стилі» сақ өнеріне тән туындылардың шоғырын қалыптастырды. Олар: жыртқыш аң, мүйізі шиыршықталған арқар, төрт тұяғымен тіреп тұратын тұяқты жануарлар, жыртқыш құс, гриф немесе құлағы ұзын грифон, мүйізі ағаш бұтақтар түріндегі бұғылар және мүйізі арқасына дейін жайылған қырынан жатқан тау ешкілер бейнелері еді. Демек, ағаш пен сүйекті ою арқылы «аң стиліне» тән кескіндемелерді жасағаны белгілі болды. Кейбір мәліметтерге назар аударсақ, аң стиліне тән зергерлік бұйымдардың бірсыпырасы Шілікті қорымынан табылғаны баршаға аян. Бұл тоналған қорған болса да, осы жерден табылған кейбір алтын әшекейлер зергерлік техниканың әртүрлілігімен таң қалдырады дейді ғалымдар. Деректерге назар аударсақ, күн символы мен тірі және өлі табиғат туралы дүниетанымдық түсінік барша сақ әлеміне тән дүние екендігі белгілі болды. Ендеше, бұғының мүйізін өмір ағашымен байланыстырса, шеңбер тәрізді шиыршықталған мүйізді арқарды өсіп өну культімен өрбіткен.
1969-70 жылдары Есік қорғанынан тоналмай табылған сақ ханзадасының
қабірінен төрт мыңнан астам алтын тоғалар мен жапсырмалардың басым көпшілігі аңдық стильде жасалғандығын ғалымдар мен археологтар өз еңбектерінде көрсетіп жүр. Демек, алтынды өндеу мен аң стиліндегі тоғаларды жасаудағы сақ өнерінің өзіндік ерекше туындыларын әлемге паш етуге үлкен мүмкіндік туды десек қателеспейміз. Тек бас киімінің өзінде жүз елуге жуық алтын тоғалар болса олардың басым бөлігі аңдық стильде жасалған. Мәселен, бас киімдегі қос жебе түріндегі әшекей, геометриялық пішіндегі тіліктер, тік қарғыған аттың жарты бөлігі түріндегі тіліктер, тау шыңдары бейнесіндегі тіліктер, арыстанның бет-әлпеті түріндегі қапсырма, таутеке мүйізді қанатты аттардың мүсіндері, тау шыңындағы барыс түріндегі қапсырмалар, таутеке бейнелі әшекейлер, барыс бейнесіндегі қапсырмалар, құстың кіші қанаты түріндегі тіліктер, тік тақтайшалар арасындағы жолбарыстың басы түріндегі қапсырмаларды айта кеткен жөн.
Жалпы сақ ата-бабаларымыздан жеткен аңдық стильдерді қазіргі таңда қазақ халқының қолөнер шеберлері күнделікті тұрмыстық бұйымдарға, сән әлемінде ұтымды әрі жаңаша бағытта қолданып жүр. Дегенмен, сонау сақ кезеңінен бастау алған композициялық туындылар өз кезегінде заманауи үйлесімділікке ие болып жандана түсуде. Демек, өрнектердің композициялық орналасуындағы тұрақтылық пен жүйелік әдістер адамзат пен әлем арасындағы тылсым күштің, рухтың жақындығын, тәңірге табынушылықтан туындаған дүниетанымдық көзқарастарды көрсететін керемет дүниелер сонау сақ заманынан жеткен аңдық стильдің бір тармақшалары болып табылады. Бізге жеткен мәліметтерге қарасақ, ою-өрнектің мазмұндық ерекшеліктері символы, дүниені тану, салт-дәстүр, наным-сенімнен туындаса, ал сондағы бояу түсінің идеялық мазмұны, эмоциялық әсері адамның ішкі жан дүниесін көрсетсе керек. Сондай-ақ ат әбзелдеріндегі ерекше қолөнер туындылары сақ кезеңінен бастау алған жылқыға деген ерекше құрмет пен пір тұту, серік ету сияқты дүниетанымдық көзқарастардан басталған. Мәселен, ердің қасына салынған аңдық және геометриялық ою-өрнектер салу, өсіп-өну, құт береке, байлық нышандарымен тығыз байланысты екендігі белгілі.
Қорыта келе, сақ дәуірінен бастау алған «аңдық стиль» қазіргі таңда жалғасын тауып ата-бабаларымыздан жеткен өнер туындылары жанадана түсуде, бұл дегеніміз өнердің ешқашан өшпейтінін, заман талабына сай көркейіп, дамып, жетіле түсетіндігін көрсетеді. Демек, сақ өнерінің жауһарлары қаншама уақыт өтсе де, өз миссиясын жоғалпағандығын меңзейді.
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Акишев К.А. Новые художественные бронзовые изделия сакского времени // Прошлое Казахстана по археологическим источникам. – Алма-Ата, 1976. 183-195 бб.
2. Акишев К.А. Искусство и мифология саков. – Алма-Ата, 1984. |
http://engime.org/til-jene-sojleu-soz-oldanu-medenieti.html?page=5 | Тіл және сөйлеу, сөз қолдану мәдениеті - бет 5 | Байланысты: Тіл және сөйлеу. сөз қолдану мәдениеті
Қазақ тілінің сөз мәдениетін көтеру – ұлттық мүдде талаптарының бірі. Қазақ Тіл мәдениетінің үлкен бір саласы – сөйлеу мәдениеті, оны жоғары деңгейге көтерудің басты заңдылығы – дұрыс айту нормасы. Жазу және сөйлеу мәдениетінің қазақ әдеби тілін қалыптастырудағы орны және оның орфографиялық ережелерді жүйелеу мәселелерімен байланысы қазақ тіл білімінде жан-жақты зерттеліп келеді. Сөйлеу мәдениетін ұлттық мүдде ретінде тану; сөз мәдениетіне әлеуметтік көзқарасты қалыптастыру, сөз мәдениетін әлеуметтік ғылымдар мен ұлттық мәдениеттің ең басты тірегі ретінде бағалау, сөз мәдениетін ұлт мәдениетімен қатар насихаттау, лингвистикалық болжау орталықтарын ашу, сөз мәдениетіне қарама-қарсы құбылыс - лингвистикалық экологияны жеке сала ретінде қарастыру, «әсем жеткізу» ұстанымдары негізінде сөз мәдениетін жетілдіру, т.б. мәселелерді дұрыс жолға қою негізінде Тіл мәдениеті дамиды.
Қазақ тілінің сөз мәдениетін көтеру – ұлттық мүдде талаптарының бірі. Қазақ Тіл мәдениетінің үлкен бір саласы – сөйлеу мәдениеті, оны жоғары деңгейге көтерудің басты заңдылығы – дұрыс айту нормасы. Жазу және сөйлеу мәдениетінің қазақ әдеби тілін қалыптастырудағы орны және оның орфографиялық ережелерді жүйелеу мәселелерімен байланысы қазақ тіл білімінде жан-жақты зерттеліп келеді. Сөйлеу мәдениетін ұлттық мүдде ретінде тану; сөз мәдениетіне әлеуметтік көзқарасты қалыптастыру, сөз мәдениетін әлеуметтік ғылымдар мен ұлттық мәдениеттің ең басты тірегі ретінде бағалау, сөз мәдениетін ұлт мәдениетімен қатар насихаттау, лингвистикалық болжау орталықтарын ашу, сөз мәдениетіне қарама-қарсы құбылыс - лингвистикалық экологияны жеке сала ретінде қарастыру, «әсем жеткізу» ұстанымдары негізінде сөз мәдениетін жетілдіру, т.б. мәселелерді дұрыс жолға қою негізінде Тіл мәдениеті дамиды. |
http://engime.org/5--zerthanali-saba-ciklderdi-basaru-operatorlari.html#Циклден_шығаратын_break_операторы. | 5- зертханалық сабақ. Циклдерді басқару операторлары | 5- Зертханалық сабақ. Циклдерді басқару операторлары
Кей жағдайларда циклдердің орындалу реттілігін өзгертуге, соңына жетпей күшпен тоқтатуға, кейбір қадамдарынан аттап өтуге тура келеді. Мұндай жағдайларда циклдерді басқару операторлары қолданады. С# тілінде циклдерді басқарудың 3 түрлі операторы бар. Олар:
goto шартсыз өту операторы;
break циклдан шығу операторы;
continue циклдың келесі итерациясына көшу операторы;
Goto шартсыз көшу операторы, программада goto операторы циклдерде және switch операторында көрсетілген операторды орындауды жүзеге асырады.
Break циклдан шығу операторы циклдің соңына жетпей циклді тоқтату және switch операторынан шығуды қамтамасыз етеді.
Continue циклдың келесі итерациясына көшу операторы. Цикл денесінің аяғына дейінгі операторларды бос жіберіп, басқаруды келесі итерацияға береді.
Циклден шығаратын break операторы. Циклдің шартын тексеруді айналып өтіп, одан бірден шығып кету үшін break операторы қолданылады. Break операторы кездескенде цикл аяқталады да, цикл сыртындағы программа бөлігі орындала бастайды. Мысал қарастырайық.
// Циклден шығу үшін break операторын қолдану
using System;
namespace ConsoleApp5
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
for (int i = -10; i <= 10; i++)
{
if (i > 0) break; // i >0 болса, break операторын қолдану
Console.Write(i + " ");
}
Console.WriteLine("Cikl bitti!");
}
}
}
Программаның нәтижесі:
Бұл мысалда -10-нан 10-ға дейінгі сандарды қадамын 1-ге арттыра отырып экранға шығару циклі құрылған. Бірақ break операторын қолдану арқылы сан 0-ден үлкен болған кезде цикл тоқтап, циклдің сыртындағы "Cikl bitti!” деген мәтінді шығаратын WriteLine әдісі орындалады.
Егер break операторы бірнеше қабаттасқан циклдерде қолданылса, ол тек ең ішкі циклді аяқтайды. Мысал ретінде келесі программаны қарастырайық.
// break операторын қабаттасқан циклдерде қолдану
using System;
namespace ConsoleApp5
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
for (int i = 0; i < 3; i++)
{
Console.WriteLine("Syrtqy cik sany: " + i);
Console.Write(" ishki cikl sany: ");
int t = 0;
while (t < 100)
{
if (t == 10) break; // егер t=10 болса, аяқтау
Console.Write(t + " "); t++;
}
Console.WriteLine();
}
Console.WriteLine("Cikl aiaqtaldy");
}
}
Программаның нәтижесі:
Бұл мысалда сыртқы цикл бойынша i 0-ден 3-ке дейін құрылып, әр циклде 1-ден 100-ге дейінгі сандарды экранға шығаратын ішкі цикл құрылған. Ал ішкі циклде break операторы қолданылып, циклдік t айнымалысының мәні 10-ға тең болғанда ішкі цикл тоқтайды. Соның нәтижесінде әр сыртқы цикл орындалғанда 1-ден 100-ге дейінгі емес 1-ден 10-ға дейінгі сандар шығады.
Continue операторын қолдану. Continue операторы программаның қалған бөлігін орындамай, циклдің келесі қадамына мәжбүрлі түрде өтуді орындайды. Циклдің қандай қадамдарын орындамай кететіні іf шартты операторы өрнегі арқылы беріледі. Шарттан кейін continue түйінді сөзі жазылып нүктелі үтір қойылады. Соның нәтижесінде шарттағы көрсетілген қадамдардан аттап өтіп, цикл денесіндегі операторлар орындалады. Келесі мысалда 3 пен 5-ке қалдықсыз бөлінетін 1-ден 30-ға дейінгі сандардың көбейтіндісін табатын программа алынды.
class Program
{
static void Main(string[] args)
{ int i, f;
f = 1;
for (i = 1; i <= 30; i++)
{
if (((i % 5) != 0) || ((i % 3) !=0)) continue; // келесі қадамға өту
f = f * i;
}
Console.WriteLine("f=" +f);
}
}
Программаның нәтижесі:
Бұл мысалда цикл бойынша 1-ден 30-ға дейін 1 қадаммен артқанымен шарт бойынша 5-ке немесе 3-ке қалдықсыз бөлінбейтін қадамдарына continue операторы қолданылып, ондай мәнге ие қадамдардан аттап өтеді. Сол арқылы циклде 3 пен 5-ке қалдықсыз бөлінетін қадамдар ғана орындалады.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/bastauish-mektep-jasindafi-balani-damui-bastauish-mektep-jasin.html | «Бастауыш мектеп жасындағы баланың дамуы. Бастауыш мектеп жасындағылардың дамуының жалпы шарты» | «Бастауыш мектеп жасындағы баланың дамуы. Бастауыш мектеп жасындағылардың дамуының жалпы шарты»
Мақсаты: Бастауыш сынып жасындағы балалардың психологиялық сипатын талдау, жетекші әрекетін сипаттау;
Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың психикалық дамуы
Бастауыш мектеп жасын балалықтың шыңы деп атайды. Бала әлі күнге дейін балалықтың көп қасиеттерін сақтайды – жеңіл ойлау, аңқаулық. Оқу ол үшін- маңызды іс-әрекет.
Бала мектепке 6 жастан барады ма, әлде 7 жастан барады ма ол өзінің дамуының қандай да бір кезеңінде дағдарыстан өтеді. Мұндай дағдарыс 7 жаста немесе 6 жаста тіпті 8 жаста болуы мүмкін. 3 жас дағдарысы өзін ұғынумен байланысты болды. «Мен өзім» деген сөзді қолданып бала әлемді өзгертуге ұмтылды. Енді ол қоғамдық қатынастар әлемінде өзінің орнын ұғына бастайды.
Бастауыш мектеп жасында балада оқу жетекші іс-әрекет болып табылады. оның белгілі бір құрылымы бар.Д.Б.Эльконин бойынша оқу іс-әрекетінің компоненттерін қарастырамыз.
Бірінші компонент- мотивация. Оқу іс-әрекеті мотивтелген- ол итермелйді және түрлі оқу мотивімен бағытталады. Екінші компонент- оқу тапсырмасы яғни, бала орындау барысында әрекеттің жалпы тәсілдерін меңгеретін тапсырмалар жүйесі. Оқу операциялары әркеттер тәсілдерінің құрамына кіреді. Операциялар және оқу тапсырмалары оқу іс-әрекетінің негізгі буыны болып есептеледі. Төртінші компонент – бақылау. Алғашқыда балалардың оқу жұмысын мұғалім бақылайды. Біртіндеп олар өздері бақылай бастайды. Бақылаудың соңғы кезеңі- бағалау.
Л.И.Божовичтың ойынша 7 жас дағдарысы – бұл баланың әлеуметтік «Менінің» туылуы.Өзіндік сана сезімнің өзгеруі құндылықтарды қайта бағалауға алып келеді. Бұрын мәнді болған нәрсесі енді қосалқы болады, ескі қызығушылықтар өзінің оятушы күшін жоғалтады, олардың орнына басқа жаңа қызығушылықтар келеді. Дағдарыс кезеңінде күйзелістердің жоспарында өзгерістер болады, 7 жас дағдарысы кезеңінде Л.С.Выготскийдің атауы бойынша күйзелістердің жалпылануы болады.
Психикалық функциялардың дамуы:
Қабылдаудың дамуы- 1 сынып оқушыларында қабылдаудың саралап қабылдау түрі жақсы дамыған (түсін, пішінін дұрыс атағанымен, кейбір ерекшеліктеріне көңіл аудармау).
Зейіннің дамуы- мектепке жаңа келген балада еірксіз зейін басым болады. Мектептегі оқу процесі баланың ерікті зейіні болуын талап етеді. 2-3 сыныпта баланың ерікті зейіні едәуір дамиды.
Естің дамуы- мектепке жаңа келген бала көбінесе, қатты әсер еткен заттарды ғана есінде ұстайды. Ал оқу процесі барысында көптеген заттарды еріксіз есте сақтау қажет. Осыған байланысты есте сақтау жолдары қалыптаса бастайды.
Қиялдың дамуы. Бастапқы кезде қиялдағы заттар бір ғана күйде (статикалық) болса, 2 сыныптың соңы 3 сыныптың басында қозғалыс күйінде (динамикалық) өзгерістік күйде қалыптасады. Мазмұндама жаза алу.
Ойлауының дамуы - бұл екі кезеңнен тұрады. 1-2 сынып ақыл-ой әрекеті мектепке дейінгілердікіне ұқсас болады. Яғни көрнекі-әрекеттік негізде. Заттар мен құбылыстар туралы бір жақты пікірлер басым 3 сыныпқа өткен кезде ойлаудың 2 кезеңі дами бастайды.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sredstva-vozdejstvuyushie-na.html#Вопросы_для_самостоятельной_подготовки | Средства, воздействующие на | Тема занятия
Средства, воздействующие на
адренергические процессы
Базовые знания.
Необходимо повторить по курсу физиологии разделы: “Вегетативная нервная система, центральная нервная система, регуляция вегетативных функций”, из курса патологической физиологии: “Патофизиология общего кровообращения” (гл. Сосудистая недостаточность кровообращения).
Вопросы для самостоятельной подготовки
1. Анатомо-физиологические особенности симпатических нервов. Механизм передачи импульсов в адренергических синапсах. Биосинтез и метаболизм катехоламинов.
2. Классификация адренергических веществ.
3. Особенности клеточного действия и фармакологическая характеристика адренергических веществ неизбирательного действия:
а) Препараты стимулирующего типа действия:
-альфа – и бета-адреномиметики (адреналин).
-симпатомиметики ( эфедрин ).
б) Препараты угнетающего типа действия:
-альфа- и бета-адреноблокаторы (лабеталол);
-симпатолитики (резерпин, октадин).
4. Особенности клеточного действия и фармакологическая характеристика альфа-адренергических веществ:
- альфа-адреномиметики (норадреналин, мезатон, нафтизин);
- альфа-адреноблокаторы (фентоламин, тропафен, празозин);
5. Особенности клеточного действия и фармакологическая характеристика бета-адренергических веществ:
- бета-адреномиметики (изадрин, салбутамол);
- бета-адреноблокаторы (анаприлин, окспренолол, метопролол, талинолол).
6. Применение адренергических препаратов в стоматологии.
Выписать в рецептах:
Адреналина гидрохлорид
|
Нафтизин
|
Норадреналина гидротартрат
|
Изадрин
|
Мезатон
|
Анаприлин
|
Эфедрина гидрохлорид
|
Фентоламин
|
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/til-jene-sojleu-soz-oldanu-medenieti.html?page=3 | Тіл және сөйлеу, сөз қолдану мәдениеті - бет 3 | Байланысты: Тіл және сөйлеу. сөз қолдану мәдениеті
Сөйлеу мәдениеті орфоэпиялық нормаға негізделеді. Орфоэпиялық норма – сөздерді дұрыс айту, лексикалық норма – сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдану болса, грамматикалық норма сөйлеу мәдениетінде біршама тұрақталып, қалыптасқан норма саналады. Сөйлеу мәдениетінде ойдың дәлдігі, сөздің анықтығы, тазалығы, көңіл күйге әсер ететін шынайылығы (ол қарапайым сөзден немесе бейнелі образды сөздерден құралуына қарамастан), көркемдігі маңызды рөл атқарады.
Сөйлеу мәдениеті орфоэпиялық нормаға негізделеді. Орфоэпиялық норма – сөздерді дұрыс айту, лексикалық норма – сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдану болса, грамматикалық норма сөйлеу мәдениетінде біршама тұрақталып, қалыптасқан норма саналады. Сөйлеу мәдениетінде ойдың дәлдігі, сөздің анықтығы, тазалығы, көңіл күйге әсер ететін шынайылығы (ол қарапайым сөзден немесе бейнелі образды сөздерден құралуына қарамастан), көркемдігі маңызды рөл атқарады.
Сөз мәдениетін қалыптастыруға қажетті лингвистикалық орталықтар қатарына лингвистикалық болжау орталығы жатады. Лингвистикалық алдын ала болжау орталығы дәстүрлі тіл жүйесінің сапалық және сандық бағыттарын кешенді түрде зерттеу міндеттерін, сөз, сөйлеу қызметінің дәстүрін қалыптастыру мәселесін қарастырады. Сөз мәдениетіне қатысты лингвистикалық экология тіл және сөз мәдениетінің экологиясы деп аталады. Сөз мәдениетінің экологиясына тілдік ситуация, тілдік сана, тілдік орта, тілдік ортаның тазалығы, сөз қызметіндегі стилистикалық қатынастардың бұзылуы, сөйлеу этикасы мәселелері, сөз мәдениеті және мониторинг, т.б. мәселелер жатады. |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html#Методы,_использованные_для_оценки_качества_и_силы_доказательств | Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по ведению больных вирусными бородавками | РОССИЙСКОЕ ОБЩЕСТВО ДЕРМАТОВЕНЕРОЛОГОВ И КОСМЕТОЛОГОВ
ФЕДЕРАЛЬНЫЕ КЛИНИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ВЕДЕНИЮ БОЛЬНЫХ ВИРУСНЫМИ БОРОДАВКАМИ
Москва – 2015 Персональный состав рабочей группы по подготовке федеральных клинических рекомендаций по профилю «Дерматовенерология», раздел «Вирусные бородавки»:
Рахматулина Маргарита Рафиковна – заместитель директора ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России по научно-клинической работе, доктор медицинских наук, г. Москва
Нечаева Ирина Анатольевна – врач-дерматовенеролог Консультативно-диагностического центра ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России, кандидат медицинских наук, г. Москва
Методы, использованные для сбора/селекции доказательств: поиск в электронных базах данных.
Описание методов, использованных для сбора/селекции доказательств: доказательной базой для рекомендаций являются публикации, вошедшие в Кокрановскую библиотеку, базы данных EMBASE, MEDLINE, AMED, LILACS и CINAHL.
Методы, использованные для оценки качества и силы доказательств:
Консенсус экспертов;
Оценка значимости в соответствии с рейтинговой схемой (схема прилагается).
Качественно проведенные мета-анализы, систематические, или РКИ с низким риском систематических ошибок
1-
Мета-анализы, систематические, или РКИ с высоким риском систематических ошибок
2++
Высококачественные систематические обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований. Высококачественные обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований с очень низким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2+
Хорошо проведенные исследования случай-контроль или когортные исследования со средним риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2-
Исследования случай-контроль или когортные исследования с высоким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
3
Неаналитические исследования (например: описания случаев, серий случаев) |
http://engime.org/til-jene-sojleu-soz-oldanu-medenieti.html?page=4 | Тіл және сөйлеу, сөз қолдану мәдениеті - бет 4 | Байланысты: Тіл және сөйлеу. сөз қолдану мәдениеті
Тіл мәдениетіне тілдің құрылымдық жүйесіндегі орфоэпикалық, пунктуациялық, лексикалық-грамматикалық, синтаксистік нормалар қамтылып, олардың коммуникативтік эстетикалық қызметі толық айқындалған жағдайда стилистикалық норма жүзеге асады. Стилистикалық норма сөйлеушінің тілдік сөйлеу тәртібін қалыптастырады. Сөз мәдениеті көркем сөйлеуде, ғылыми-көпшілік немесе ресми ортада, тіпті ауызекі сөйлеу стилінде тілдің барлық салаларымен тамырлас келеді. Сөйлеу мәдениеті топ алдында мәдениетті сөйлеу, оның алғышарттарын, әдіс-тәсілін танып білу, озық үлгілерін меңгерудің жолдарын, нақты қасиеттерін ұғыну сияқты мәселелермен тығыз байланысты.
Тіл мәдениетіне тілдің құрылымдық жүйесіндегі орфоэпикалық, пунктуациялық, лексикалық-грамматикалық, синтаксистік нормалар қамтылып, олардың коммуникативтік эстетикалық қызметі толық айқындалған жағдайда стилистикалық норма жүзеге асады. Стилистикалық норма сөйлеушінің тілдік сөйлеу тәртібін қалыптастырады. Сөз мәдениеті көркем сөйлеуде, ғылыми-көпшілік немесе ресми ортада, тіпті ауызекі сөйлеу стилінде тілдің барлық салаларымен тамырлас келеді. Сөйлеу мәдениеті топ алдында мәдениетті сөйлеу, оның алғышарттарын, әдіс-тәсілін танып білу, озық үлгілерін меңгерудің жолдарын, нақты қасиеттерін ұғыну сияқты мәселелермен тығыз байланысты.
Қазіргі уақыт талабына сай әлемдік тіл білімінде Тіл мәдениеті «сөйлеудің тиімділік теориясы» деп аталып, әсер ету мен әрекеттестік бағытында зерттелуде. |
http://engime.org/dauisti-bzilui-jene-oni-aldin-alu-joldari.html | Дауыстың бұзылуы және оның алдын алу жолдары | Аргынова Кулсара Илиясовна , логопед
«Л.Н.Толстой атындағы орта мектебі» КММ
Дауыстың бұзылуы және оның алдын алу жолдары
Дауыс дегеніміз-адамның дыбыстау мүшелері арқылы шығаратын үні, дыбысы.Дауыс мүшелеріне өкпе, өңеш, жұтқыншақ, тіл, тіс, ерін, ұрт қатысады. Қатты сөйлеуде мидың үлкен жарты шарында орналасқан бөліктері реттейтін тыныс алу, фонациялық және артикуляциялық бұлшықеттер қатысады. Адамның сөзі анық және түсінікті болу үшін сөйлеу органдарының қозғалысы нақты және автоматты түрде болу керек. Сөйлеу дем шығару кезінде пайда болады, сондықтан да сөйлеген кезде тыныс алуға қарағанда дем шығаруы көбірек. Дауыс бөлігі дыбыс қатпарлары бар кеңірдектен тұрады.
Артикуляция мүшелеріне ерін, тіл, жоғарғы-төменгі жақ, жұмсақ және қатты таңдай, альвеолдар жатады. Тіл, ерін, жұмсақ таңдай және төменгі жақ қозғалу органдары болып табылады. Дауыс буындарының қысылуына байланысты дыбыс кеңірдектен шығады
Адам дауыс арқылы өз ойын,көңіл-күйін,сезімін білдіріп,сөйлеу арқылы еркін қарым-қатынасқа түсе алады.
Дауыстың бұзылуы екі үлкен топқа бөлінеді.
1.Органикалық бұзылу
2.Функционалдық бұзылу
Органикалық бұзылу орталық және шеткі болып бөлінеді. Органикалық бұзылу көбінесе бас миының зақымдануы және церебралдық сал ауруы кезінде кездеседі.
Органикалық бұзылуда көмейкейдің құрылысындағы: дауыс шымылдығындағы және жалғамалы құбырындағы өзгерістердің тұрақталып қалатындығы байқалады. Түзету жұмысында логопед дауыстық қатынас қызметін ойдағыдай қалпына келтіреді, бірақ дауыстың сапасында бұрыңғы қалпынан едәуір айырмашылық болады.
Шеткі бұзылу көмекейдің сал ауруымен жарақатынан пайда болады.
Функционалды бұзылу көмекейдің өткір,созылмалы аурулары салдарынан пайда болуы мүмкін.Көмекейдің қарлығуы кеселінде дыбыс жалғамаларының (голосовые связки)ісініп,қалыңдауында дыбыс жалғамаларының сөйлеу кезіндегі толық ашылып жабылмауына байланысты болады. Дыбыс жалғамаларының ісінуіне,домбығуына, зақымдануына аллергиялық реакциялар да себеп болады.
Дауыстың функционалды бұзылуы ересектерге қарағанда балаларда сирек кездеседі.
Балалардың дауысына шамадан тыс салмақ түсуден пайда болатын бұзылудың ең көп тараған түрі спатикалық дисфония(қарлығу) деп аталады. Дисфония баланың бес жасындағы шамадан біліне бастайтындығы байқалады, ал 8-10 жастың аралығында өте жиі болады. Қатты айқалап, шыңғырып сөйлейеу дауысқа ауырлық түсенірумен бірге,жұтқыншақ(танзиллит), көмекей безінің (аденоиды)қабынуына әкеліп соғуы мүмкін. Дияфония қатты айқалап сөйлейтін, ұшқалақ мінезді даурықпашы балаларда жиі пайда болады. Бұндай балаларда әдеттегідей таңертең дауысы таза және анық болады да, кешке қарай біртіндеп қарлығып қырылдауы күшейеді.
Дауыстың кенеттен бұзылуы баланың аллергиямен ауруынан да болуы мүмкін. Сондай-ақ дияфония баланың жүрген ортасындағы және тұрған жайдың ішіндегі шаң тозаңының, түтінің, шудың сөйлеген кезде тигізетін зиянынан да болуы мүмкін.
Көмекейдің жарақатынан кейін дауысты қалпына келтіру үшін:
1.Психотерапиялық дайындық қажет
2.Дұрыс тыныс алуды жаттықтыру
3.Кешенді тыныс алу жаттығуларын орындау(тік тұрған қалыпта және отырып орындау)
-Мұрыннан дем алу,дем шығару (тез ,терең дем алып,демді баяу шығару)
-Танаудың бір тесігінен дем алып,екіншісінен дем шығару(кезекпен)
-Танаудың бір ғана тесігінен дем алып,дем шығару(кезекпен)
-Танаудан дем алу,демді ауыздан (ерінді сәл жымқырып тұрып) шығару
7-10 күннен кейін көмекей,мойын бұлшық еттеріне жаттығулар жасау керек
-Қолды шүйдеге қойып тұрып басты еңкейту,шалқайту
-Жұдырықты иекке тіреп басты алға ию
-Басты екі иыққа кезекпен ию
- Астыңғы жақты төмен,оңға,солға,алға қарай кезекпен қозғау
-Жақты кең ашу,қабыстыру
-Тілдің ұшын жұмсақ таңдайға тигізу
-Екі жаққа(щеки) кезек-кезек үрлеу
-Есінеу
Бұл жаттығуларды күніне 6 реттен,әр жаттығуды 4-5 рет орындау керек.
Дауыс бұзылуының алдын алу үшін:
- Баланың даусын кішкентай кезінен күту керек
-Баланы жас кезінен шынықтыру,дұрыс тыныс алуын қадағалау
-Тамақты өте ыстық,өте суық күйінде ішпеу
-Суық тию,тамақ ауруларының толық емделуін қадағалау
-Баланың қатты шыңғырып, айқайламауын қадағалау
Балаңыздың дені сау, даусы әуезді болсын!
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/5--zerthanali-saba-ciklderdi-basaru-operatorlari.html?page=3 | Тапсырма нұсқалары - 5- зертханалық сабақ. Циклдерді басқару операторлары | |
|
бет | 3/3 | Дата | 16.10.2023 | өлшемі | 68,18 Kb. | | #185852 | түрі | Сабақ |
| Байланысты: 5- зертханалық сабақТапсырма нұсқалары:
15-тен 70-ге дейiнгi натурал сандар берiлген. Олардың iшiнен 5-ге бөлгенде 3 қалдық қалатын сандарды табыңыздар.
1-ден 50-ге дейiнгi бүтін сандар берiлген. Олардың iшiндегi 7-ге қалдықсыз бөлiнетiн сандардың қосындысын табыңыздар.
1-ден 20-ге дейiнгi сандардың қосындысы 70-асқанда циклді тоқтатыңыз.
Екi орынды сандардың iшiндегi 5-ке қалдықсыз бөлiнетiнiн, бiрақ 2-ге бөлiнбейтiнiн сандарды табыңыздар.
100-ге дейінгі жұп оң сандардың қосындысын табу керек.
35-тен 87-ге дейiнгi натурал сандар берiлген. Олардың iшiнде 7-ге бөлгенде, 1-ге, 2-ге немесе 5-ке тең қалдық қалатын сандарды табыңыздар.
100-ге дейінгі сандардан 12- ге қалдықсыз бөлінетін сандарды шығарыңыз.
200-ге дейінгі 21-ге бөлінетін сандар қосындысын табу керек.
50-ге дейінгі 5-ке бөлгенде 2 қалдық қалатын сандар нешеу екенін табу керек.
200-ге дейінгі 5-ке бөлгенде 4 қалдық қалатын сандар нешеу екенін табу керек.
200-ге дейінгі бүтін сандардың 20-ға қалдықсыз бөлінетін сандары нешеу екенін табу керек.
200-ге дейінгі 5-ке бөлгенде 4 қалдық қалатын сандар нешеу екенін табу керек.
200-ге дейінгі бүтін сандардың 25-ке қалдықсыз бөлінетін сандары нешеу екенін анықтаңыздар.
20-дан үлкен және 100-ден кіші 3-ке қалдықсыз бөлінетін оң сандардың қосындысын табу керек
200-ге дейінгі 13-ке қалдықсыз бөлінетін бүтін сандардың қосындысын табу керек.
200-ге дейінгі 10-ға қалдықсыз бөлінетін сандардың қосындысын табу керек.
200-ге дейінгі 20-ға қалдықсыз бөлінетін сандар нешеу екенін табу керек.
200-ге дейінгі 25 пен 20-ға бөлінетін сандар нешеу екенін табу керек.
Берілген n санына дейінгі 3-ке қалдықсыз бөлінетін натурал сандар қосындысын табу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
| |
http://engime.org/5--zerthanali-saba-ciklderdi-basaru-operatorlari.html?page=2 | Goto операторы - 5- зертханалық сабақ. Циклдерді басқару операторлары | Goto операторы шартсыз көшу қадамын орындайды. Программада goto операторы кездессе, келесі болып осы оператор көрсететін жол орындалады. Оны бұл күндері программалауда пайдаланбауға тырысады. Дегенмен, кей кездерді ол if операторымен бірге тиімді код құрастыруға мүмкіндік береді. Goto шартсыз өту операторының форматы:
goto белгі;
белгі: оператор;
Goto операторының орындалуы үшін белгі – қоснүктемен аяқталатын идентификатор қажет. Белгі goto операторынан кейін көрсетіледі және келесі орындалатын жол алдында тұруы керек.
Келесі берілген мысалда 1-ден 20-ға дейінгі сандарды қосқанда қай санға келгенде қосынды 50-ге тең немесe 50-ден үлкен санға жететінін, және сол санға дейінгі қосындының қанша болатынын goto операторы арқылы табылған.
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
int x = 1, s = 0;
while (s <= 50)
{
s = s+x;
if (x < 20) goto a;
a: x++ ; }
Console.WriteLine("x={0} bolganda kosyndy 50-ge ten nemese 50-den ulken sanga jetedi", x);
Console.WriteLine("Jane bul {0}-ge deingi sandardyn kosyndys {1} shygady.",x,s);
}
}
Программаның нәтижесі:
Бұл мысалда While циклы х айнымалысының мәні 1-ден бастап қосындысы 50-ге тең болғанша жалғасады. Goto операторы бойынша циклдің қадамы анықталады. Бұл жерде циклдің тоқтауы екі шарттың бірі қанағатанбағанда орындалады. Бірінші қосынды s айнымалысының мәні 50-ге жеткенде, не болмаса х айнымалысының мәні 20-ға жеткенде циклдің қадамы ары қарай артпайды. Бұл мысалда s айнымалысының мәні 50-ден асқанда цикл тоқтады. Оған дейін циклдің қадамы Goto операторы арқылы артып отырды.
Бұған қоса, goto операторы switch операторының case немесе default тармағына көшу үшін де қолданылуы мүмкін. Switch операторындағы case және default сөздері оның ішкі белгілер ретінде қолданылады. Бірақ ондағы goto операторы сол switch операторының ішінде тұруы тиіс. Бұл сырттан switch операторының ішіне кіруге мүмкіндік бермейді.
Келесі роботты басқару программасында goto операторын switch операторында қолдануды жүзеге асырады. using System;
namespace ConsoleApp1
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
int i;
Console.Write("Robot turgan nukte: ");
i = int.Parse(Console.ReadLine());
{
switch (i)
{
case 1:
Console.Write("aldyga juriniz-"); goto case 2;
case 2:
Console.Write("solga juriniz-"); goto case 3;
case 3:
Console.Write("artga juriniz-"); goto case 4;
case 4:
Console.Write("onga juriniz-"); goto case 5;
case 5 :
Console.Write("toqtanyz."); break;
default:
Console.Write("oryn anyqtalmady"); break;
}
Console.WriteLine();
}
}
}
}
Программаның нәтижесі:
Бұл мысалда goto операторын switch операторындағы case тармақтарына көшіп отыру үшін қолданылған. Робот жолының 4 бағытына келесі бағыттарға өту үшін goto операторы қолданылып, switch операторының келесі тармақтарына көшіп отырған. Мұнда break операторы case 5 және default тармағында ғана қолданылған, қалған бөліктеріне goto операторы қолданылады. Соның нәтижесінде сіз роботтың орнын 1- орында тұр десеңіз, робот сағат тілінің бағыты бойынша төртбұрышты бір айналып 1-нүктеге келеді. 2- нүктеде десеңіз солға-артқа, оңға қарай жүру бағытына көшу арқылы қалған 3 нүктені жүріп өтеді. |
http://engime.org/pen-ozin-ozi-tanu-kni-mfalimi.html | Пән: Өзін өзі тану Күні: Мұғалімі | Пән: Өзін – өзі тану
Күні: _______________
Мұғалімі: Елмуратова Д.С.
Сыныбы: 7
Оқушылардың саны:
Тақырыбы: Адами қарым-қатынас жарастығы
Құндылығы: Дұрыс әрекет
Қасиеттері: әдепті болу,сенімділік,парыз.
Мақсаты: Оқушыларға қарым-қатынас мәдениеті туралы айта отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.
Міндеттері:
1. Білімділік: Оқушыларға ізгілікті қарым-қатынас жасаудағы парыздың мәнін түсіндіру
2. Дамытушылық: Оқушылардағы -Күнделікті дұрыс әрекет ету сапасын дамытатын және жүзеге асыратын ойларын, сөздерін және іс - амалдарын бекіту арқылы сенімді қарым-қатынас жасай алу қасиеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды әдептілікке тәрбиелеу.
|
Ресурстар:
(материалдар, дереккөздер)
1.bilim-all.kz
2. el.kz
|
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
5 Т – ережесі:
1. Тәртіп.
2. Талап.
3. Тыныштық.
4. Тазалық.
5. Татулық.
Балалар ережені есімізге түсіріп, сыныптың тәртібін сақтап, оқып - білуге талаптанып, тыныштықты орнатып, тазалықты сақтап, бүгінгі күнімізді татулықпен өткізейік.
Жағымды көңіл – күйге келу. Су асты патшалығына ойша саяхат. (Оқушылардан шеңбер құрып отыруды, қолдарын тізесіне немесе үстел үстіне қоюды, аяқтарын айқастырмауды өтініңіз. Арқаларын тік ұстауын қадағалаңыз. Жайлы, баяу музыка қойыңыз).
Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.
Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз.(Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).
Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.
Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз.Рахмет!
|
|
2. Үй тапсырмасы.
1. №17 – сабақ. Төменде берілген Шәкәрімнің өлең жолдарын басшылыққа алып, адами қарым-қатынас жасаудың ережесін құрастырыңдар.
... «Мейірім», «Ынсап», «Әділет»,
«Шыдам», «Шыншыл», «Харекет»
Түп қазығы – «Ақ ниет».
2. Келесі сабақ. №18, Құрманалин Мұхтардың «әйнектің сынығы» мәтінін оқып келу.
Сұрақтар:
1. Жол үстінде әйнектің сынықтары неліктен көп болды деп ойлайсыңдар?
2. Атасы «Кейде қауіп-қатерді өзімізге өзіміз осылайша қолдан жасайтынымыз жаман...» – дегенде не айтқысы келді? Өмірден мысал келтіріңдер.
3. Өзгеге қамқорлық, адамға жанашырлық дегенді қалай түсінесіңдер? Бұл не үшін қажет?
4. Баубек неліктен ойланып қалды? Оған кім, не әсер етті?
5. Өзің күнделікті өмірде біреуге қамқорлық жасап, жанашырлық танытасың ба? Қалай? Нақты мысалдармен дәйектеп айт.
|
|
3. Сабақтың дәйексөзі.
(Оқушыларға үш рет айтқызып, дәптерге жаздырту)
Назары әдемінің ой-санасы әдемі келеді, ой-санасы әдемі адам өмірдің рақатын көреді.
Халық даналығы
Сұрақтар:
1. Назары әдемі дегенді қалай түсінесіз?
2. Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?
|
|
4. Оқиға айту (Мұғалім сыйы).
Кішіпейілділік
Ж.Молдағалиев
Мәлік аға Мұхаңа телефон соқты. Халық батырлары жайлы жазғысыкелетінін айтып, өзімен ақылдаспақ ойын білдірді. Мұхаң қатты разы болып қалды.
– Мәлік інім, сен бір игі іске бел буған екенсің. Іздей білетін кісігехалық мұрасы- мол сырлы, алтын көмбе. Ақылдасқаның өте дұры сболды. «Кішіпейіл болмай, кемеңгерлік жоқ деген». Ертең ертерек үйге кел, – деді.
Ұлы жазушының қамқор сөзін естіп, Мәлік аға қатты қуанды. Ол-университет деп аталатын жоғары оқу орнында сабақ беретінпрофессор. Оғанқоса Абай атамыз жөнінде үлкен шығарма жазып жүрген-ді. Мәлік аға Мұхаңа апаратын қағаздарын жинап, папкаға салды. Барған бетте Мұхаңның уақытын көп алмайын деп, өз ойын тез айтып, ақыл-кеңесін тыңдамақ болды. Сол себепті үйден ерте шығыпАбай көшесімен жүріп кетті.
Мұхаңның екі қабатты үйі бар еді.Ол-биік қарағаштар өскен саялы көшеде, Алатау етегіне таяу орналасқан. Мәлікке кел деп белгілеген уақыты – таңертеңгі тоғыз жарым. Мәлік аға сағат тоғызда Мұхаң үйінің ауласына жақындап, жарты сағат далада отыра тұрмақ болды. Мұхаңмен бұрын сырттай таныстығы болмаса, тұңғыш рет жүзбе-жүз үйінде жолығуы осы еді.
Мәлік аға аллея ішіне қойылған орындыққа келіп отырды. Қағаздарын реттеді. Мұхаң үйінің ауласына қарады.
Міне, ғажап!.. Үстінде қалың ақ жібек матадан тігілген костюмі, басында ақ шетен қалпағы бар, орт а бойлы, толық, ат жақтылау, дөңес қыр мұрынды кісі есік алдынада, баспалдақ үстінде қолын көлегейлеп, көше жаққа қарап тұр екен. Мұхаң үйіне келген кісіні мейлі, жасы үлкен ақсақал болсын, яки оқушы болсын-далада тұрып қарсы алады деп еститін Мәлік аға.Бұл Мұхаңа жарты сағат ерте келдім деп ойласа, ол кісі мұны одан да бұрын далада күтіптұрекен-ау!...
Мұхаңа батыр аталар, елін сүйген ерлер туралы өз ойын айтып, кітап жазбақ болып келген Мәлік аға енді сондай адамдар бойынан және бір қасиет тапқандай болды. Оның аты Мұхтар Әуезов секілді ұлы жазушының бойынан көрген кішіпейілділік еді.
Сұрақтар:
Мұхтар Әуезов қонақты қалай қарсы алды?
Мұхтар Әуезовтің адамдармен қарым-қатынасынан қандай жақсы қасиеттерді байқадыңдар?
Кішіпейілділік көрсету қандай құндылықтармен сәйкес келеді?
Бұл адамдардың өнегесінен өзіңе қандай сабақ алдым деп ойлайсың?
|
|
5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.
Оқушыла төрт топқа бөлінеді.
Тапсырма: «Қарым-қатынаста табысқа жету сыртқы жағдайлардан гөрі адамның ішкі жан дүниесіне, ниетіне байланысты» деген ойды басшылыққа ала отырып, төмендегі кейіпкерлерді қатыстырып, шағын қойылым дайындап, сахналаңдар.
1 – топ:
жақсы, мейірімді оқушы;
2 – топ:
ылғи да бірінші болғысы келетін оқушы;
3 – топ:
қарым-қатынаста пайда іздейтін оқушы;
4 – топ:
барлығын жақсы кӛретін оқушы.
|
|
6. Топпен ән айту.
Достар құшағында
Сөзін жазған Сағи Жиенбаев
Әнін жазған Шәмші Қалдаяқов
Қасымда бүгін достарым менің,
Құшағым толы қырмызы гүлдер.
Толқиды жаным, аспаным кеңіп,
Арайлы таңдар, қызықты күндер.
Қайырмасы:
Кел, жан-достарым,
Мен бір ән бастадым.
Шырқайық желпіндіріп тау асқарын.
Келеді көктем, келеді жаздар
Қырларға балғын гүлдерін алып.
Тұрады сәуле көңілде маздап,
Жатса да зулап күндерім ағып.
Қайырмасы.
Аспаным нұрын төгеді көктен,
Күтеді қызық таңдарым алда.
Құшағы жалын, көңілі көктем –
Өздерің барда, арманым бар ма?!
|
|
7. Үй тапсырмасы.
1. №18 – сабақ. «Қарым – қатынас жарастығы» туралы эссе жазу.
2. Келесі сабақ. №19, Жәмила Аязбекованың «Атасы мен әжесі» мәтінін оқып келу.
|
|
8. Сабақтың қорытынды сәті.
Тыныс алуға зейін қою.
Бүгінгі сабақтан игерген жақсы қасиеттерді есімізге түсіріп, жүрегімізге сақтайық.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sabati-tairibi-1-saba-til-jene-sojleu-sojleu-degenimiz-ne.html | Сабақтың тақырыбы: №1 сабақ. Тіл және сөйлеу. Сөйлеу дегеніміз не? | Білім беру ұйымының атауы
|
|
Пәні:
|
Қазақ тілі
|
Бөлім:
|
Өзім туралы
|
Педагогтің аты-жөні:
|
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
2сынып
|
Қатысқан оқушы саны: Қатыспаған оқушы саны:
|
Сабақтың тақырыбы:
|
№1 сабақ. Тіл және сөйлеу. Сөйлеу дегеніміз не?
|
Оқу бағдарлама
сына сәйкес оқыту мақсаты:
|
2.1.1.1 - тыңдаған материал бойынша түсінбеген сөздерін белгілеу, мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру
2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып көлбеу және таза жазу
|
Сабақтың мақсаты
|
Сөйлеу туралы білетінін есіне түсіреді, мәтін мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап береді
|
Ойлау дағдылары
ның деңгейі
|
Білу: сөйлеу мәдениетін біледі
Түсіну: дұрыс сөйлеу не үшін қажет екенін түсінеді
Қолдану: сөйлеу мәнерлерін сабақ барысында қолданады
|
Бағалау кретерий
лері
|
Мәтінді тыңдайды, сұрақтарға жауап береді
Суреттермен жұмыс жасай алады
Жазу емлесін сақтап жаза алады
|
Сабақтың барысы
|
|
Сабақтың кезеңі//
уақыты
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақ
тың басы
5 минут
Өткенді пысықтау
5 минут
|
Психологиялық ахуалды жақсарту
« Амандасу» әдісі
-Қайырлы күн, балалар!
-Амансыз ба, ұстаз!
-Қайырлы күн, достарым!
Жақсы күндер тіледім!
Жаңа оқу жылында,
Сәттіліктер тіледім!
Өткенді пысықтау
1 сыныпта өтілген тақырыптарды пысықтайды
Дыбыстар
Әріптер
Буындар
Сөз
Сөйлем
Мәтін
|
Шеңбер бойына тұрып бір-бірімен амандасады, жақсы тілектер тілейді
Аталған тақырыптарды еске түсіріп, сұрақтарға жауап береді
|
Мақтау арқылы көңілдерін көтеру
ҚБ:
«Медаль» әдісі арқылы мадақтап отыру
Дескриптор:
Өтілген тақырыптарды біледі-1б
Сұрақтарға нақты жауап береді-1б
|
Күннің суреті
Суреттер
|
Сабақ
тың ортасы
20 минут
Сергіту сәті
5 минут
|
Тақырыпты ашу
2 сыныптың «Қазақ тілі» оқулығымен таныстыру.
Жаңа тақырып
1-жаттығу
Мәтінді тыңда.Сұрақтарға жауап бер. Алғашқы екі сөйлемді көшіріп жаз. Ол сөйлемдерде қанша сөз бар?
Сұрақтар:
Сөйлеу не үшін қажет?
Тіл арқылы адамдар не істейді?
Жазылым
Сөйлеу-ерекше құбылыс.(3сөйлем) Ол адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауы үшін қажет.(7сөйлем)
Есіңе сақта:
Сөйлеу сұрақ,жауап және әңгімелеуден тұрады.
2-жаттығу
Суреттерге қара.Сұрақтарға жауап бер.
1-тапсырма
Олар не туралы сөйлесіп жатыр деп ойлайсың?
1- сурет: «Атасы мен немересі»
2-сурет: «Анасы мен ұлы»
3- сурет: «Қыз бен мысық»
2-тапсырма. Сұраққа жауап бер
1.Адамдардың қайсысы ауызша, қайсысы жазбаша сөйлеуді қолданып тұр?
2.Қарым-қатынас жасау үшін қимыл мен ымның көмегі бар ма?
3.Жан-жануарлар сөйлей ма?
Топтық жұмыс
3-тапсырма. Жауап бер.
Төмендегі сөйлемдер суреттердің атауы бола ала ма?
Жауап: ия
ҮТОЖ
Мұғаліммен диалогке түсіп көр. Диалог тақырыбын өзің таңда. Не туралы сөйлескеніңді түсіндір
ЕБҚ
Үйде анаңмен не туралы сөйлесесің? Сол туралы айтып бер.
Сергіту сәті
«Нейрожаттығулар» әдісі арқылы жаттығу жасату
Шығармашылық жұмыс
4-жаттығу
Тәжірибе жаса.
Басыңды партаға қойып, көзіңді жұм. Өзіңді аспан әлемінде ұшып жүрмін деп елестет.Көзіңді ашып,не көргеніңді парталасыңа айтып бер.
Тәжірибе барысында ойыңды сөйлеу арқылы жеткізуге болатын байқадың
|
Оқулық туралы түсінік алады
Мәтінді тыңдайды.
Сұрақтарға жауап береді
Дәптермен жұмыс жасайды
Ережені жаттайды
Суреттермен жұмыс жасайды
Сұраққа жауап береді
Топтық жұмыс атқарады
Диалог құрады
Өз ойын жеткізуге тырысады
Жаттығулар жасайды
Тәжірибе жасайды
|
Жарайсыңдар!
Дескриптор:
Мәтінді түсініп тыңдайды, сұрақтарға жауап береді-1б
Көркем жазу емлесін сақтап көшіріп жазады-1б
ҚБ:
Дескриптор:
Суреттерге қарап әңгімелей алады-1б
Сұрақтарға жауап береді-1б
Дескриптор:
Өз көзқарастарын дәлелмен жеткізе алады-1б
Сөйлеу мәнерін сақтайды-1б
Сен мықтысың!
Дескриптор:
Өз қиялына ерік бере алады-1б
Сөйлеу арқылы ойын еркін жеткізе алады-1б
|
Оқулық
Оқулық
Суреттер
Жазу дәптері
Ереже жазылған плакат
Оқулық
Суреттер
Оқулық
Музыка
Баяу
музыка
|
Сабақтың соңы
10минут
Қосымша тапсырма
Кері байланыс
|
Үй тапсырмасы
3-жаттығу
Сөйлеу-адамға тән құбылыс. Жануарлар сөйлей алмайды. Олар тек дыбыс шығарады.
Сабақты қорыту
ҚЖ:
«Менің демалысым» тақырыбына шағын эссе жаз
Жоспары:
1.Жазғы ойындар
2.Есімде қалған оқиға
Кері байланыс
|
Үй тапсырмасын алады
Сабақты қорытындылайды
Кері байланыс жасайды
|
Дескриптор:
Көп нүктенің орнына керекті сөздерді қойып жазады-1б
Тапсырманы өз бетінше орындайды-1б
Дескриптор:
Өз ойын жазба түрде жеткізе алады-1б
Эссе жазу ережесін біледі, қолданады-1б
«Тик Ток» әдісі арқылы сабақ туралы ойларын жеткізеді
|
Жұмыс дәптері
Кері байланыс парағы
| |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html#Методы,_использованные_для_сбора/селекции_доказательств:_поиск_в_электронных_базах_данных.___Описание_методов,_использованных_для_сбора/селекции_доказательств | Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по ведению больных вирусными бородавками | РОССИЙСКОЕ ОБЩЕСТВО ДЕРМАТОВЕНЕРОЛОГОВ И КОСМЕТОЛОГОВ
ФЕДЕРАЛЬНЫЕ КЛИНИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ВЕДЕНИЮ БОЛЬНЫХ ВИРУСНЫМИ БОРОДАВКАМИ
Москва – 2015 Персональный состав рабочей группы по подготовке федеральных клинических рекомендаций по профилю «Дерматовенерология», раздел «Вирусные бородавки»:
Рахматулина Маргарита Рафиковна – заместитель директора ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России по научно-клинической работе, доктор медицинских наук, г. Москва
Нечаева Ирина Анатольевна – врач-дерматовенеролог Консультативно-диагностического центра ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России, кандидат медицинских наук, г. Москва
Методы, использованные для сбора/селекции доказательств: поиск в электронных базах данных.
Описание методов, использованных для сбора/селекции доказательств: доказательной базой для рекомендаций являются публикации, вошедшие в Кокрановскую библиотеку, базы данных EMBASE, MEDLINE, AMED, LILACS и CINAHL.
Методы, использованные для оценки качества и силы доказательств:
Консенсус экспертов;
Оценка значимости в соответствии с рейтинговой схемой (схема прилагается).
Качественно проведенные мета-анализы, систематические, или РКИ с низким риском систематических ошибок
1-
Мета-анализы, систематические, или РКИ с высоким риском систематических ошибок
2++
Высококачественные систематические обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований. Высококачественные обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований с очень низким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2+
Хорошо проведенные исследования случай-контроль или когортные исследования со средним риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2-
Исследования случай-контроль или когортные исследования с высоким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
3
Неаналитические исследования (например: описания случаев, серий случаев) |
http://engime.org/sredstva-vozdejstvuyushie-na.html?page=4 | Каковы эффекты эфедрина? - Средства, воздействующие на | 8.Каковы эффекты эфедрина?
1.Понижает артериальное давление. 2.Действует кратковременно.
3.Расширяет бронхи. 4.Расширяет зрачок.
5.Ослабляет работу сердца. 6.Повышает артериальное давление.
7.Возбуждает ЦНС.
9.Каков механизм действия резерпина?
1.Блокирует ганглионарные синапсы адренергических нервов.
2.Блокирует адренорецепторы.
3.Усиливает выброс медиатора.
4.Уменьшает обратный нейрональный захват медиатора.
5.Угнетает МАО в пресинаптическом окончании адренергического синапса.
6.Истощает запасы медиатора в гранулах вследствие ускорения его утечки.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sredstva-vozdejstvuyushie-na.html?page=2 | Примеры заданий по врачебной рецептуре | Примеры заданий по врачебной рецептуре
1. Адреномиметик, избирательно действующий на α- адренорецепторы.
2. Неизбирательно действующий адреномиметик.
3. Препарат, применяемый при анафилактическом шоке.
4. Бета-адреноблокатор.
5. Вещество, снижающее артериальное давление.
6. Непрямой адреномиметик.
7. Препарат для купирования приступа бронхиальной астмы.
8. Средство, возбуждающее преимущественно α - адренорецепторы.
9. Препарат, обладающий местным сосудосуживающим действием.
10. Вещество для купирования коллапса.
11. Вещество, стимулирующее β-адренорецепторы.
12. α -адреноблокатор для улучшения микроциркуляции при пародонтопатиях.
13. Синтетический α - адреномиметик для остановки кровотечения из культи пульпы зуба.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html#Москва_–_2015_Персональный_состав_рабочей_группы_по_подготовке_федеральных_клинических_рекомендаций_по_профилю_«Дерматовенерология»,_раздел_«Вирусные_бородавки» | Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по ведению больных вирусными бородавками | РОССИЙСКОЕ ОБЩЕСТВО ДЕРМАТОВЕНЕРОЛОГОВ И КОСМЕТОЛОГОВ
ФЕДЕРАЛЬНЫЕ КЛИНИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ВЕДЕНИЮ БОЛЬНЫХ ВИРУСНЫМИ БОРОДАВКАМИ
Москва – 2015 Персональный состав рабочей группы по подготовке федеральных клинических рекомендаций по профилю «Дерматовенерология», раздел «Вирусные бородавки»:
Рахматулина Маргарита Рафиковна – заместитель директора ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России по научно-клинической работе, доктор медицинских наук, г. Москва
Нечаева Ирина Анатольевна – врач-дерматовенеролог Консультативно-диагностического центра ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России, кандидат медицинских наук, г. Москва
Методы, использованные для сбора/селекции доказательств: поиск в электронных базах данных.
Описание методов, использованных для сбора/селекции доказательств: доказательной базой для рекомендаций являются публикации, вошедшие в Кокрановскую библиотеку, базы данных EMBASE, MEDLINE, AMED, LILACS и CINAHL.
Методы, использованные для оценки качества и силы доказательств:
Консенсус экспертов;
Оценка значимости в соответствии с рейтинговой схемой (схема прилагается).
Качественно проведенные мета-анализы, систематические, или РКИ с низким риском систематических ошибок
1-
Мета-анализы, систематические, или РКИ с высоким риском систематических ошибок
2++
Высококачественные систематические обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований. Высококачественные обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований с очень низким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2+
Хорошо проведенные исследования случай-контроль или когортные исследования со средним риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2-
Исследования случай-контроль или когортные исследования с высоким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
3
Неаналитические исследования (например: описания случаев, серий случаев) |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html#Рейтинговая_схема_для_оценки_силы_рекомендаций | Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по ведению больных вирусными бородавками | РОССИЙСКОЕ ОБЩЕСТВО ДЕРМАТОВЕНЕРОЛОГОВ И КОСМЕТОЛОГОВ
ФЕДЕРАЛЬНЫЕ КЛИНИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ПО ВЕДЕНИЮ БОЛЬНЫХ ВИРУСНЫМИ БОРОДАВКАМИ
Москва – 2015 Персональный состав рабочей группы по подготовке федеральных клинических рекомендаций по профилю «Дерматовенерология», раздел «Вирусные бородавки»:
Рахматулина Маргарита Рафиковна – заместитель директора ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России по научно-клинической работе, доктор медицинских наук, г. Москва
Нечаева Ирина Анатольевна – врач-дерматовенеролог Консультативно-диагностического центра ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России, кандидат медицинских наук, г. Москва
Методы, использованные для сбора/селекции доказательств: поиск в электронных базах данных.
Описание методов, использованных для сбора/селекции доказательств: доказательной базой для рекомендаций являются публикации, вошедшие в Кокрановскую библиотеку, базы данных EMBASE, MEDLINE, AMED, LILACS и CINAHL.
Методы, использованные для оценки качества и силы доказательств:
Консенсус экспертов;
Оценка значимости в соответствии с рейтинговой схемой (схема прилагается).
Качественно проведенные мета-анализы, систематические, или РКИ с низким риском систематических ошибок
1-
Мета-анализы, систематические, или РКИ с высоким риском систематических ошибок
2++
Высококачественные систематические обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований. Высококачественные обзоры исследований случай-контроль или когортных исследований с очень низким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2+
Хорошо проведенные исследования случай-контроль или когортные исследования со средним риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
2-
Исследования случай-контроль или когортные исследования с высоким риском эффектов смешивания или систематических ошибок и средней вероятностью причинной взаимосвязи
3
Неаналитические исследования (например: описания случаев, серий случаев) |
http://engime.org/deris-11-ekonomiko-matematikali-modelder.html | Дәріс 11. Экономико-математикалық моделдер | Модель – нақты объект немесе үрдістің қарапайым бейнесі.
Модельдеу бұл – нақты өмірдегі үрдістерді және құбылыстарды үйренудің әмбебап тәсілі.
Сұрақ: Модель не үшін керек, оригиналдың өзін зерттеу жеткілікті емес пе?
Біріншіден, шынайы өмірде оригиналдың қарастырылып отырған уақытта болмауы да мүмкін.
Екіншіден, оригиналдың құрамындағы қасиеттер мен байланыстар өте көп болуы мүмкін. Осындай оригиналдың нақты бір қасиетін тереңірек зерттеу үшін, басқа қасиеттерді қарастырмауға да болады.
Жауап:
Модельдеуге болады
объектіні
құбылысты
үрдісті
Шынайы өмірдегі бар нәрсе
Табиғи
Физикалық
Экономикалық
Экологиялық
Айтылғандардың әрқайсысы үшін бірнеше модель құрылуы мүмкін.
МОДЕЛДЕРДІҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
Қолдану аймағы бойынша
Уақыт факторын ескеру бойынша
Ғылым саласы бойынша
Берілу тәсілдері бойынша
Модельдерді классификациялау белгілері:
Қолдану аймағы бойынша
модельдер
оқулық
тәжірибелік
ғылыми техникалық
ойындық
имитациялық
Оқу құралдары, тренажерлер, оқытушы программалар.
Объекттінің нұсқасын ұлғайту, кішірейту.
Үрдістер мен құбылыстарды зерттеу.
Әскери, экономикалық, іскерлік.
Объектінің іс-қимылын бейнелейді. Эксперименттер жүргізіледі. |
http://engime.org/sredstva-vozdejstvuyushie-na.html?page=3 | Тестовые вопросы - Средства, воздействующие на | Тестовые вопросы
1.Указать локализацию α -адренорецепторов.
1.Окончания парасимпатических нервов.
2.Окончания симпатических нервов.
3.Круговая мышца радужки.
4.Радиальная мышца радужки.
5.Печень.
6.Почки.
7.Сердце.
8.Сосуды органов брюшной полости.
2.Указать локализацию β -адренорецепторов:
1. Бронхи. 2.Круговая мышца радужки.
3.Радиальная мышца радужки. 4.Печень.
5.Сердце. 6.Почки.
7.Сосуды органов брюшной полости.
3.Указать α-адреномиметики:
1.Эфедрин. 2.Резерпин. 3.Адреналин. 4.Мезатон. 5.Метилдофа. 6.Норадреналин. 7.Нафтизин.
4.Выбрать β -адреномиметики:
1.Лобелин. 2.Орципреналин. 3.Эфедрин. 4.Изадрин. 5.Анаприлин. 6.Резерпин. 7.Салбутамол.
5. Какая группа веществ повышает АД, ЧСС, увеличивает АV (атриовентрикулярную) проводимость, усиливает гликогенолиз, снижает тонус бронхов?
1. М-холиноблокаторы. 2. Симпатолитики.
3. α-, β-адреномиметики. 4. α –адреномиметики.
5. Ганглиоблокаторы.
6. Когда дана умеренная доза норадреналина на фоне большой дозы атропина, какой из перечисленных эффектов будет наиболее вероятен:
1) брадикардия, вызванная прямым кардиальным эффектом;
2) брадикардия, вызванная непрямым рефлекторным действием;
3) тахикардия, вызванная прямым действием на сердце;
4) тахикардия, вызванная непрямым рефлекторным действием;
5) никаких изменений в сердце.
7. Определите препарат, для которого характерны следующие побочные реакции: угнетение сократимости миокарда, брадикардия, гипотензия, спазм бронхов, «синдром отмены»:
1. Нитроглицерин. 2. Дипиридамол. 3. Верапамил. 4.Анаприлин. 5. Оксифедрин.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sredstva-vozdejstvuyushie-na.html?page=5 | Фармакологические эффекты α -адреномиметиков | 10.Фармакологические эффекты α -адреномиметиков.
1.Блокируют симпатические ганглии.
2.Повышают атериальное давление.
3.Стимулируют альфа-адренорецепторы.
4.Блокируют бета-адренорецепторы.
5.Расширяют бронхи.
6.Суживают сосуды.
11.Показания к применению α -адреноблокаторов.
1.Острая гипотензия.
2.Гипертоническая болезнь.
3.Расстройства периферического кровообращения.
4.Феохромоцитома.
5.Мигрень.
6.Бронхиальная астма.
12.Каковы фармакологические эффекты изадрина?
1.Повышает артериальное давление. 2.Расширяет бронхи.
3.Усиливает работу сердца. 4.Расширяет зрачок.
5.Вызывает гипергликемию. 6.Снижает артериальное давление.
13.Указать показания для использования β -адреноблокаторов:
1.Ишемическая болезнь сердца.
2.Гипертоническая болезнь.
3.Бронхиальная астма.
4.Острая сосудистая недостаточность.
5.Стимуляция родовой деятельности.
6.Нарушение ритма сердечных сокращений (тахиаритмии).
Ответы к тестовым вопросам.
1.- 2,4,8. 2.-1,4,5,6. 3.-4,6,7. 4.-2,4,7. 5.-3. 6.-3. 7.-4. 8.-3,4,6,7. 9.-6. 10.-2,3,6. 11.-2,3,4,5. 12.-2,3,5,6. 13.-1,2,6.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=5 | ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА - Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации... | ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА
Дифференциальная диагностика вульгарных бородавок проводится с контагиозным моллюском, эпидермальным бородавчатым невусом, а в случае единичного образования на тыле конечностей - с базальноклеточным раком кожи.
Контагиозный моллюск чаще располагается на туловище и половых органах и редко – на тыле кистей и стоп. Элементы имеют полушаровидную форму с вдавлением на поверхности, при надавливании на них с боков выделяется белесоватая кашицеобразная масса.
Эпидермальный бородавчатый невус, в отличие от простых бородавок, чаще бывает одиночным и существует, как правило, с рождения или первых лет жизни; невус значительно возвышается над уровнем кожи, имеет коричневый цвет и зачастую покрыт волосами.
Базалиома, как правило, развивается у лиц пожилого возраста, имеет инфильтрированное основание, по периферии элемента – типичный периферический валик из узелковых элементов (жемчужины), а в центральной части – зону западения, покрытую корочкой, после удаления которой образуется поверхностное, слегка кровоточащее изъязвление.
Ладонно-подошвенные бородавки следует отличать от кератодермии ладоней и подошв при болезни Рейтера, ладонно-подошвенных сифилидов, а также омозолелостей.
Кератодермия ладоней и подошв отличается большим размером, конической формой, наличием воспаления вокруг наслоившихся роговых масс, отсутствием в центре очага черно-коричневых точек затромбированных капилляров.
Ладонно-подошвенные сифилиды обычно множественные, безболезненные, имеют по периферии зону отслаивающегося эпидермиса (воротничок Биетта), подтвержадются положительными серологическими реакциями на сифилис.
Мозоль имеет папиллярный рисунок. Давление на бородавку в направлении формирования кожной складки часто вызывает болезненность, в то время как мозоли бывают болезненными только при вертикальном давлении.
Дифференциальную диагностику плоских бородавок проводят с сирингомой, ангиокератомой Мибелли, красным плоским лишаем, гиперплазией сальных желез.
Сирингома проявляется множественными высыпаниями и узелками полушаровидной формы, локализующимися на нижнем веке, у внутреннего угла глаза, на шее, передней поверхности грудной клетки; наблюдается преимущественно у женщин.
При ангиокератоме Мибелли цвет элементов темно-красный, гистологически обнаруживается резкое расширение капилляров.
Папулы красного плоского лишая можно диффернцировать по цвету, полигональной форме, сетке Уикхема и возможной локализации на слизистой оболочке щек.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#+_+_+_Прямая_бактериоскопия_или_манту__8_*!Сколько_человек_в_год_заражается_одним_больным–бактериовыделителем,_не_леченным_туберкулезом_+Около_10_человек | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#MDR-TB-это_форма_туберкулеза,_вызванная_микобактериями,_которые_были_устойчивы_к_двум_наиболее_эффективным_противотуберкулезным_препаратам,_изониазиду_и_рифампицину. | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#Ответ:_5_мм_и_выше_(нормергия)+++ | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=2 | Методы, использованные для анализа доказательств | Методы, использованные для анализа доказательств:
Методы, использованные для формулирования рекомендаций:
Консенсус экспертов.
Рейтинговая схема для оценки силы рекомендаций:
Сила
|
Описание
|
А
|
По меньшей мере один мета-анализ, систематический обзор или РКИ, оцененные как 1++, напрямую применимые к целевой популяции и демонстрирующие устойчивость результатов
или
группа доказательств, включающая результаты исследований, оцененные как 1+, напрямую применимые к целевой популяции и демонстрирующие общую устойчивость результатов
|
В
|
Группа доказательств, включающая результаты исследований, оцененные как 2++, напрямую применимые к целевой популяции и демонстрирующие общую устойчивость результатов
или
экстраполированные доказательства из исследований, оцененных как 1++ или 1+
|
С
|
Группа доказательств, включающая результаты исследований, оцененные как 2+, напрямую применимые к целевой популяции и демонстрирующие общую устойчивость результатов;
или
экстраполированные доказательства из исследований, оцененных как 2++
|
D
|
Доказательства уровня 3 или 4;
или
экстраполированные доказательства из исследований, оцененных как 2+
|
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=7 | Особые ситуации - Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по... | Особые ситуации
Лечение детей
Методами выбора лечения бородавок у детей являются физические методы деструкции, не вызывающие токсических побочных реакций.
Требования к результатам лечения
Клиническое выздоровление.
ПРОФИЛАКТИКА
Методов профилактики не существует.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
Штиршнайдер Ю.Ю., Волнухин В.А. Сравнительная оценка эффективности лечения больных обыкновенными бородавками деструктивными методами. Вестник дерматологии и венерологии, 2012; 5: 65—70.
Halasz CL. Treatment of common warts using the infrared coagulator. J Dermatol Surg Oncol. 1994 Apr; 20(4):252-6.
Zimmerman EE, Crawford P. Cutaneous cryosurgery. Am Fam Physician. 2012 Dec 15; 86 (12):1118-24.
Bruggink SC, Assendelft WJ. Cryotherapy for plantar warts more costly but no more effective than salicylic acid self-treatment. Evid Based Med. 2012 Oct; 17(5):156-7.
Afsar FS, Erkan CD, Karaca S. Clinical practice trends in cryosurgery: a retrospective study of cutaneous lesions. Postepy Dermatol Alergol. 2015 Apr; 32(2):88-93.
Hocutt JE Jr. Skin cryosurgery for the family physician. Am Fam Physician. 1993 Sep 1; 48(3):445-52, 455-6.
Fairhurst MV, Roenigk RK, Brodland DG. Carbon dioxide laser surgery for skin disease. Mayo Clin Proc. 1992 Jan; 67(1):49-58.
Bingol UA, Cömert A, Cinar C. The Overlapped Triple Circle Pulse Technique with Nd:YAG Laser for Refractory Hand Warts. Photomed Laser Surg. 2015 Jun; 33(6):338-42.
Kimura U, Takeuchi K, Kinoshita A, Takamori K, Suga Y. Long-pulsed 1064-nm neodymium:yttrium-aluminum-garnet laser treatment for refractory warts on hands and feet. J Dermatol. 2014 Mar; 41(3):252-7.
Grillo E, Boixeda P, Ballester A, Miguel-Morrondo A, Truchuelo T, Jaén P. Pulsed dye laser treatment for facial flat warts. Dermatol Ther. 2014 Jan-Feb; 27(1):31-5.
Erdoğan S, Dorittke P, Kardorff B. Pulsed dye laser (FPDL) treatment of a plantar verruca vulgaris and in vivo monitoring of therapy with confocal laser scan microscopy (CLSM). J Dtsch Dermatol Ges. 2013 Aug; 11(8):760-2.
Oni G, Mahaffey PJ. Treatment of recalcitrant warts with the carbon dioxide laser using an excision technique. J Cosmet Laser Ther. 2011 Oct; 13(5):231-6.
Fernández-Guarino M, Harto A, Jaén P. Treatment of recalcitrant viral warts with pulsed dye laser MAL-PDT. J Dermatolog Treat. 2011 Aug; 22(4):226-8.
Sethuraman G, Richards KA, Hiremagalore RN, Wagner A. Effectiveness of pulsed dye laser in the treatment of recalcitrant warts in children. Dermatol Surg. 2010; 36(1):58-65.
Юцковская Я.А., Кусая Н.В. Метод радиохирургии в комплексном лечении вирусных бородавок. Современные наукоемкие технологии. 2004. № 5. С. 77-78.
Khandelwal K, Bumb RA, Mehta RD, Ghiya BC, Satoskar AR. Long-term efficacy of radiofrequency ablation in treatment of common and palmo-plantar warts. Australas J Dermatol. 2013 Nov;54(4):307-9.
Хлебникова А.Н., Селезнева Е.В., Дорохина О.В. Лечение вульгарных и подошвенных бородавок. Вестник дерматологии и венерологии. 2015. № 1. С. 122-128.
Ламоткин И. А., Ушаков И. И., Марди Ш. И., Селезнева Е. В., Хлебникова А. Н. Опыт применения препарата Мардил Цинк® Макс в лечении доброкачественных новообразований кожи. Военно-медицинский журнал. 2015. №11. С.58-60.
Shalva Mardi, A.F. Tzib, M. Calderon, M.V. Kiselevsky, Z.S. Smirnova, R. Gagua, R.S. Mardi, P. Davidovitch, K. Shanava, E. Selezneva Novel pharmaceitical product MC–Mardil for the intraoperative devitalisation of primary internal neoplasmas to prevent postsurgery recurrenses and metastases International Journal on Immunorehabilitation, 2011, Vol.13:142-144.
Burri P. Treatment of naevi and warts by topical chemotherapy with Solcoderm. Dermatologica. 1984; 168 Suppl 1:52-7.
Labhardt WC (1984) An overview of clinical experience with solcoderm. Dermatologica 168 [Suppl]: 31
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html?page=4 | Ответ: Д. + контролируемость / контролируемость+++ | Ответ: Д. + контролируемость / контролируемость+++
#26
*!19-летний мужчина обратился к терапевту с жалобами на увеличение шейных лимфатических узлов, их болезненность, повышение температуры до 38° C, слабость. При осмотре кожа над лимфатическими узлами гиперемирована. При пальпации лимфатические узлы эластичны, подвижны, не слипаются, болезненны. На обзорной рентгенограмме наблюдаются петрификаты в легочном корне.
Какой из приведенных ниже методов исследования является наиболее вероятным?
+эксцизионная биопсия
#27
*!18-летний мужчина обратился к терапевту с жалобами на увеличение шейных лимфатических узлов, их болезненность, повышение температуры до 38° C, слабость. При осмотре кожа над лимфатическими узлами гиперемирована. При пальпации лимфатические узлы эластичны, подвижны, не слипаются, болезненны. На рентгенограмме-в корне легкого были обнаружены петрификаты.
Какой из приведенных ниже методов исследования наиболее подходит для определения размера и консистенции пораженных лимфатических узлов?
Ответ: ультразвуковое исследование+ + + + УЗИ
#28
*!Каким пациентам проводится бактериоскопическое исследование мокроты на МБТ?
Ответ: пациентам с кашлем более 2 недель
#29
*!37-летняя женщина отмечает слабость, усталость, кашель, повышение температуры вечером до 37,3 о. Рентгенограмма: в обоих легких сочетаются полиморфные фокусные тени различной интенсивности. В мокроте нашли MBT+. В анализе крови озеро. -10,6 х 109, ЛЭП-45 мм/ч.
Какой тип пациента наиболее вероятен из перечисленных ниже? В анамнезе-не болел туберкулезом.
1 категория+++
Поставлен Диагноз: диссеминированный туберкулез легких, фаза распада МБТ+, ТБМЛУ, рецидив.
#30
*!У больного инфильтративный туберкулез легких, осложненный фазой распада, справа экссудативный плеврит. В мокроте определяли ТМБ+. В анамнезе: 7 лет назад заболел туберкулезом легких.
Какие из перечисленных ниже ситуаций наиболее вероятны?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/adrenalina-gidrohlorid.html | #Адреналина гидрохлорид | #Адреналина гидрохлорид
Rp: Solutionis Adrenalini hydrochljridi 0,1%-1 ml
Da tales doses #10 in ampullis.
Signa:0,1 мл препарата вводить внутривенно капельным методом.
Гр.принадлежности:адреномиметик прямого типа действия, стимулирующий α и β –адренорецепторы (α1, α2 , β1., β2)
Основные эффекты:Влияет на все гладкомышечные органы и обменные процессы.
Влияние на ССС↑ силу и частоту сердечных сокращений. вызывает кратковременную брадикардию.↑ ударный и минутный объем крови.↑ потребность миокарда в кислороде.↑ систолическое давление.↑ среднее артериальное давление Прессорное действие сменяется небольшой гипотензией. ↑ Сосуды кишечника, кожи, почек.↓ Скелетной мускулатуры, коронарные сосуды.↑ Мышцы капсулы селезенки.↑ Небеременной матки.↑ Тонус сфинктеров ЖКТ.Вызывает спазм пиломоторов (“гусиная кожа”). Скелетной мускулатуры, коронарные сосуды.↓ Гладкую мускулатуру бронхов.↓ Тон. гла.мы.киш
Показания:анафилактический шок (уменьшает выделение БАВ) бронхиальная астма (купирование острых приступов) аллергические реакции на прием лекарствпередозировка инсулина при шоке и коллапсе (иногда - в качестве прессорного вещества) как местное сосудосуживающее средство – добавляют к местноанестезирующим веществам для удлинения их действия для расширения зрачка и при открытоугольной форме глаукомыдля устранения атриовентрикулярного блокаостановка сердца ( оживление здорового сердца при травмах
Побочное действие: аллерги реакция, аритмия, отек легких(при больших дозах), ишемия сердца, тремор, беспокойство, головная боль, тошнота, рвота.
Противопоказания:ИБСАритмииСердечной недостаточностиАртериальной гипертензииАтеросклерозеТиреотоксикозеСахарном диабетеФторотановом наркозе
#Азитромицин
Rp:Tabulletam Azithromycini 0.5
Da tales doses №30
Signa: по 1 табл за 1 час до еды или через 2 часа после
Группа:Антибиотик,азамид
Основной эффект:спектр д.-широкий.Активен в отношении грам+микроорг:Streptococlysspp(групп C,F и G,кроме устойчивых к эритромизину ,Strept.pneumonia. Strep.pyogenes, Strep.agalactiae, Strep.viridans, Strephylococusepictermidis.Staph.aureus. Грам- бактерий:Yftmophielilusinfluenzae,Moraxaellacatarrhalis, Bordetellaprtussis,Bordelellaparapertussis,Legionellapneumophila,Haemophilusducreys,Bacteriodeusbivius,Peptostpertollis
Неактивен в отношении грамм+ бакт,устойчивых к эритромицину.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=4 | КЛАССИФИКАЦИЯ - Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации по ведению... | КЛАССИФИКАЦИЯ
Общепринятой классификации не существует.
КЛИНИЧЕСКАЯ КАРТИНА
В зависимости от особенностей клинической картины заболевания выделяют следующие виды кожных поражений:
вульгарные бородавки;
ладонно-подошвенные бородавки;
мозаичные бородавки;
кистозные бородавки;
плоские бородавки;
нитевидные бородавки;
бородавки «мясников»;
фокальная эпителиальная гиперплазия;
верруциформная эпидермодисплазия.
Субъективные симптомы:
наличие одиночных или множественных образований в виде папул на коже и/или слизистых оболочках;
болезненность при компрессии в местах локализации бородавок;
деформация ногтевых пластинок при формировании разрастаний в зоне околоногтевых валиков;
деформация стопы при массивном поражении кожи подошвы и выраженном болевом синдроме.
Объективные симптомы:
вульгарные бородавки: множественные безболезненные папулы диаметром 0,2-0,5 см, покрытые папилломатозными разрастаниями и локализующиеся преимущественно на тыле кистей и стоп;
ладонно-подошвенные бородавки: плотные болезненные округлые папулы и бляшки, локализующиеся на коже подошв стоп и/или ладонной поверхности кистей на одном уровне с неизмененной кожей, имеющие зернистую поверхность, покрытую гиперкератотическими наслоениями; в центре образований нередко наблюдаются черно-коричневых точки затромбированных капилляров, повреждение которых приводит к кровотечению;
мозаичные бородавки: диффузные очаги гиперкератоза, локализующиеся на коже ладоней и подошв, чаще в области переднего отдела стопы, нередко покрытые глубокими трещинами;
кистозные бородавки: образования в виде мягкого узла с гиперкератозом и трещинами на поверхности, при вскрытии которого выделяется бело-желтое творожистое содержимое; локализуются на давящей поверхности подошвы;
плоские бородавки: мелкие множественные папулы цвета нормальной кожи, локализующиеся преимущественно на тыле кистей, предплечий, лице и слизистых оболочках;
нитевидные бородавки: тонкие роговые выросты, локализующиеся, как правило, вокруг рта, носа и глаз;
бородавки «мясников»: гипертрофические бородавчатые разрастания цвета нормальной кожи, напоминающие цветную капусту и локализующиеся на тыле кистей и пальцах у людей, имеющих профессиональный контакт с мясом;
фокальная эпителиальная гиперплазия: множественные светлые или бледно-розовые куполообразные папулы размером 0,1-0,5 см, сливающиеся в бляшки и локализующиеся на красной кайме губ с переходом на слизистую оболочку полости рта, десен и языка; встречаются исключительно у лиц индейского происхождения;
верруциформная эпидермодисплазия — аутосомно-рецессивно наследуемое заболевание, характеризующееся множественными пигментными пятнами и бородавками, главным образом, плоского типа, которые имеют тенденцию к слиянию и распространяются по всей поверхности тыла кисти, предплечий, голени, лица.
ДИАГНОСТИКА
Диагноз вирусных бородавок базируется на основании клинической картины и анамнестических данных, указывающих на развитие приобретенных, медленно увеличивающихся в размерах и/или количестве папул.
Для подтверждения диагноза может использоваться гистологическое исследование.
В связи с применением в терапии деструктивных методов дополнительно рекомендуется проведение серологического исследования на сифилис, гепатиты, ВИЧ.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/yujno-kazahstanskaya-gosudarstvennaya-farmacevticheskaya-akade-v2.html | Южно-казахстанская государственная фармацевтическая академия | - Кафедра «Общественного здравоохранения №2»
- А.М. Жаксыбергенов
- Систематические обзоры Систематические обзоры и мета-анализ статей.
ЦЕЛЬ: - Ознакомление с инструментариями и терминологиями в доказательной медицине.
- Чувствительность и специфичность. Отношение правдоподобия, прогностическая ценность.
- Отношение правдоподобия
- (likelihood ratio):
- Вероятность того, что данный результат диагностического теста будет ожидаться у пациента с заболеванием по сравнению с вероятностью, что тот же самый результат будет ожидаться у пациента без заболевания. Показывает, во сколько раз выше (ниже) вероятность получить данный результат теста у больных, нежели у здоровых.
Преимущество отношений правдоподобия состоит в том, что они отражают одновременно и чувствительность, и специфичность теста и помогают выйти за рамки грубой классификации результатов теста (норма-патология). - Преимущество отношений правдоподобия состоит в том, что они отражают одновременно и чувствительность, и специфичность теста и помогают выйти за рамки грубой классификации результатов теста (норма-патология).
- Отношение правдоподобия для положительного результата теста -- это чувствительность деленная на 1 минус специфичность. Таким образом, отношение правдоподобия отражает одновременно и чувствительность, и специфичность теста.
- LR+ = sensitivity / (1-specificity) = [a/(a+c)] / [b/(b+d)] LR- = (1-sensitivity) / specificity = [c/(a+c)] / [(d/(b+d)]
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#+Через_72_часа_/_3_дня | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/prezentaciya-tairibiabilet-turali-jalpi-fim.html | Презентация Тақырыбы:Қабілет туралы жалпы ұҒЫМ | Орындаған:Карамендиева А
ТобЫ:113-26
Қабылдаған:Усипбекова М
Қабілет Қабілет - тұлғаның қызмет түрлерін атқару тәсілдерін жетік меңгеруінен көрініс табатын, оларды игеру мүмкіндігін шарттастыратын, жемісті нәтижеге қол жеткізу мүмкіндіктерін көрсететін дара –психологиялық ерекшелігі
ЖАЛПЫ ҚАБІЛЕТ
Жалпы қабылет дегеніміз адамның ақыл ой өзгешеліктерін жеке қабылеттерін көрсететін кез келген адамның бойынан табылатын қабылет, жалпы қабылет адамдарға ортақ болып табылады зиректік заттарды тез есте сақтауда болады.
аРНАЙЫ ҚАБІЛЕТ
Арнайы қабылет дегеніміз жеке салаларында ғана көрініп, оның нәтижесі орындалуына мүмкіндік беретін қабылет. Адамның кейбір өзгешеліктері оны құшағында жатқанда пайда болады. Мысалы: баланың ата.анасы туған туысқанына ұқсап туылса анатомиялық деп аталады. Адам болғанның бәрі тек жүру, сөйлеу мүмкіндігіне ие, бірақ бұлардың бірі де шын қабылет тобына кірмейді, себебі, біріншісі . психологиялық құрылыс емес, екіншісі баршада бірдей көрінетін әрекет.
Қабілет түрлері
1. Оқу жəне Творчествалық қабілет
2.Музыкалық қабілет
Нышан
Нышанның қабілеттің дамуында белгілі орын алады. Мәселен, баланың есту анализаторының жетім дамуы музыкалық қабілет үшін көру анализаторының өзгешелігі сурет қабілетінің көрінуіне себін тигізеді. Бірақ нышан қабілет дамуының бірден-бір шорты бола алмайды. Ол -адамның ішкі мүмкіндігінің көрсеткіші. Егер адамның туысынан нышаны болса да, дұрыс тәрбие көрмесе, яғни белгілі әрекетпен айналыспаса, оның қабілеті айтарлықтай дамымайды. Әрбір қабілетке арнаулы нышан сәйкес келеді деп ойлау да қате. Нышан көп мәнді қасиет, яғни сол нышанға негізделіп, адам өмірінің жан-жақтылығына қарай түрлі қабілет қалыптасады. Нышанның ықпалымен қалыптасқан қабілеттің түрін дарындылық дейді. Дарынның дамуына қолайлы жағдай туса ол ерте көзге түсетін болады
Талант
Қабілеттің ең жоғарғы дәрежесін – талант деген сөзбен белгілейді. Талант – бір әрекетті творчестволықпен орындау мүмкіншілігін қамтамасыз ететін қабілеттердің ерекше қиысып келуі. Адамның таланты музыкада, әдебиетте, ғылымда, техникада т.б. әрекеттерде көрінеді. Таланттың дамуы еңбек ете білумен, еңбек сүйгіштікпен тығыз байланысты.Қабілет адамның әрекеттің бір түрімен айналысуға мүмкіндік беретін бейімділікте байқалады. Бейімділік пен қабілет көп жағдайда бірге болады. Өйткені адамның белгілі әрекетпен айналысуға бет бұрысы, оған көңілі аууы, оянып келе жатқан қабілеттің алғашқы белгісі. Сонымен қатар бейімділік әрекеттің бір саласына, әуестенушілікті көрсетеді. |
http://engime.org/lekciya--bazi-dannih-i-subd.html | Лекция № Базы данных и субд | Лекция № 7. Базы данных и СУБД Базы данных и системы управления базами данных СУБД. Пользователи базы данных. Архитектура базы данных. Модели представления данных (иерархическая, сетевая, реляционная). Классификация БД по способу хранения БД. Элементы реляционных БД. Языковые средства БД.
Основные понятия баз данных
Одним из важнейших условий обеспечения эффективного функционирования любого предприятия или организации является наличие развитой информационной системы.
Информационная системапредставляет собой систему, реализующую автоматизированный сбор, обработку и манипулирование данными и включающую технические средства обработки данных, программное обеспечение и обслуживающий персонал. Современной формой информационных систем являются банки данных1.
Банк данных- это система специальным образом организованных данных - баз данных, а также технических, программных, языковых и организационно-методических средств, предназначенных для обеспечения централизованного накопления и коллективного многоцелевого использования данных.
Основными компонентами банка данных являются:
вычислительная система (технические средства и операционная система);
база данных (непосредственно вся информация);
система управления базой данных, СУБД (программное обеспечение для организации хранения и использования информации);
набор прикладных программ.
К основным функциям банка данных относятся:
хранение данных и их защита;
изменение (обновление, добавление и удаление) хранимых данных; |
http://engime.org/kriterialenogo-ocenivaniya-napravlena-na-dostijenie-visokogo-k.html | Критериального оценивания направлена на достижение высокого качества процедур оценивания, их соответствие международным стандартам и потребностям обучения каждого учащегося | Критериального оценивания направлена на достижение высокого качества процедур оценивания, их соответствие международным стандартам и потребностям обучения каждого учащегося
Кратко опишите модель технологии критериального оценивания как педагогической системы.
Система критериального оценивания направлена на достижение высокого качества процедур оценивания, их соответствие международным стандартам и потребностям обучения каждого учащегося. Модель технологии критериального оценивания, включает:
- цель, обусловленную потребностями общества и личности учащегося;
- принципы (единства формирующего и констатирующего оценивания, осознанности, диагностической основы критериального оценивания), обеспечивающие достижение вышеуказанной цели;
- оценочную политику образовательного учреждения;
- организационно-педагогические условия оценочной деятельности;
- процедура педагогического диагностирования (карты формирующего и констатирующего критериального оценивания, тестирование, анкетирование, наблюдение, интервьюирование).
Введение в практику технологии критериального оценивания позволяет решать широкий круг задач, которые могут быть сгруппированы в три основных целевых блока.
Создайте схематическую модель критериального оценивания.
Объясните и интерпретируйте по своему содержание цели оценивания, обусловленная потребностями общества и личности учащегося.
Перечислите и раскройте содержание принципов криетриального оценивания (критериальности и дескриптивности, единства формирующего и констатирующего оценивания, осознанности, диагностической основы критериального оценивания).
Объясните, что такое «оценочная политика образовательного учреждения».
Объясните, почему организационно-педагогические условия оценочной деятельности является двухчастной системой мер организационного и содержательного характера?
Ответьте на вопрос «Как проводится процедура педагогического диагностирования и какая у него цель?»
Расскажите об особенностях организации критериального оценивания на уроках русского языка и литературы.
Составьте 2 (два) задания на цель «6.1.1.1. понимать основную информацию сообщения продолжительностью до 2-4 минут,определяя ключевые слова (школа с нерусским языком обучения) (уровень обучения по таксономии Блума определется самостоятельно) и объясните причину выбора своего задания.
Составьте 2 (два) задания на цель «8.1.2.1.определять основную мысль на основе структурных элементов текста и целевой аудитории» (школа с русским языком обучения) (уровень обучения по таксономии Блума определяется самостоятельно) и объясните причину выбора своего задания.
Составьте 3 (три) задания с критериями и дескрипторами выполнения. Выбор вида вречевой деятельности и уровня обучения по таксономии Блума самостоятельно.
Выберите задания из учебника любого класса и составьте к нему дескрипторы, исходя из темы, цели и критериев урока.
Расскажите об обратном дизайне урока.
Расскажите о методах формативного оценивания.
Разработайте задание для групповой работы. Объясните содержание и цель, критерий и дескрипторы задания.
Разделитесь на 3 группы и составьте кластер на тему “Синтаксис” с 10 тью ассоциациями к данному слову,обменяйтесь кластерами и оцените работу других груп
Критерий: Работают в группе и составляют кластер с 10 ассоциациями,оценивая другие группы
Дескрипторы:
Разделяются на 3 группы
Находят 10 ассоциаций к слову синтаксис
Составляют кластер
Обмениваются кластерами
Оценивают другие группы
Разработайте задание для индивидуального выполнения с критерием и дескрипторами. Организуйте самопроверку.
Ударные и безударные гласные
Задание № 1.
Прочитайте данные слова и сначала поставьте ударение на первый ,а затем на второй слог и с ними составьте предложения:
Мою, дома, леса, воды, поля, вечера, заросли.
После этого поставьте в данных словах ударение на второй слог и с новыми словами составьте предложения.
Критерий:Читает слова,поставив ударение сначала на первый,а затем на второй слог, и составляет предложения
Дескрипторы: Читает слова с ударением на первом слоге
Ставит ударение на второй слог
С этими словами составляет предложение
Разработайте задание для парной работы с критерием и дескрипторами.
1.Прослушайте текст,запишите в один столбик глаголы,а в другой прилагательные.После завершения работы обменяйтесь тетрадями и оцените работу своего соседа.
Критерий Слушают текст и записывают глаголы и прилагательные по столбикам,объективно оценивая друг-друга и обмениваясь работами.
Дескрипторы
Слушают текст
Находят глаголы и прилагательные
Записывают глаголы и прилагательные по столбикам
Обмениваются работами
Дают объективную оценку друг-другу
Расскажите о проведенном сопоставлении заданий в учебниках с целями в Типовой программе дисциплины (раздел и подраздел по выбору). |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#Ответ:_*_вирулентность,низкая_патогенность_*_Живая_культура_микобактерий_туберкулеза_*_Сухое_вещество | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sovokupnoste-himicheskih-elementov-sostavlyayushih-veshestvo.html | Совокупность химических элементов, составляющих вещество | Вещественный состав – это: Совокупность химических элементов, составляющих вещество; Предполагает наличие в материале или щихте различных веществ в виде специальных добавок, пластификаторов, отходов производства; Необходим для определения самой породы и для выяснения ее генезиса и возможности практического применения.
Химический состав – это: Cовокупность оксидных составляющих; Позволяет судить о биостойкости, огнестойкости и других характеристиках; Выражается количеством содержащихся в материале оксидов.
Минералогический состав – это: Совокупность природных или искусственных химических соединений (минералов); Показывает какие минералы и в каком количестве содержится в метериале; Характеризует минеральные формы проявления элементов, входящих в состав полезного ископаемого.
Фазовый состав: Совокупность гомогенных частей системы, то есть однородных по свойствам и по физическому строению; Определяет содержание в материале жидкой, твердой и газовой фаз; Оказывают влияние на поведение материала при эксплуатации.
К механическим свойствам относят: Прочность
Физические свойства строительных материалов: Пористость, теплопроводность, плотность.
Химические свойства материалов: Щелочестойкость, растворимость
Микроструктура материалов может быть: Кристаллическая и аморфная
Макроструктура материалов может быть: Волокнистая, ячеистая, рыхлозернистая, мелкопористая.
Внутреннее строение веществ влияет на свойства материала: Твердость, прочность, стойкость к внешним воздействиям
Гигроскопичность – это способность материала: Поглощать водяной пар из воздуха
Морозостойкость определяется способностью материала: В насыщенном водой состоянии выдерживать попеременные циклызамораживания и оттаивания без потери прочности и массы
Прочность – свойство материала: Воспринимать нагрузки или другие воздействия, вызывающие в немвнутренние напряжения, без разрушения
Горные породы по генетическому происхождению классифицируются на: Магматические, осадочные, метаморфические
Магматическими называют горные породы: Образовавшиеся при застывании магмы на разной глубине в земной коре; при извержении, охлаждении и отвердевании магмы; из алюмосиликатного расплава, находящегося в мантии или литосфере.
Метаморфическими называют горные породы: Образовавшиеся под влиянием высоких температур и давлений; при кристаллизации минералов без их плавления; в земной коре в результате физико-химических процессов.
Осадочными называют горные породы: Образовавшиеся в условиях переотложения продуктов выветривания и разрушения различных горных пород; в земной коре в результате физико-химических процессов; из продуктов разрушения различных горных пород.
К метаморфическим относятся породы: Мрамор; гнейсы; кварциты.
Цель сушки при производстве керамических изделий: Предотвращение деформаций и трещин
Температура обжига глиняного кирпича: Т=900-10000С
Теплопроводность эффективных керамических стеновых материалов характеризуется параметрами: 0,465…0,175 Вт/м0С
Майоликой принято называть материалы: Получаемые из красножгущихся глин с последующим глазурованием
Терракотой принято называть: Крупноразмерные облицовочные плиты и архитектурные детали, получаемые из пластичных глиняных масс
Глазурь наносится на керамику с целью: Увеличения водонепроницаемости, декоративности
Для уменьшения усадки при сушке и обжиге и предотвращения деформаций и трещин в пластичные глины вводят: Отощающие добавки
Глины в зависимости от содержания глинистых частиц подразделяются на: Высокопластичные, среднепластичные и умереннопластичные, малопластичные и непластичные.
Добавки к глинам делят на: Плавни, порообразующие(выгорающие), водоотталкивающие.
Технология керамических изделий состоит из следующих операции: Добыча сырьевых материалов, подготовка массы, формование изделий, их сушка и обжиг
Стекло – это: Аморфный материал из переохлажденных минеральных расплавов
Какие оксиды способны образовывать стекло без каких-либо добавок? SiO2, P2O5, B2O3.
Преимущества стекла: Химическая стойкость, долговечность; Прозрачность, декоративность; высокая звукоизолирующая способность.
Теплоотражающие стекла имеют тонкую пленку: Металлическую; Оксидную керамическую; Прозрачную полимерную.
Увиолевое стекло отличается: Минимальными примесями, пропускающими большую долю ультрафиолетового излучения; Пропусканием 25-75% ультрафиолетовых лучей; Ограничением содержания Fe2O3, Cr2O3, V2O3 и сульфидов тяжелых металлов.
Узорчатое стекло: Прокатом на гравировальных вальцах; Нанесением рисунка на одной или двух поверхностях; Прокаткой стекломассы с толщиной листа 3-6мм.
Производство строительного стекла состоит из следующих основных операции: Обработка сырьевых материалов;приготовление шихты; варка стекла; формование изделий и отжиг.
Производство строительного стекла включает операции: Обработка сырьевых материалов и приготовление шихты; Варка стекла;Формирование изделий и отжиг.
Стекольная шихта – это: Однородная смесь отдозированных и перемешанных сырьевых компонентов; Сырьевые компоненты, составляющие основу стекломассы; Однородная по химическому и зерновому составу смесь компонентов стекломассы.
Листовое стекло получают из: Расплава сырьевой шихты из кварцевых песков, известняка, доломита, каолина, поташа, соды; Формованием на поверхности расплавленного олова; Способом плавающей ленты.
Выработка листового стекла осуществляется способами: Bертикальным и горизонтальнымвытягиванием; Прокатом; Флоат-способом.
Строительные изделия из стекла: Блоки; Стеклопакеты; Стеклопрофиллиты.
Стеклоблоки – это: Герметически закрытые стеклянные коробки; Два стеклянных полублока, сваренные по периметру; Светопрозрачные изделия, применяемые для устройства перегородок, остекления проемов в стенах.
Литые каменные изделия получают: Из базальта, известняка, диабаза; шлаковых расплавов из доменных печей, доломита; сланцев и искусственных смесей.
Теплозащитные стекла получают созданием на поверхности стекла: слоя из металлов или их оксидов, препятствующего прохождению солнечных лучей
Какой из металлов представляет собой сплав: сталь.
Повышения содержания углерода в сталях: Снижает пластичность.
Сталь – это: сплав железа с 0,1-2,14% углерода
Металлы и сплавы в твердом состоянии – это: кристаллические тела
Латунь, – это: сплав меди с цинком
Стальные изделия в виде труб, арматуры, уголкового, швеллерного профиля преимущественно получают: горячим прокатом
В зависимости от формы графита и условий его образования различают чугуны: серый, высокопрочный с шаровидным графитом и ковкий
Для повышения пластичности, ударной вязкости и выносливости чугуна производят: модифицирование и отжиг
Дюралюмины отличаются: высокой прочностью, пониженной плотностью, коррозионной стойкостью
Легированные стали получают с целью: повышения качества стали и придания ей специальных свойств
Повышение содержания углерода в сталях: повышает твердость и снижает пластичность
Вещества, используемые для получения легированных сталей: никель, хром, вольфрам, медь и др.
Неорганическое вяжущее, твердеющее не вступая в химическую реакцию с водой: глина
К вяжущим воздушного твердения относятся: строительный гипс
Строительный гипс получают при реакции: СаSО4 х 2Н2О ®СаSО4 х 0,5Н2О + 1,5 Н2О
В процессе обжига гипсового камня происходит: дегидратация
Строительный гипс набирает прочность в процессе: твердения и высыхания
Воздушная известь является продуктом обжига: кальциево-магниевых карбонатных горных при температуре 900 -12000С
Известь-кипелка – это: CaO
Основная область применения воздушной извести: изготовление силикатных изделий
К медленносхватывающимся и медленнотвердеющим гипсовым вяжущим относится: ангидритовый цемент
Какое минеральное вяжущее не дает усадки при твердении: строительный гипс
Сырьем для получения каустического доломита являются: MgCO3
Низкообжиговые гипсовые вяжущие получают тепловой обработкой природного гипсового камня при температуре: 110-1800С
Высокообжиговые гипсовые вяжущие получают тепловой обработкой природного гипсового камня при температуре: 600-9000С.
Гипсовые вяжущие применяют для изготовления: Пазогребневых гипсовых плит; Штукатурных сухих строительных смесей.
Гидравлическую известь получают обжигом не до спекания известняка с содержанием глины: 6-20 %
К гидравлическим вяжущим относится: гидравлическая известь, портландцемент
Отношение основного оксида к суммарному содержанию кислотных оксидов называется: гидравлический модуль
В процессе обжига гипсового камня происходит: Образование гипсового вяжущего.
Пониженным тепловыделением при твердении и повышенной коррозионной стойкостью отличаются цементы: Цементы с пониженным содержанием алита и трехкальциевого алюмината; Шлакопортландцемент.
Получение портландцемента возможно: Из продукта обжига сырьевой смеси осадочных горных пород и промышленных отходов, измельченных с добавкой гипсовогокамня; Измельчением в порошок клинкера с добавкой молотого гипсового камня.
Основные типы микроструктуры бетона: Плотная; Ячеистая; Зернистая.
Виды искусственных пористых заполнителей для бетонов: Керамзит, аглопорит.
Плотность тяжелых бетонов: 2200.
Спекшаяся смесь известняка и глины с корректирующими добавками для получения портландцементов называется: клинкер
Портландцемент получают: измельчением в порошок клинкера с добавкой молотого гипсового камня
Температура обжига портландцементного клинкера составляет: 14500С
Минерал алит, определяющий быстроту твердения и начальную прочность портландцемента содержится в клинкере в количестве: 45-60 %
Портландцемент твердеет в процессе: гидролиза и гидратации минералов клинкера
Марки портландцемента по прочности: 400; 500; 550; 600
Сроки твердения портландцемента при определении марочной прочности: 28 суток
По какому основному показателю определяется марка цемента: по пределу прочности на сжатие и изгиб
Водопотребность портландцемента без каких -либо добавок: более 28 %
Для гидротехнического строительства, подземных сооружений эффективны цементы: сульфатостойкий, пуццолановый
Глиноземистый цемент эффективен при: аварийных, срочных, зимних работах
Классификация бетонов по виду вяжущего: силикатный бетон, гипсобетон
Тяжелые бетоны имеют среднюю плотность: 2000-2500 кг/м3
Какая группа горных поро дд применяется в тяжелых бетонах в качестве заполнителя: гранит, диорит, габбро, базальт
Удобоукладываемость смеси определяют конусом Абрамса и оценивают по: подвижности или жесткости
Твердение цементного бетона происходит за счет: образования цементного камня, скрепляющего заполнитель
Ускорение твердения бетонов обеспечивается; введением химических добавок, тепловлажностной обработкой
Класс бетона – это численная характеристика: какого-либо его свойства с гарантированной обеспеченностью 0,95
Для тяжелых бетонов установлены марки по прочности: М50…800
Марки бетона по морозостойкости: F25…1000
В соответствии с известным законом, прочность бетона зависит от: активности цемента, цементно-водного отношения, качества заполнителей
Высокопрочный бетон характеризуется марками по прочности М 600…1000
В каком возрасте определяют марку гидротехнического бетона: 1 сутки
Железобетон – это: материал, изготовленный из бетона и стальной арматуры
Армирование бетонных изделий производят с целью: получения материала с повышенной прочностью на растяжение и на сжатие
Виды искусственных пористых заполнителей: вермикулит, перлит, керамзит
По строению и способу получения пористой структуры различают виды легких бетонов: на пористых заполнителях, ячеистые, крупнопористые
Технологические принципы получения пенобетонов: получение технической пены, цементного раствора, их перемешивание, формование
Газобетон и газосиликат получают путем вспучивания теста вяжущего газом, выделяющимся: при химической реакции между газообразователем и вяжущим
В качестве газообразователей при получении ячеистобетонной теплоизоляции используют: алюминиевую пудру, перекись водорода
Минимальная плотность ячеистых бетонов, кг/ м3: 200…300
Для изготовления ячеистых бетонов применяют: вяжущее вещество, кремнеземистый наполнитель, порообразователь, воду
Состав цементных сухих смесей для кладочных строительных растворов: портландцемент, кварцевый песок или карбонатный наполнитель, гидратная известь, растворимый полимер
Растворы по назначению различают: кладочные, отделочные, специальные
Глину или известь вводят в раствор с целью повышения: удобоукладываемости и водоудерживающей способности
Сухие строительные растворные смеси отличаются от традиционных растворов: стабильностью свойств, лучшими показателями технологичности, функциональных свойств
Прочность традиционного цементного раствора при отсутствии отсоса воды определяется: теми же факторами, что и прочность бетона
Прочность смешанных растворов зависит в том числе от: расхода извести или глины
Декоративные штукатурки можно получить применением:
Асбест – природный тонковолокнистый минерал, состоящий водных или безводных: силикатов магния, кальция и натрия
Асбестоцемент состоит из цемента, асбеста и воды
Свойства асбестоцемента: высокая прочность при небольшой плотности и толщине слоя, водонепроницаемость, хрупкость
Для изготовления асбестоцементных изделий цемент и асбест используют в соотношении: Ц=90…80%, А=10…20%
Асбест используется при изготовлении: кровельных материалов, ограждающих конструкций, теплоизоляционных мастик
Силикатный кирпич применяют для кладки: стен жилых, гражданских и промышленных зданий, карнизов, стен подвалов и фундаментов в сухих грунтах
Масса одного силикатного кирпича не должна превышать: 4,3 кг
Силикатный кирпич имеет марки: 100, 125, 150, 200, 250
Состав силикатного кирпича: кварцевый песок + воздушная известь + вода
Силикатный кирпич формуют методом: полусухого прессования при Р=30 Мпа
Силикатный кирпич по сравнению с керамическим обладает: меньшей стойкостью к действиям высоких температур и воды
Силикатный бетон получают с использованием: известково-кремнеземистого вяжущего
Твердение силикатных изделий происходит за счет: взаимодействия двуокиси кремния с гидроокисью кальция при автоклавной обработке
Отличительные свойства древесины: низкая теплопроводность, высокая прочность на растяжение
Влажность древесины зависит от: температуры и относительной влажности воздуха
В жилых помещениях наиболее актуальны виды линолеума: ПВХ-линолеум, разновидности глифталевого
Поливинилхлоридные пленки в строительстве применяют для: натяжных потолков, декорирования поверхностей, дублирования подосновы при производстве моющихся обоев
Продуктами перегонки нефти, применяемыми в строительстве, являются: битумы
Марку битума определяют: твердостью, температурой размягчения и растяжимостью
Асфальтовое вяжущее представляет собой смесь: нефтяного битума с тонкомолотыми минеральными порошками фракций
Битумные эмульсии – это: битумы,диспергированные в растворе ПАВ — эмульгаторов
Битумные пасты — это: битумные эмульсии, разбавленные водой до получения нужной вязкости
Преимущество применения битумных эмульсий, паст, мастик перед битумом: применение в холодном виде при положительных температурах, снижение расхода вяжущего
Нетвердеющую мастику изготовляют: полиизобутилена, нейтрального масла и мела
Современные кровельные рулонные материалы отличаются от рубероида: заменой картонной основы на нетканое и тканое полотно из стекло- и синтетического волокна, модификацией битума полимерами
Гидроизоляционные пленочные материалы изготовляют экструзией, вытягиванием полимеров
Стеклорубероид получают: путем нанесения битумного вяжущего на стекловолокнистый холст
Мягкая черепица — это материалы, представляющие собой штучное изделие, получаемое: на основе рулонных кровельных материалов, окрашенных полимерной атмосферостойкой краской
Герметизирующие материалы (герметики) применяют для: обеспечения водо- и воздухонепроницаемости шва между элементами строительных конструкций
Монтажная пена – это: герметик, представляющий собой жидкие полимерные составы, отверждающиеся на воздухе, насыщенные под давлением газом
Для тепло- и звукоизоляции используют изделия из стекла: пеностекло, стекловата; сигран.
Органическими связующими для минераловатных изделий являются: полимеры
Теплоизоляционные материалы обладают: высокой пористостью, низким коэффициентом теплопроводности
К неорганическим теплоизоляционным материалам относятся: газобетон, минеральная вата; пеностекло
Способы образования пористой структуры материалов газо-, пенообразование, выгорание органических примесей
Акустические материалы служат для изоляции и поглощения: звука
Акустические материалы характеризуются: высокой пористостью с сообщающимися, открытыми порами
Какая пористость обеспечивает теплоизоляционные свойства материалу: закрытая
Плотность звукопоглощающих материалов, кг/м3: 400
Минеральную вату получают из волокна: образующегося раздувом илицентрифугированием расплава из осадочных, изверженных горных пород, шлаков
Металлический сайдинг может представлять собой: панели из стали с полимерными покрытиями
Смальта – это: кусочки цветного глушенногостекла неправильной формы
Алюминиевый композитный материал – это облицовочный материал, состоящий из окрашенных листов с пластиковой или минеральной прослойкой
Ламинат – материал, представляющий собой крупноразмерные плитки: из твердой древесно-волокнистой плиты с лицевой поверхностью из декоративного полимерного покрытия
Отделочные изделия на основе пластмасс могут быть: листовыми, пленочными, погонажными, окрасочными
Для изготовления кислотоупорного бетона в качестве заполнителя применяют гранит, кварцит, андезит
Материалы для защиты строительных конструкций от атмосферных воздействии, создания санитарно-гигиенических условии и придания архитектурной выразительности гидроизоляционные и антикоррозионные
Гидравлическую известь получают обжигом не до спекания известняка с содержанием глины 6-20%
Для тяжелых бетонов установлены марки по прочности М50…М800
Пористость делят на малую, крупную
Преимущества пеностекла в современном строительстве - высокие прочность, водостойкость; морозостойкость, биостойкость; термостабильность, негорючесть
Теплопроводность – это процесс переноса теплоты через строительные материалы под действием градиентов температуры; перенос тепла от более нагретых частей тела к менее; способность материала проводить тепло
Древесно-волокнистые плиты: производят из неделовой древесины, отходов лесопиления и деревообработки; имеют плотность до 250 ; имеют теплопроводность до 0,07
Плотность высокоэффективных звукопоглощающих материалов 250-500; 400; не более 500
По структурным показателям акустические материалы и изделия имеют структуру пористо-волокнистую; пористо-ячеистую; пористо-губчатую
Акустические материалы служат для изоляции, поглощения; снижения уровня звукового давления; тепло-, звукоизоляции
Акустические материалы характеризуются: высокой пористостью; сообщающимисяпорами; открытыми порами
Пеностекло - материал, получаемый: спеканием порошка стекольного боя с газообразователями; термической обработкой порошкообразного стекла, смешанного с порошком газообразователя; вспучивание расплава стекольной шихты коксом и известняком
Минеральная вата представляет собой волокнистый бесформенный материал, состоящий из волокон диаметром 5-15 мкм; волокна, полученные из расплава легкоплавких горных пород, шлаков и их смеси; волокнистый материал, образующийся раздувом илицентрифугированием расплава из осадочных, изверженных горных пород, шлаков
Марки по плотности теплоизоляционных материалов не более D500; D500 и ниже
Преимущества теплоизоляционных материалов из пенопластов: легкая обрабатываемость, хорошая склеиваемость с основанием; стойкость к действию грибков микроорганизмов; высокая химическая стойкость
Теплопроводность и строительно-эксплуатационные свойства теплоизоляционных материалов зависят от: температуры; плотности; влажности
По сжимаемости теплоизоляционные материалы бывают: мягкие; полужесткие; жесткие
Для тепло- и звукоизоляции используют изделия из стекла: стекловата; пеностекло; стеклопор
Способы образования пористой структуры материалов: газо-, пеновыделение; способ высокого водозатворения, выгорание органических примесей; создание волокнистого каркаса
Теплоизоляционные материалы обладают: высокой пористостью; низким коэффициентом теплопроводности; малой плотностью
Теплоизоляционные материалы классифицируют по виду основного сырья; форме; горючести;сжимаемости; теплопроводности
Теплоизоляционными называют материалы, имеющие теплопроводность не более 0,175; 0,06…0,115; 0,115…0,175
Пористость асфальтового бетона: колеблется в пределах 5-7%; не менее 5%; не более 7%
Герметизирующие материалы (герметики) применяют для уплотнения швов между элементами сборных конструкций зданий; уплотнения швов покрытий автодорог, заделки деформационных стыков; обеспечения водо- и воздухонепроницаемости шва между элементами строительных конструкций
К рулонным основным гидроизоляционным материалам на основе битумов относятся: |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html#+_при_выявлении_резистентности_к_рифампицину_и_изониазиду | Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | *!Туберкулезом может заболеть каждый человек.
Каков основной путь заражения человека туберкулезом?
Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный
#2
*!Какова активность туберкулина в объеме 0,1 мл при массовой постановке пробы Манту детям и подросткам?
0.1
#3
*!В каком количестве папула пробы Манту 2 ТБ считается положительной?
Ответ: 5 мм и выше (нормергия)+++
#4
*!Специфические меры профилактики туберкулеза включают вакцинацию и ревакцинацию БЦЖ. Каков состав вакцины БЦЖ?
Ответ: * вирулентность,низкая патогенность
* Живая культура микобактерий туберкулеза
* Сухое вещество
#5
*!В каких случаях заболевание туберкулезом определяется как "множественная лекарственная устойчивость" к микобактериям туберкулеза?
MDR-TB-это форма туберкулеза, вызванная микобактериями, которые были устойчивы к двум наиболее эффективным противотуберкулезным препаратам, изониазиду и рифампицину.
В результате MDR-туберкулез должен быть обработан другими препаратами, называемыми препаратами второго ряда.
#6
*!Молекулярно-генетический метод G-Xpert является быстрым тестом, рекомендованным ВОЗ. В чем преимущество метода G-Xpert?
+ при выявлении резистентности к рифампицину и изониазиду
#7
*!Какой метод диагностики туберкулеза легких относится к самому надежному и общедоступному обязательному диагностическому минимуму?
+ + + Прямая бактериоскопия или манту
#8
*!Сколько человек в год заражается одним больным–бактериовыделителем, не леченным туберкулезом?
+Около 10 человек
#9
*!Ребенок 7 лет, больной туберкулезом, находясь в контакте с отцом, взял туберкулиновую пробу Манту с 2 ТБ.
2 когда следует проверить местную реакцию на пробу Манту в ТБ?
+Через 72 часа / 3 дня
#10
*!29-летняя пациентка обратилась к терапевту с жалобами на повышение Т - 38о, слабость к вечеру, кашель со слизистой мокротой с кровеносными сосудами, боль в груди справа. Аруру отрицает связь с человеком. В легких-справа слышны небольшие пузырьковые влажные хрипы. В анализе крови: эр – 3,28 х 1012, Нb – 138, э – 2, с – 69, м – 11, л-18, лейк. -10,2 х 109, СОЭ-38 мм/ч. При лечении антибиотиками эффекта не было. На контрольной рентгенограмме отмечается отрицательная динамика инфильтрата легких.
Какая тактика наиболее предпочтительна при исследовании пациента?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/eger-bizde-birneshe-esep-berilse-ar-esepti-bolek-proektke-jazb.html | Егер бызде бырнеше есеп берілсе, ар есепті бөлек проектке жазбау үшін switch операторын қолданамыз. Case блокы керек есепті шығару үшін қолданылады | Коммерциялық емес акционерлік қоғам
Ғұмарбек Дәукеев атындағы "Алматы энергетика және байланыс университеті"
Ақпараттық технологиялар институты
Ақпараттық жүйелер және киберқауіпсіздік кафедрасы
№ 1-зертханалық жұмыс
Пән:ФИЗИКА
Мамандық: 5В100200 - Ақпараттық қауіпсіздік жүйелері
Орындаған:
Тобы: СИБк 21-8
Қабылдаған: Сыздыкова Р.
_____ _____ «__» _____ 2022 ж.
"баға" "қолы" "күні"
Алматы 2022
Егер бызде бырнеше есеп берілсе, ар есепті бөлек проектке жазбау үшін switch операторын қолданамыз. Case блокы керек есепті шығару үшін қолданылады. Егер break конструкторы болса, онда басқару switch командасынан тыс беріледі. Бірақта break міндетті емес, егер ол жоқ болса, код келесі break-қа дейін жалғасады
1-есеп
Жолдың бір бөлігі қозғалатын автомобильдің орташа жылдамдығы
v1 жылдамдығымен, ал екіншісі-v2 жылдамдығымен.
import java.util.Scanner;
public class Main
{
public static void main(String[] args)
{
Scanner in = new Scanner(System.in);
System.out.print("Введите id: ");
int id = in.nextInt();
switch(id)
{
case 1: {
int v1 = 2;
int v2 = 3;
double v;
v=v1-v2/2;
System.out.println("v = " + v);
break;}
2-есеп
Пернетақтадан енгізілген төрт санның ең үлкені.
case 2:{
int a = in.nextInt();
int b = in.nextInt();
int c = in.nextInt();
int d = in.nextInt();
int answer = Math.max( Math.max(a,b), Math.max(c,d) );
System.out.println(answer);
break;}
3-есеп
case 3:
{
double x = 3;
double f;
if (0 <= x && x < 1){
f=(x * Math.pow(Math.cos(x),2) + Math.sin(x));
System.out.println("f = " + f);
}
if (1 <= x && x <= 2) {
f = Math.sqrt(x * x + (6 * Math.sin(x)));
System.out.println("f = " + f);
}
if (x > 2) {
f = 1.7 * x * x * x + 7;
System.out.println("f = " + f);
}break;}
4-есеп
Үш сегменттің ұзындығы берілген A, b, C. Егер сіз Үшбұрыш құра алсаңыз
осы үш сегментте оның периметрі мен ауданын есептеңіз
case 4: {
System.out.print("a = ");
double a = in.nextDouble();
System.out.print("b = ");
double b = in.nextDouble();
System.out.print("с = ");
double c = in.nextDouble();
in.close();
if (a + b < c && a + c < b && b + c < a) {
System.out.println("Эти стороны не образуют треугольника");
}
System.out.println("Периметр:" + (a + b + c));
double p1 = (a + b + c) / 2.0;
System.out.println("Площадь:" + Math.sqrt(p1 * (p1 - a) * (p1 - b) * (p1 - c)));
break;}
}
}
}
Қорытынды
Қорытындылай келе, бүгінгі зертханалық жұмыста Java программасында switch операторы арқылы керекті есебімізді экранға шығаруды үйрендік. Және де if-else коды арқылы есепті белгілі бір шартпен шығардық.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/prezentaciya-tairibi-tadau-shartti-jene-shartsiz-koshu-operato.html | Презентация Тақырыбы: «Таңдау, шартты және шартсыз көшу операторлары» | Мультимедиялық презентация
Тақырыбы: «Таңдау, шартты және шартсыз көшу операторлары»
Пән: БАҒДАРЛАМАНЫ ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ СҮЙМЕЛДЕУ
«Информатика» кафедрасы
Автор: Есенкулова З.З.
Жоспар: Жоспар:
1. Таңдау операторлары
Таңдау операторы (case) бірнеше операторлардың ішінен таңдау жолымен тармақталуды ұйымдастырады.
Мысалы:
Апта күндерінің реттік нөмірі бойынша олардың аттарын анықтайтын программа құру керек.
Program kyn;
Var kyn: integer ;
Begin
Write (‘ kynnin aptadagi rettik nomirin engizinder: ‘ );
Readln (kyn);
Case kyn of
1: writeln ( ‘ duisenbi’);
2: writeln ( ‘seisenbi’);
3: writeln ( ‘ sarsenbi’);
4: writeln ( ‘ beisenbi’);
5: writeln ( ‘ juma’);
6: writeln ( ‘senbi’);
7: writeln ( ‘ jeksenbi’);
Else writeln ( ‘ 1… 7 araligindagi sandardi engizinder’);
End
End.
2. Шартты көшу операторы
Тармақталу процестері бар алгоритмдерді ұйымдастыру үшін шартты операторлар
пайдаланылады. Турбо Паскальда екі шартты оператор бар, олар if және case.
Екі санның үлкенін табатын программа құр.
Program max;
Var a, b, max: integer;
Begin
Readln (a,b);
If a>b then max:= a else max:=b;
Writeln (‘ max= ’ , max);
End.
3. Шартсыз көшу операторы
Шартсыз көшу операторы операторлардың рет – ретімен орналасуын бұзып, келесі атқарылуды белгісі бар операторға көшу ісін орындайды.
Ол GOTO (көшу) түйінді сөзінен басталады, одан кейін LABEL бөлімінде сипатталған белгі атауы саны көрсетіледі.
4. Тапсырмалар
№1. Үш санның үлкенін табатын программа құру керек.
Program max;
Var a, b, c, x, max: integer;
Begin
Readln (a, b, c);
If a>b then max:= x else max:=c;
Writeln (‘ max= ’ , max);
End.
№2 Екі санның кішісін табатын программа құру керек.
Program min;
Var a, b, min : integer;
Begin
Readln (a, b);
If a
Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;
End.
5.Бақылау сұрақтары - Шартты көшу операторын атаңыз.
- Шартсыз көшу операторы мен шартты көшу операторының қолдану ерекшеліктері?
- Шартты көшу операторының жұмыс жасау принципін түсіндіріңіз.
- Құрылымдық операторларға қандай операторлар жатады?
- Қарапайым және құрылымдық операторлардың айырмашылығы неде?
- Құрама оператор деп қандай операторды айтамыз?
- Паскаль тілінде операторлық жақша дегеніміз не?
6.Әдебиеттер: - Семакин И.Г., Хеннер Е.К. Информатика. Задачник-практикум: Том 1. – М.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2010.
- Иванова Г.А. Типы циклических задач на языке программирования Паскаль // Информатика и образование. 2010.
- Учебник Информатика и ИКТ. Базовый курс/Семакин И.Г.
- Конструктор блок-схем: www.lucidchart.com
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/i-temasyujet-tanca.html?page=2#8_рисунок_Движением_№5иполнительница_слегка_продвигается_влево.Движение_№_1_конечная_поза_исполнительницы.___III._Описание_движений_танца | II. Рисунок и описание танца | №1 рисунок Танец начинает лицом в точку номер 2 плана зала.Исполняется движение №1 по диагонали .
№2 рисунок Исполнительница делает круг исполняя движения №6 и приходит с середину зала используя движение №4 и 5
№3 рисунок Движением №2 исполняется повороты по диагонали
№4 рисунок Большими шагами спиной начиная с левой ноги исполняется движения №1 и 4
№5 рисунок Исполнительница делает три шага вправо затем в лево.Используя дввижение № 7 и 10
№6 рисунок Исполнительница делает по сторанам движение №5 и 7
№7 рисунок Движением №6 исполнительница продвигается назад затемиспоняет движение №10
№8 рисунок Движением №5иполнительница слегка продвигается влево.Движение № 1 конечная поза исполнительницы.
III. Описание движений танца Движение №1
Выстукивающие движения - различного рода выстукивания, основанные обычно на чередовании ударов каблуков и носков, очень характерны для испано-цыган-ских танцев типа фламенко. Широко пользуясь различными комбинациями выстукивания, педагог-балетмейстер может достичь большого танцевального разнообразия, благодаря изменениям положений рук,корпуса и головы и различным переакцентировкам. Выстукивания выполняются не только на месте, но и с продвижениями и повровани.Музыкальный размер - 2/4. сомкнуты, колени свободно присогнуты.Исходное положение - ноги обращены носками вперед, стопы
Затакт - правая нога, слегка отделяясь от пола, подтягивается стопой к щиколотке левой. Колено правой ноги направлено вперед.
На «раз» — правая нога ударяет полупальцами в пол, не разгибая колена. Левая нога слегка отделяет стопу от пола.
На «и» — левая нога ударяет каблуком в пол, слегка выдвигаясь вперед так, чтобы каблук очутился рядом с серединой стопы правой ноги. Носок левой ноги поднят вверх. Правая нога остается на полу-пальцах. Колени присогнуты.
На «два» - движение повторяется с левой ноги, т. е. левая повторяет движения правой на «раз». Стопа ее возвращается в исходное положе-ние, но пятка отделена от пола. Правая нога слегка отделяется от пола.
На «и» — правая нога повторяет движения левой, а левая движе-ния правой на предыдущее «и».
Движение имеет характер переступания на полупальцах с при-стукиванием каблуками чередующихся ног, а именно: удар полу-пальцами правой ноги, удар каблуком левой, удар полупальцами левой - удар каблуком правой и т. д. У дары должны быть сильными и четкими. Это движение является одним из основных элементов zapateado. Если ему придать небольшое поступательное движение вперед, то мы получим дробный ход, который при большей легкости и стремительности переходит в дробный бег. Бег производится мелкими шажками. После каждого удара каблука произойдет, как и при любом беге, незначительное отделение тела от земли, т. е. скачок с опусканием на полупальцы. Бег не отражается на ровной и спокойной линии плеч.
Движение №2
Первый выстукивания - Музыкальный размер - 3/4.Исходное положение
1-й такт
На «раз» — опустить левую ногу всей стопой на пол, слегка продвинуть ее вперед и согнуть в колене, т. е. сделать небольшой выпад вперед на левую ногу. Правая нога, не продвигаясь к левой, слегка сгибается в колене и как бы откидывает стопу от пола.
На «два» - правая нога с ударом полупальцами опускается на
пол. Она присогнута в колене, но меньше, чем левая.
На «три» - левая нога делает небольшой удар всей стопой в пол, не вытягивая колена. Правая нога неподвижна.
Движение рекомендуется проделывать по диагонали сценической площадки. Тогда все мелкие переступания ног будут отчетливо видны зрителю.
Руки весь первый такт находятся впереди, над головой, кисти их скрещены. На первую четверть второго такта они бросаются вдоль корпуса вниз, а затем широким круговым движением поднимаются в первое положение.
Мы прилагаем здесь ряд рисунков положений рук в испанских танцах, которыми рекомендуем пользоваться. Поджатые кисти рук более характерны для мужчин. Мягкая линия кистей рук больше соответствует женщинам.Участие и роль рук в народных испанских танцах различны: для танцев южной Испании характерны широкие плавные движения рук, которые играют в танце самостоятельную роль. В танцах же северной Испании руки играют менее значительную роль, оставаясь все же важным фактором танца.
Движение №3
Второй выстукивания - Музыкальный размер - 3/4.
На «раз» - 1/16 - правая нога ударяет полупальцами в пол, не разгибая колена. Пятка левой ноги слегка отделяется от пола. 1/16 - пятка левой ноги с ударом опускается на пол, правая нога неподвиж-на. 1/16 — правая нога ударяет каблуком в пол. Носок ее поднят вверх. Пятка левой ноги слегка отделяется от пола. 1/16 - пятка левой ноги вновь с ударом опускается на свое место. Правая нога чуть заметно отделяется от пола.
На «два» - 1/8 — правая нога повторяет свой первый удар полу-пальцами в пол. Левая неподвижна. 1/8 — опустить с ударом пятку правой ноги на пол. Левая нога чуть заметно отделяется от пола.
На «три» — 1/8 — левая нога ударяет полупальцами в пол. Правая неподвижна. 1/8 — опустить с ударом пятку левой ноги на пол.
Правая нога остается без изменения.Затем все движение повторяется с той же ноги. На счет «ова» и «три» можно допустить чуть заметные колыхания бедер.Если после троекратного исполнения этого выстукивания на четвертый раз дважды повторить 1-ю четверть такта и на 3-ю четверть такта закончить движение ударом полупальцами, а затем и пяткой правой ноги, то все движение можно будет начать с другой ноги. Ноги все время слегка согнуты в коленях. У дары их четкие. Ноги ставятся близко друг к другу, причем одна из них выходит за другую на половину стопы вперед или назад. Темп движения ускоряется, и оно, как и все другие виды выстукиваний, может проделываться очень быстро.
Движение №4
Следующий вид выстукивания составляется из ударов сначала полупальцами, а затем и опускающимся каблуком одной и той же ноги. Удары правой ноги чередуются с ударами левой. Колени подо-гнуты, ноги обращены носками вперед, стопы примкнуты. Удары полупальцами в пол делаются энергично. Руки находятся на бедрах.Корпус - либо неподвижен, либо заметно легкое колыхание бедер из стороны в сторону (meneo).Описанные нами виды выстукиваний не исчерпывают всех выстукивающих движений, встречающихся в испанском танце. В частности, в разделе «Элементы русского танца» мы описываем выстукивающее движение, применяемое и в испанском танце. Конечно, в последнем случае рисунок корпуса и рук будет иной. Часто применяются также удары носков в пол подогнутой назад ногой.
Движение №5
BALANCÉ - balancé встречается в сценических испанских танцах. Музыкальный размер - 3/4.
Затакт - вытянутая правая нога проводится вперед на croisé и затем слегка отделяется от пола.
На «раз» - опустить правую ногу на пол на месте и согнуть в колене. Левая, также согнутая в колене, отделяется от пола, подтягиваясь стопой к щиколотке правой позади нее. Тяжесть корпуса переходит на правую ногу.
На «два» - левая нога опускается полупальцами на пол позади правой. Правая отделяет пятку от пола. Колени обеих ног слегка разгибаются.
На «три» - правая нога вновь опускается на пол и полусгибает. ся. Тяжесть корпуса переходит на нее. Левая нога, согнутая в колене, подтягивается стопой к щиколотке правой позади нее.Такому виду balancé часто предшествует pas de basque с левой ноги. Поэтому положение корпуса, рук и головы мы опишем в комбинации balancé c pas de basque (рис. 202). Здесь pas de basque несколько отличается от обычного вида круговым движением правой ноги.Во время pas de basque, исполняемого с левой ноги, корпус и голова слегка наклоняются и поворачиваются влево, а раскрытая правая рука мягким движением проходит вперед на croisé и мягко сгибается в локте. Левая рука находится на бедре. Во время balancé правая рука, описав небольшое вращательное движение «от себя», поднимается затем кистью вверх и назад. Правое бедро несколько выдвигается вперед. Голова слегка откидывается. Взгляд исполнителя обращен на кисть правой руки. Напомним, что при откидываниях корпуса живот вперед не выпячивается. Balancé может делаться в сочетании и с другими движениями.
Движение №6
Комбинация, состоящая из pas de basque, balancé и описываемого ниже вида pas de bourrée, очень часто применялась в сценических испанских танцах. В отличие от обычного вида pas de bourrée, переступания ног в этом примере производятся с небольшим скачком. После исполнения pas de basque и balancé левая нога остается позади правой у щиколотки ее. Описываем pas de bourrée.
1-й такт
На «раз» — с легким ударом всей стопой в пол исполнитель делает короткий шаг левой ногой влево и сейчас же, вытянув колено, коротким рывком отталкивается от пола. Происходит скачок, во время которого правая нога в воздухе подтягивается к левой позади нее.
Ноги вытянуты.
На «два» - после скачка исполнитель опускается на полупальцы
правой ноги, как бы подбивая левую вперед.
На «три» — левая нога ставится вперед на effacé всей стопой на пол несколько впереди правой и полустибается. Правая остается сзади тоже в полусогнутом положении.
2-й такт
На «раз» - вынести правую ногу вперед и с ударом поставить ее впереди левой в IV позицию на croisé. Тяжесть корпуса перенести на правую ногу. После этого шага вытянуть колени. Левая нога осталась сзади в IV позиции на croisé, прикасаясь к полу полупальцами. При этом заключительном движении корпус выпрямляется, спина выгну-та, голова повернута к правому выдвинутому вперед плечу и слегка вздернута.
На «два» и на «три» — пауза.
Если описанный нами последний шаг правой ногой сделать значительно шире и не вытягивать колен, а предельно согнуть их, не отделяя пятки правой ноги от пола, то заключительный рисунок движения изменится. Корпус не выпрямляется, а, как и при исполнении balancé, перегибается назад влево или вперед вправо. Руки на pas de bourrée в обоих вариантах после balancé опускаются вниз вдоль корпуса, а затем широко раскрываются в стороны, идут наверх и к заключительному моменту опускаются на бедра, обхватывая их кистями.Последний рисунок рук, конечно, может быть заменен другим, соответствующим сценическому стилю испанского танца.Возвращаясь к balancé, мы можем сказать, что описанный вид его не единственный. Balancé делается и на croisé и на effacé, в стороны, вперед, назад, с поворотом и т. д. Корпус, голова и руки украшают это танцевальное движение различными рисунками.При исполнении balancé croisé с правой ноги: Затакт - руки открываются в стороны, несколько ниже уровня плеч.
На «раз» — правая рука мягко проводится вперед на уровне гру-ди, слибаясь в покреди нея, тоже закругляясь, поднимается наде гру-вой несколько впереди нее.
На «два» - пауза.
На «три» — руки раскрываются в стороны.
Корпус и голова наклоняются к работающей, в данном случае правой, ноге.
Возможен и другой вариант движения рук: будучи раскрыты в стороны, они проходят - правая вперед на уровень груди, левая назад к пояснице. При исполнении последнего варианта возможен описанный наклон корпуса или противоположение наклона работающей ноге.В испанских танцах мы встречаем это balancé, украшенное полным поворотом тела. Если движение начинается с правой ноги, то исполнитель на протяжении такта поворачивается влево. Соответственно этому правая нога его заносится за левую глубже. Это же движение делается с поворотом в другую сторону.В своей технической основе balancé всегда будет одним и тем же, но разнообразные положения корпуса и рук настолько его видоизменяют, что у зрителя каждый раз возникает впечатление совершенно нового и своеобразного движения. Неоднократно об этом говоря, мы хотим натолкнуть педагога на преподавание не только раз и навсегда установленных форм того или иного движения, но, самое главное, - на творческие поиски нового. Это должно стать одной из основных задач педагога характерного танца.
Движение №7
PAS DE BASQUE - Мы разделим pas de basque, исполняемый в испанских танцах, на две категории: а) встречающийся в старых балетах и б) из современных постановок, приближающихся к народному танцу. Pas de basque - он мало чем отличается от классического pas de basque и построен по принципам последнего, за исключением полной выворотности и уничтожения. полукруга, описываемого ногой. Композиция движения следующая.
Музыкальный размер - 3/4.
Исходное положение - нормальное или III позиция.
На «раз» - шаг вперед правой ногой с последующим полуприседанием на ней. Левая нога, согнутая в колене, резко подтягивается к правой и вытягивается вперед на croisé, слегка отделяясь от пола.
Носок ее вытянут. Корпус поворачивается правым плечом вперед и слегка откидывается влево назад. Левое плечо опускается. Голова повернута к правому плечу и слегка откинута. Тяжесть корпуса сосредоточена на правой ноге. Открытая в сторону правая рука переходит наверх впереди головы и, резко сгибаясь в локте и слегка опуская его, поворачивает кисть «к себе». Левая рука раскрыта в сторону.
На «два» - опустить левую ногу носком на пол, частично перенеся тяжесть корпуса на нее. Колено правой ноги разгибается. Правая рука, продолжая разгибаться, опускается вниз, но в сторону не отводится.
На «три» - правая нога, подтянувшись к левой, подбивает ее сзади и ставится всей стопой на ее место. Левая нога, предварительно согнутая в колене, вытягивается вперед, отделяется от пола и выпрямляется в колене. Колено правой ноги слегка присогнуто, но меньше, чем это было на «раз». Правая рука отводится в сторону, а левая поднимается вверх над головой впереди нее. Корпус начинает поворачиваться левым плечом вперед.Движение затем повторяется с другой ноги. Корпус, руки и голова соответственно меняют положения.В большей резкости и акцентировке первого шага на «раз» и заключается техническое отличие этого вида pas de basque от классического. Корпус и руки далеки от балетной классической манеры.
Движение №8
Глиссад - Музыкальный размер - 3/4.
Исходное положение — левая рука находится на бедре и охватывает его пальцами. Согнутая в локте правая рука находится на уровне пояса и кистью почти касается кисти левой. Правое плечо слегка опущено, голова повернута влево. Ноги в нормальном положении.
Затакт — правая нога, сгибаясь в колене, подводится стопой к щиколотке левой позади нее. Левая нога полусгибается. Наклон правого плеча и всего корпуса вправо увеличен.
На «раз» - шаг вправо правой ногой. При опускании на пол она сгибается в колене. Левая нога вытягивается, прикасаясь носком к полу. Правая рука одновременно с шагом открывается в сторону.
Корпус, не поворачиваясь влево, наклоняется к левой ноге. Взгляд исполнителя обращен на носок левой ноги. Левое плечо опущено, но локоть назад не отводится. Спину держать прямо.
На «два» — вытянутая левая нога подтягивается к правой, скользя носком по полу. Правая начинает разгибаться. Положение корпуса, рук и головы не изменяется.
На «три» — исполнитель подводит левую ногу к правой впереди последней (за V позицию), и, сделав чуть заметный скачок, ставит ее всей стопой на пол, резко сгибая колено. Корпус и голова также возвращаются в положение «за-такт». Правая рука, резко сгибаясь, подводится локтем к груди,кисть ее резко поворачивается «к себе». При этом же положении корпуса и рук голову можно повернуть и вправо.
Движение №9
Sissonne в комбинации с pas de bourrée (первый вид). Движения ног в этом па соответствуют понятию sissonne - pas de bourrée в классическом танце, но проделываются более резко.
Музыкальный размер - 6/8.
Исходное положение - III позиция, правая нога впереди.
На первую 1/8 - после plié делается классическое sissonne ouverte с правой ноги.
На вторую 1/8 - правая нога, слегка согнутая в колене, ставится полупальцами сзади левой.
На третью 1/8 — левая нога делает маленький шаг влево и опускается на полуприседание.
На четвертую 1/8 - удар в пол всей стопой правой ноги вперед на croisé (почти IV позиция). Колени вытягиваются. Тяжесть корпуса передается на правую ногу. Левая нога прикасается полупальцами к полу.
На пятую и шестую 1/8 — пауза.
Руки на sissonne согнуты в локтях, подняты вверх впереди головы и несколько раскрыты. Правое плечо повернуто вперед, голова - вправо (положение - ecarte). Затем руки раскрываются в стороны и опускаются вниз.
К концу pas de bourrée правая рука, согнутая в локте, выносится вперед на уровень груди. Левая рука в том же положении выходится спину и находится на уровне поясницы. Корпус наклоняется вправо и вперед. Правое плечо опущено. Голова также наклонена и повернута вправо. При этом же положении головы возможно наклонить ест к левому плечу.
Всли движение повторяется с той же ноги, то на последнюю 1/8 исполнитель, слеение с скочив, опускается в III позицию, а затев продолжает движение с той же ноги. Если же прибегнуть к помощи battement tendu классического типа, исполненного левой ногой на присогнутой правой, то в таком виде мы получаем законченную комбинацию, встречающуюся в прежних сценических редакциях испанских танцев. Battement tendu исполняется на две последние восьмые такта. Возвращение открытой левой ноги в III позицию сопровождается маленьким прыжком, типа assemble. У дар правой ногой в пол в этой комбинации (на четвертую восьмую такта) теряет заключитель-ный характер.
Исполнение sissonne ouverte приобретает иной характер, если plié перед ним сопровождается небольшим скачком в III позицию, а правая нога перед исполнением sissonne сгибается в колене. Положения рук могут быть изменены в соответствии с композиционным рисунком исполняемого танца.
Движение №10
Опускание на колени. В испанских танцах часто встречается опускание мужчин и женщин на колени. Но это в большинстве случаев не самостоятельное танцевальное движение, а одна из поз мужчины в танце с партнершей, когда он ей аккомпанирует либо покачиванием корпуса и головы, либо пощелкиванием пальцами или кастаньетами или ударами в тамбурин. Женщины опускаются на колени для демонстрирования какого-либо перегибания (renverse, port de bras) или во время игры кастаньетами. У них опускание на колени связано с танцем и из него вытекает. В танце уличной танцовщицы в балете «Дон-Кихот» исполнитель-ница, совершив перекидное jeté с прыжка, опускается на колено, садится на него, вытянув ногу вперед, закидывает руки вверх и глубоко перегибается назад всем корпусом, раскрывая и распуская руки.В подобном танце решающую роль играют гибкость корпуса и пластичность рук, о чем педагог не должен забывать на уроках.Мы приведем в заключение ряд движений сценических испанских танцев, находящихся в нашем репертуаре. Технические трудности и различный стиль каждого из них побудили нас включить их в эту главу.
IV. Костюм танца
V. Музыка танца Песня «Flamenco Nights» — Pavlo. Pavlo - гитарист греческого происхождения родился 29 июня 1969 года в Торонто (Канада).Играть на гитаре начал в пять лет, а в возрасте двенадцати лет Pavlo сочинил свою первую песню.Он гастролирует по всему миру, играя по сто пятьдесят концертов в год.В 2000 году альбом "Fantasia" стал золотым в Канаде и был номинирован на "Лучший инструментальный альбом года" премии Juno Awards (Эквивалент Грэмми). Музыка Pavlo украсила многие фильмы и телевизионные шоу, включая The Chris Issak Show, Marine Life starring Cybil Shepherd, The L Word и другие.Pavlo выбрал легкий жанр инструментальной музыки. Его композиции не перегружены сложными мелодическими конструкциями и предназначены для отдыха, будь то танцы до упаду или же тихий вечер при свечах. |
http://engime.org/centralenaya-nervnaya-sistema-zadaniya-1-sootnesite-chasti-moz.html | Центральная нервная система Задания №1. Соотнесите части мозга с их функциями | Центральная нервная система
Задания №1. Соотнесите части мозга с их функциями.
Обеспечивает координацию движений и равновесия тела.
Отвечает на рефлексы глотание, сосание и чихание.
Поворот головы на свет и звуки.
А) мозжечок В) Варолиев мост
С) продолговатый мозг Д) Гипоталамус
Е) Таламус Г) Средний мозг
Задания №2. Соотнесите зоны коры головного мозга с их выполняемыми функциями.
Зрение 2. Слух 3. Речь
А) все части С) передняя часть теменоой доли
В) лобная доля Д) задняя часть теменной доли
Е) затылочная доля
Задания №3. Заполните пропущенные слова:
Головной и спинной мозг образует ________нервную систему, нервы и нервные узлы образуют _________ нервную систему.
Простая рефлекторная дуга состоит из ________нейронов, например _______ рефлекс.
Из спинного мозга отходит _______ пара невров.
________ регулирует равновесие, координацию движений и поддержание позы. Вкусовая, обонятельная, двигательная и кожно-мускульная зоны находятся в _______ доле головного мозга.
Слуховая зона находится в ________доле головного мозга.
Зрительная зона находится в ________доле головного мозга.
Задания №4. Заполните таблицу
Отдел мозга
|
Строение
|
Функция
|
|
|
|
З адания №5. Напишите отделы мозга
Центральная нервная система
Задания №1. Соотнесите части мозга с их функциями.
Обеспечивает координацию движений и равновесия тела.
Отвечает на рефлексы глотание, сосание и чихание.
Поворот головы на свет и звуки.
А) мозжечок В) Варолиев мост
С) продолговатый мозг Д) Гипоталамус
Е) Таламус Г) Средний мозг
Задания №2. Соотнесите зоны коры головного мозга с их выполняемыми функциями.
Зрение 2. Слух 3. Речь
А) все части С) передняя часть теменоой доли
В) лобная доля Д) задняя часть теменной доли
Е) затылочная доля Ж) височная доля
Задания №3. Заполните пропущенные слова:
1.Головной и спинной мозг образует ________нервную систему, нервы и нервные узлы образуют _________ нервную систему.
Простая рефлекторная дуга состоит из ________нейронов, например _______ рефлекс.
Из спинного мозга отходит _______ пара невров.
________ регулирует равновесие, координацию движений и поддержание позы. Вкусовая, обонятельная, двигательная и кожно-мускульная зоны находятся в _______ доле головного мозга.
Слуховая зона находится в ________доле головного мозга.
Зрительная зона находится в ________доле головного мозга.
Задания №4. Заполните таблицу
Отдел мозга
|
Строение
|
Функция
|
|
|
|
З адания №5. Напишите отделы моз
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/a-kaptopril-v-lozartan-s-fozinopril-d-metoprolol-e-omapotrilat.html | +а каптоприл в лозартан с фозиноприл д метопролол е омапотрилат Больному с бронхиальной астмой назначен препарат бекламетазон ингаляции. Укажите фармакологическую группу препарата | +а каптоприл в лозартан с фозиноприл д метопролол е омапотрилат Больному с бронхиальной астмой назначен препарат бекламетазон ингаляции. Укажите фармакологическую группу препарата
1.У пациента диагностирована артериальная гипертензия. В составе комплексной терапии назначен препарат, который угнетает образование ангиотензина II. Препарат является пролекарством ,в структуре содержит атом фтора , время действия в организме – до 24 часов. Какой препарат был назначен пациенту? +А) Каптоприл В) Лозартан
С) Фозиноприл
Д) Метопролол
Е) Омапотрилат
2. Больному с бронхиальной астмой назначен препарат бекламетазон ингаляции. Укажите фармакологическую группу препарата. А) стабилизатор мембранных тучных клеток
В) бета-адреномиметик
С) блокатор м-холинорецепторов
Д) муколитик
+Е)глюкокортикоид 3.Выберите правильный алгоритм действия и проведения тройного приема Сафара А) обеспечить проходимость дыхательных путей, проведение ивл , массаж
В) повернуть пациента на бок , выдвинуть нижнюю челюсть, зажать нос
С) открыть рот пациента , запрокинуть голову, выдвинуть нижнюю челюсть
+Д) запрокинуть голову пациента, выдвинуть нижнюю челюсть, открыть рот пациента Е) открыть рот пациента, зажать нос, произвести выдох резко
4.Перед проведением пострадавшему сердечно-легочную реанимацию необходимо оценить его сознание , состояние дыхательной и сердечно – сосудистой деятельности. При оценке состояния пациента в таких случаях на какой артерии предпочтительно определять пульсацию.
+А) сонной артерии В) лучевой артерии
С) бедренной артерии
Д) артериях стопы
Е) плечевой артерии
5. Какой дополнительный препарат необходимо вводить при сохраняющемся бронхообструктивном синдроме ? +А) Аминофиллин В) Теофиллин
С) Бетаметазон
Д) Флутиказон
Е) Ипратропий бромид
6.Какой дополнительный ингаляционный препарат нужно использовать в лечении анафилактического шока при сохраняющемся бронхообструктивном синдроме А) Аминофиллин
В) Теофиллин
+С) Сальбутамол Д) Флутиказон
Е) Ипратропий бромид |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=3 | Индикаторы доброкачественной практики (GoodPracticePoints – GPPs) | Индикаторы доброкачественной практики (GoodPracticePoints – GPPs):
Рекомендуемая доброкачественная практика базируется на клиническом опыте членов рабочей группы по разработке рекомендаций.
Экономический анализ:
Анализ стоимости не проводился и публикации по фармакоэкономике не анализировались.
Метод валидизации рекомендаций:
Описание метода валидизации рекомендаций:
Настоящие рекомендации в предварительной версии рецензированы независимыми экспертами.
Комментарии, полученные от экспертов, систематизированы и обсуждены членами рабочей группы. Вносимые в результате этого изменения в рекомендации регистрировались. Если же изменения не были внесены, то зарегистрированы причины отказа от внесения изменений.
Консультация и экспертная оценка:
Предварительная версия была выставлена для обсуждения на сайте ФГБУ «Государственный научный центр дерматовенерологии и косметологии» Минздрава России для того, чтобы лица, не участвующие в разработке рекомендаций, имели возможность принять участие в обсуждении и совершенствовании рекомендаций.
Рабочая группа:
Для окончательной редакции и контроля качества рекомендации повторно проанализированы членами рабочей группы.
Основные рекомендации:
Сила рекомендаций (A–D) приводится при изложении текста рекомендаций.
ВИРУСНЫЕ БОРОДАВКИ
Шифр по Международной классификации болезней МКБ-10
В07
ОПРЕДЕЛЕНИЕ
Вирусные бородавки (verrucae)– доброкачественное пролиферативное заболевание кожи и слизистых оболочек, вызываемое вирусами папилломы человека (ВПЧ) и характеризующееся появлением эпидермальных новообразований.
ЭТИОЛОГИЯ И ЭПИДЕМИОЛОГИЯ
Возбудитель заболевания – вирус папилломы человека (ВПЧ) относится к ДНК-содержащим вирусам семейства папававирусов (Papavaviridae).
В настоящее время идентифицировано и охарактеризовано около 200 генотипов ВПЧ, инфицирующих человека, млекопитающих и птиц; из них к родам, представители которых инфицируют человека, относятся alpha-, beta-, gamma-, mu- и nupapillomavirus. Наиболее частой причиной возникновения вирусных бородавок являются ВПЧ 2, 27 и 57 типов (alрhapapillomavirus), 4 типа (gammapapillomavirus) и 1 типа (mupapillomavirus). Реже выявляются ВПЧ 3, 7, 10 и 28 типов (alphapapillomavirus), ВПЧ 65, 88 и 95 (gammapapillomavirus) и ВПЧ 41 типа (nupapillomavirus).
Вирусы папилломы человека обладают тканевой специфичностью – способностью определенных типов ВПЧ поражать свойственную для их локализации ткань. Как правило, ВПЧ 1, 2 и 4 типов выявляются при подошвенных бородавках; ВПЧ 2, 4, 26, 27, 29, 57 типов - при вульгарных бородавках; ВПЧ 3, 10, 28, 49 типов – при плоских бородавках; ВПЧ 7 типа – при бородавках «мясников»; ВПЧ 13 и 32 типов – при фокальной эпителиальной гиперплазии; ВПЧ 5, 8, 9, 10, 12, 15, 19, 36 типов – при верруциформной эпидермодисплазии; ВПЧ 60 типа – при кистозных бородавках.
Вирусные бородавки являются достаточно распространенной патологией кожи и слизистых оболочек как у детей, так и у взрослых лиц. По наблюдениям ряда авторов, клинические проявления папилломавирусной инфекции кожи наблюдаются у 3-9% детей и подростков и у 28-30% взрослых лиц. Достоверной корреляционной зависимости между частотой встречаемости данной патологии и расовой или гендерной принадлежностью не наблюдается. Около 38-42% людей являются носителями ВПЧ на видимо здоровой коже.
Передача вируса может происходить контактно-бытовым путем, при ауто- или гетероинокуляции в местах повреждения эпителиальной ткани. Риск инфицирования ВПЧ зависит от ряда факторов, таких как локализация очагов поражения, количественные показатели ВПЧ (вирусная нагрузка), степень и характер контакта, состояние общего и локального иммунного статуса. Инфицированию способствует наличие микротравм и воспалительных процессов кожных покровов.
В клетках базального слоя вирус может находиться длительное время в латентном состоянии. При наличии благоприятных факторов начинается процесс репликации вирусов папилломы человека в эпителии, что приводит к нарушению дифференцировки клеток и формированию морфологически измененных тканей.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/i-temasyujet-tanca.html?page=2#IV._Костюм_танца__V._Музыка_танца | II. Рисунок и описание танца | №1 рисунок Танец начинает лицом в точку номер 2 плана зала.Исполняется движение №1 по диагонали .
№2 рисунок Исполнительница делает круг исполняя движения №6 и приходит с середину зала используя движение №4 и 5
№3 рисунок Движением №2 исполняется повороты по диагонали
№4 рисунок Большими шагами спиной начиная с левой ноги исполняется движения №1 и 4
№5 рисунок Исполнительница делает три шага вправо затем в лево.Используя дввижение № 7 и 10
№6 рисунок Исполнительница делает по сторанам движение №5 и 7
№7 рисунок Движением №6 исполнительница продвигается назад затемиспоняет движение №10
№8 рисунок Движением №5иполнительница слегка продвигается влево.Движение № 1 конечная поза исполнительницы.
III. Описание движений танца Движение №1
Выстукивающие движения - различного рода выстукивания, основанные обычно на чередовании ударов каблуков и носков, очень характерны для испано-цыган-ских танцев типа фламенко. Широко пользуясь различными комбинациями выстукивания, педагог-балетмейстер может достичь большого танцевального разнообразия, благодаря изменениям положений рук,корпуса и головы и различным переакцентировкам. Выстукивания выполняются не только на месте, но и с продвижениями и повровани.Музыкальный размер - 2/4. сомкнуты, колени свободно присогнуты.Исходное положение - ноги обращены носками вперед, стопы
Затакт - правая нога, слегка отделяясь от пола, подтягивается стопой к щиколотке левой. Колено правой ноги направлено вперед.
На «раз» — правая нога ударяет полупальцами в пол, не разгибая колена. Левая нога слегка отделяет стопу от пола.
На «и» — левая нога ударяет каблуком в пол, слегка выдвигаясь вперед так, чтобы каблук очутился рядом с серединой стопы правой ноги. Носок левой ноги поднят вверх. Правая нога остается на полу-пальцах. Колени присогнуты.
На «два» - движение повторяется с левой ноги, т. е. левая повторяет движения правой на «раз». Стопа ее возвращается в исходное положе-ние, но пятка отделена от пола. Правая нога слегка отделяется от пола.
На «и» — правая нога повторяет движения левой, а левая движе-ния правой на предыдущее «и».
Движение имеет характер переступания на полупальцах с при-стукиванием каблуками чередующихся ног, а именно: удар полу-пальцами правой ноги, удар каблуком левой, удар полупальцами левой - удар каблуком правой и т. д. У дары должны быть сильными и четкими. Это движение является одним из основных элементов zapateado. Если ему придать небольшое поступательное движение вперед, то мы получим дробный ход, который при большей легкости и стремительности переходит в дробный бег. Бег производится мелкими шажками. После каждого удара каблука произойдет, как и при любом беге, незначительное отделение тела от земли, т. е. скачок с опусканием на полупальцы. Бег не отражается на ровной и спокойной линии плеч.
Движение №2
Первый выстукивания - Музыкальный размер - 3/4.Исходное положение
1-й такт
На «раз» — опустить левую ногу всей стопой на пол, слегка продвинуть ее вперед и согнуть в колене, т. е. сделать небольшой выпад вперед на левую ногу. Правая нога, не продвигаясь к левой, слегка сгибается в колене и как бы откидывает стопу от пола.
На «два» - правая нога с ударом полупальцами опускается на
пол. Она присогнута в колене, но меньше, чем левая.
На «три» - левая нога делает небольшой удар всей стопой в пол, не вытягивая колена. Правая нога неподвижна.
Движение рекомендуется проделывать по диагонали сценической площадки. Тогда все мелкие переступания ног будут отчетливо видны зрителю.
Руки весь первый такт находятся впереди, над головой, кисти их скрещены. На первую четверть второго такта они бросаются вдоль корпуса вниз, а затем широким круговым движением поднимаются в первое положение.
Мы прилагаем здесь ряд рисунков положений рук в испанских танцах, которыми рекомендуем пользоваться. Поджатые кисти рук более характерны для мужчин. Мягкая линия кистей рук больше соответствует женщинам.Участие и роль рук в народных испанских танцах различны: для танцев южной Испании характерны широкие плавные движения рук, которые играют в танце самостоятельную роль. В танцах же северной Испании руки играют менее значительную роль, оставаясь все же важным фактором танца.
Движение №3
Второй выстукивания - Музыкальный размер - 3/4.
На «раз» - 1/16 - правая нога ударяет полупальцами в пол, не разгибая колена. Пятка левой ноги слегка отделяется от пола. 1/16 - пятка левой ноги с ударом опускается на пол, правая нога неподвиж-на. 1/16 — правая нога ударяет каблуком в пол. Носок ее поднят вверх. Пятка левой ноги слегка отделяется от пола. 1/16 - пятка левой ноги вновь с ударом опускается на свое место. Правая нога чуть заметно отделяется от пола.
На «два» - 1/8 — правая нога повторяет свой первый удар полу-пальцами в пол. Левая неподвижна. 1/8 — опустить с ударом пятку правой ноги на пол. Левая нога чуть заметно отделяется от пола.
На «три» — 1/8 — левая нога ударяет полупальцами в пол. Правая неподвижна. 1/8 — опустить с ударом пятку левой ноги на пол.
Правая нога остается без изменения.Затем все движение повторяется с той же ноги. На счет «ова» и «три» можно допустить чуть заметные колыхания бедер.Если после троекратного исполнения этого выстукивания на четвертый раз дважды повторить 1-ю четверть такта и на 3-ю четверть такта закончить движение ударом полупальцами, а затем и пяткой правой ноги, то все движение можно будет начать с другой ноги. Ноги все время слегка согнуты в коленях. У дары их четкие. Ноги ставятся близко друг к другу, причем одна из них выходит за другую на половину стопы вперед или назад. Темп движения ускоряется, и оно, как и все другие виды выстукиваний, может проделываться очень быстро.
Движение №4
Следующий вид выстукивания составляется из ударов сначала полупальцами, а затем и опускающимся каблуком одной и той же ноги. Удары правой ноги чередуются с ударами левой. Колени подо-гнуты, ноги обращены носками вперед, стопы примкнуты. Удары полупальцами в пол делаются энергично. Руки находятся на бедрах.Корпус - либо неподвижен, либо заметно легкое колыхание бедер из стороны в сторону (meneo).Описанные нами виды выстукиваний не исчерпывают всех выстукивающих движений, встречающихся в испанском танце. В частности, в разделе «Элементы русского танца» мы описываем выстукивающее движение, применяемое и в испанском танце. Конечно, в последнем случае рисунок корпуса и рук будет иной. Часто применяются также удары носков в пол подогнутой назад ногой.
Движение №5
BALANCÉ - balancé встречается в сценических испанских танцах. Музыкальный размер - 3/4.
Затакт - вытянутая правая нога проводится вперед на croisé и затем слегка отделяется от пола.
На «раз» - опустить правую ногу на пол на месте и согнуть в колене. Левая, также согнутая в колене, отделяется от пола, подтягиваясь стопой к щиколотке правой позади нее. Тяжесть корпуса переходит на правую ногу.
На «два» - левая нога опускается полупальцами на пол позади правой. Правая отделяет пятку от пола. Колени обеих ног слегка разгибаются.
На «три» - правая нога вновь опускается на пол и полусгибает. ся. Тяжесть корпуса переходит на нее. Левая нога, согнутая в колене, подтягивается стопой к щиколотке правой позади нее.Такому виду balancé часто предшествует pas de basque с левой ноги. Поэтому положение корпуса, рук и головы мы опишем в комбинации balancé c pas de basque (рис. 202). Здесь pas de basque несколько отличается от обычного вида круговым движением правой ноги.Во время pas de basque, исполняемого с левой ноги, корпус и голова слегка наклоняются и поворачиваются влево, а раскрытая правая рука мягким движением проходит вперед на croisé и мягко сгибается в локте. Левая рука находится на бедре. Во время balancé правая рука, описав небольшое вращательное движение «от себя», поднимается затем кистью вверх и назад. Правое бедро несколько выдвигается вперед. Голова слегка откидывается. Взгляд исполнителя обращен на кисть правой руки. Напомним, что при откидываниях корпуса живот вперед не выпячивается. Balancé может делаться в сочетании и с другими движениями.
Движение №6
Комбинация, состоящая из pas de basque, balancé и описываемого ниже вида pas de bourrée, очень часто применялась в сценических испанских танцах. В отличие от обычного вида pas de bourrée, переступания ног в этом примере производятся с небольшим скачком. После исполнения pas de basque и balancé левая нога остается позади правой у щиколотки ее. Описываем pas de bourrée.
1-й такт
На «раз» — с легким ударом всей стопой в пол исполнитель делает короткий шаг левой ногой влево и сейчас же, вытянув колено, коротким рывком отталкивается от пола. Происходит скачок, во время которого правая нога в воздухе подтягивается к левой позади нее.
Ноги вытянуты.
На «два» - после скачка исполнитель опускается на полупальцы
правой ноги, как бы подбивая левую вперед.
На «три» — левая нога ставится вперед на effacé всей стопой на пол несколько впереди правой и полустибается. Правая остается сзади тоже в полусогнутом положении.
2-й такт
На «раз» - вынести правую ногу вперед и с ударом поставить ее впереди левой в IV позицию на croisé. Тяжесть корпуса перенести на правую ногу. После этого шага вытянуть колени. Левая нога осталась сзади в IV позиции на croisé, прикасаясь к полу полупальцами. При этом заключительном движении корпус выпрямляется, спина выгну-та, голова повернута к правому выдвинутому вперед плечу и слегка вздернута.
На «два» и на «три» — пауза.
Если описанный нами последний шаг правой ногой сделать значительно шире и не вытягивать колен, а предельно согнуть их, не отделяя пятки правой ноги от пола, то заключительный рисунок движения изменится. Корпус не выпрямляется, а, как и при исполнении balancé, перегибается назад влево или вперед вправо. Руки на pas de bourrée в обоих вариантах после balancé опускаются вниз вдоль корпуса, а затем широко раскрываются в стороны, идут наверх и к заключительному моменту опускаются на бедра, обхватывая их кистями.Последний рисунок рук, конечно, может быть заменен другим, соответствующим сценическому стилю испанского танца.Возвращаясь к balancé, мы можем сказать, что описанный вид его не единственный. Balancé делается и на croisé и на effacé, в стороны, вперед, назад, с поворотом и т. д. Корпус, голова и руки украшают это танцевальное движение различными рисунками.При исполнении balancé croisé с правой ноги: Затакт - руки открываются в стороны, несколько ниже уровня плеч.
На «раз» — правая рука мягко проводится вперед на уровне гру-ди, слибаясь в покреди нея, тоже закругляясь, поднимается наде гру-вой несколько впереди нее.
На «два» - пауза.
На «три» — руки раскрываются в стороны.
Корпус и голова наклоняются к работающей, в данном случае правой, ноге.
Возможен и другой вариант движения рук: будучи раскрыты в стороны, они проходят - правая вперед на уровень груди, левая назад к пояснице. При исполнении последнего варианта возможен описанный наклон корпуса или противоположение наклона работающей ноге.В испанских танцах мы встречаем это balancé, украшенное полным поворотом тела. Если движение начинается с правой ноги, то исполнитель на протяжении такта поворачивается влево. Соответственно этому правая нога его заносится за левую глубже. Это же движение делается с поворотом в другую сторону.В своей технической основе balancé всегда будет одним и тем же, но разнообразные положения корпуса и рук настолько его видоизменяют, что у зрителя каждый раз возникает впечатление совершенно нового и своеобразного движения. Неоднократно об этом говоря, мы хотим натолкнуть педагога на преподавание не только раз и навсегда установленных форм того или иного движения, но, самое главное, - на творческие поиски нового. Это должно стать одной из основных задач педагога характерного танца.
Движение №7
PAS DE BASQUE - Мы разделим pas de basque, исполняемый в испанских танцах, на две категории: а) встречающийся в старых балетах и б) из современных постановок, приближающихся к народному танцу. Pas de basque - он мало чем отличается от классического pas de basque и построен по принципам последнего, за исключением полной выворотности и уничтожения. полукруга, описываемого ногой. Композиция движения следующая.
Музыкальный размер - 3/4.
Исходное положение - нормальное или III позиция.
На «раз» - шаг вперед правой ногой с последующим полуприседанием на ней. Левая нога, согнутая в колене, резко подтягивается к правой и вытягивается вперед на croisé, слегка отделяясь от пола.
Носок ее вытянут. Корпус поворачивается правым плечом вперед и слегка откидывается влево назад. Левое плечо опускается. Голова повернута к правому плечу и слегка откинута. Тяжесть корпуса сосредоточена на правой ноге. Открытая в сторону правая рука переходит наверх впереди головы и, резко сгибаясь в локте и слегка опуская его, поворачивает кисть «к себе». Левая рука раскрыта в сторону.
На «два» - опустить левую ногу носком на пол, частично перенеся тяжесть корпуса на нее. Колено правой ноги разгибается. Правая рука, продолжая разгибаться, опускается вниз, но в сторону не отводится.
На «три» - правая нога, подтянувшись к левой, подбивает ее сзади и ставится всей стопой на ее место. Левая нога, предварительно согнутая в колене, вытягивается вперед, отделяется от пола и выпрямляется в колене. Колено правой ноги слегка присогнуто, но меньше, чем это было на «раз». Правая рука отводится в сторону, а левая поднимается вверх над головой впереди нее. Корпус начинает поворачиваться левым плечом вперед.Движение затем повторяется с другой ноги. Корпус, руки и голова соответственно меняют положения.В большей резкости и акцентировке первого шага на «раз» и заключается техническое отличие этого вида pas de basque от классического. Корпус и руки далеки от балетной классической манеры.
Движение №8
Глиссад - Музыкальный размер - 3/4.
Исходное положение — левая рука находится на бедре и охватывает его пальцами. Согнутая в локте правая рука находится на уровне пояса и кистью почти касается кисти левой. Правое плечо слегка опущено, голова повернута влево. Ноги в нормальном положении.
Затакт — правая нога, сгибаясь в колене, подводится стопой к щиколотке левой позади нее. Левая нога полусгибается. Наклон правого плеча и всего корпуса вправо увеличен.
На «раз» - шаг вправо правой ногой. При опускании на пол она сгибается в колене. Левая нога вытягивается, прикасаясь носком к полу. Правая рука одновременно с шагом открывается в сторону.
Корпус, не поворачиваясь влево, наклоняется к левой ноге. Взгляд исполнителя обращен на носок левой ноги. Левое плечо опущено, но локоть назад не отводится. Спину держать прямо.
На «два» — вытянутая левая нога подтягивается к правой, скользя носком по полу. Правая начинает разгибаться. Положение корпуса, рук и головы не изменяется.
На «три» — исполнитель подводит левую ногу к правой впереди последней (за V позицию), и, сделав чуть заметный скачок, ставит ее всей стопой на пол, резко сгибая колено. Корпус и голова также возвращаются в положение «за-такт». Правая рука, резко сгибаясь, подводится локтем к груди,кисть ее резко поворачивается «к себе». При этом же положении корпуса и рук голову можно повернуть и вправо.
Движение №9
Sissonne в комбинации с pas de bourrée (первый вид). Движения ног в этом па соответствуют понятию sissonne - pas de bourrée в классическом танце, но проделываются более резко.
Музыкальный размер - 6/8.
Исходное положение - III позиция, правая нога впереди.
На первую 1/8 - после plié делается классическое sissonne ouverte с правой ноги.
На вторую 1/8 - правая нога, слегка согнутая в колене, ставится полупальцами сзади левой.
На третью 1/8 — левая нога делает маленький шаг влево и опускается на полуприседание.
На четвертую 1/8 - удар в пол всей стопой правой ноги вперед на croisé (почти IV позиция). Колени вытягиваются. Тяжесть корпуса передается на правую ногу. Левая нога прикасается полупальцами к полу.
На пятую и шестую 1/8 — пауза.
Руки на sissonne согнуты в локтях, подняты вверх впереди головы и несколько раскрыты. Правое плечо повернуто вперед, голова - вправо (положение - ecarte). Затем руки раскрываются в стороны и опускаются вниз.
К концу pas de bourrée правая рука, согнутая в локте, выносится вперед на уровень груди. Левая рука в том же положении выходится спину и находится на уровне поясницы. Корпус наклоняется вправо и вперед. Правое плечо опущено. Голова также наклонена и повернута вправо. При этом же положении головы возможно наклонить ест к левому плечу.
Всли движение повторяется с той же ноги, то на последнюю 1/8 исполнитель, слеение с скочив, опускается в III позицию, а затев продолжает движение с той же ноги. Если же прибегнуть к помощи battement tendu классического типа, исполненного левой ногой на присогнутой правой, то в таком виде мы получаем законченную комбинацию, встречающуюся в прежних сценических редакциях испанских танцев. Battement tendu исполняется на две последние восьмые такта. Возвращение открытой левой ноги в III позицию сопровождается маленьким прыжком, типа assemble. У дар правой ногой в пол в этой комбинации (на четвертую восьмую такта) теряет заключитель-ный характер.
Исполнение sissonne ouverte приобретает иной характер, если plié перед ним сопровождается небольшим скачком в III позицию, а правая нога перед исполнением sissonne сгибается в колене. Положения рук могут быть изменены в соответствии с композиционным рисунком исполняемого танца.
Движение №10
Опускание на колени. В испанских танцах часто встречается опускание мужчин и женщин на колени. Но это в большинстве случаев не самостоятельное танцевальное движение, а одна из поз мужчины в танце с партнершей, когда он ей аккомпанирует либо покачиванием корпуса и головы, либо пощелкиванием пальцами или кастаньетами или ударами в тамбурин. Женщины опускаются на колени для демонстрирования какого-либо перегибания (renverse, port de bras) или во время игры кастаньетами. У них опускание на колени связано с танцем и из него вытекает. В танце уличной танцовщицы в балете «Дон-Кихот» исполнитель-ница, совершив перекидное jeté с прыжка, опускается на колено, садится на него, вытянув ногу вперед, закидывает руки вверх и глубоко перегибается назад всем корпусом, раскрывая и распуская руки.В подобном танце решающую роль играют гибкость корпуса и пластичность рук, о чем педагог не должен забывать на уроках.Мы приведем в заключение ряд движений сценических испанских танцев, находящихся в нашем репертуаре. Технические трудности и различный стиль каждого из них побудили нас включить их в эту главу.
IV. Костюм танца
V. Музыка танца Песня «Flamenco Nights» — Pavlo. Pavlo - гитарист греческого происхождения родился 29 июня 1969 года в Торонто (Канада).Играть на гитаре начал в пять лет, а в возрасте двенадцати лет Pavlo сочинил свою первую песню.Он гастролирует по всему миру, играя по сто пятьдесят концертов в год.В 2000 году альбом "Fantasia" стал золотым в Канаде и был номинирован на "Лучший инструментальный альбом года" премии Juno Awards (Эквивалент Грэмми). Музыка Pavlo украсила многие фильмы и телевизионные шоу, включая The Chris Issak Show, Marine Life starring Cybil Shepherd, The L Word и другие.Pavlo выбрал легкий жанр инструментальной музыки. Его композиции не перегружены сложными мелодическими конструкциями и предназначены для отдыха, будь то танцы до упаду или же тихий вечер при свечах. |
http://engime.org/testovij-kontrole-po-teme-zabolevaniya-nosa-i-okolonosovih-paz.html | Тестовый контроль по теме: заболевания носа и околоносовых пазух | Тест
итогового контроля по дисциплине
«ОТОРИНОЛАРИНГОЛОГИЯ» раздел нос и околоносовые пазухи
для студентов лечебного и медико-профилактического факультета
Московской медицинской академии им. И.М. Сеченова
Признаки рака верхнечелюстной пазухи:
зубная боль
кровоточивость
расшатывание зубов
температура
Для воспалительного процесса в клиновидной пазухи характерно:
стекание гноя по задней стенки носоглотки
полоска гноя в среднем носовом ходе
головная боль
головокружение и шаткость при ходьбе
Патологический секрет при гнойном сфеноидите визуализируется:
в нижнем носовом ходе
в носоглотке
в среднем носовом ходе
в преддверии носа
на задней стенке глотки
Наиболее частое осложнение при фурункуле носа:
абсцесс мозжечка
тромбоз сигмовидного синуса
экстрадуральный абсцесс
болезнь Рандю-Ослера
тромбоз кавернозного синуса
Доброкачественные опухоли верхних дыхательных путей:
юношеская ангиофиброма носоглотки
полипы полости носа
аденоиды
мукоцеле околоносовых пазух
остеосаркома околоносовых пазух
Открытая гнусавость может быть обусловлена:
парезом мягкого нёба
расщелиной твёрдого неба ("волчья пасть")
гипертрофией глоточной миндалины
атрезией хоан
отёком слизистой оболочки полости носа
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/peni-metodologiya-tsinikteri-jene-kategoriyasinda-statistikali.html | Пəні, методология, түсініктері жəне категориясында Статистикалық жиынтық – бұл: кез-келген жаппай құбылыс | 1.. Статистика оқиды: түрлі табиғатты жаппай құбылыстарды 2. Статистиканың басқа ғылымдардан айырмашылығы: пəні, методология, түсініктері жəне категориясында 3. Статистикалық жиынтық – бұл: кез-келген жаппай құбылыс 4. Статистикалық жиынтық қасиеттері қандай болады:өздеріне өзгермелі белгілер тəн, көптеген сапалы біртектес бірліктер 5. Статистикалық методологияға кіреді: жинау əдістері мен берілгендерді жүйелеу, статистикалық 6. Статистикалық зерттеуге кіреді: статистикалық бақылау, топтасуы мен мəлімет, берілгендерді өңдеу мен талдау 7. Статистикалық бақылау – бұл: нақты бағдарлама бойынша жаппай құбылыс жəне үрдістер жайында берілгендерді ғылыми ұйымдастырып жинау жəне есептеу 8.. Фактілерді тіркеу уақыты бойынша бақылау ... болып табылады: периодты 9 Статистикалық бақылау түрлері болып табылады: есеп беру жəне арнайы статистикалық зерттеу 10Статистикалық топтама – бұл: топтар арасындағы айырмашылықтары жəне топ ішіндегі біртектігі бойынша жиынтық бірліктерін жеке топтарға біріктіру 11 Дискретті топтасудың белгілері – бұл: вариациялық 12.Дискретті белгілер .. ... мәнге ие бола алады. тек қана бүтін санды 13. Үздіксіз белгілер .. ... мәнді қабылдай алады. қайсы бір интервалдағы кез келген мəнді 14.Интервал – бұл: бір топтағы белгілердің жоғарғы жəне төменгі шектері арасындағы айырым 15.Статистикалық заңдылық ... зерттеген кезде анықталады. зерттелетін құбылысқа қатысты алғашқы жаппай берілгендер бойынша 16.теу ... көрінеді. статистикалық көрсеткіштерді есептеуден
мəні 17. Статистикалық көрсеткіш –бұл: жеке бірліктер қайсыбір қасиеттері, бірліктер тобы немесе біртұтас жиынтық бірліктер топтары туралы жинақтаушы сипаттама 18.Статистикалық кесте – бұл: +статистикалық материалды арнайы (кесте) көрнекі түрде көрсету 19. Белгі – бұл: +жиынтық бірлігінің (сапалық ерекшелігі) сипаттамасы (характеристика) 20 Статистика ... ... белгілерді зерттейді: +санды жәнеатрибутивті 21. Санды белгілерді ... келтіруге болады. +тиесілі өлшемде және өлшем бірлігімен (тұрғындар саны, пайда массасы, орташа еңбекақы) 22. Атрибутивті белгілер –бұл: +баяндайтын белгілер 23 Үлестіру қатары (заңы) – бұл: +белгілер мәнінің өсуі н/е кемуі тәртібімен орн. Жиынтық бірліктері 24.. Полигон – бұл: +үлестірудің дискретті қатар графигі 25.Гистограмма – бұл: +бір нәрсенің жұмыс үрдісінің графикті суреті 26. Үлестірім қатарын вариациялық дейді: +артуы (кемуі) бойынша салынған болса 27. Ранжирлеу деп ... ... ... түсінеді. +барлық мәндерді арту н/е кему тәртібімен орнатуды 28. Статистикада қандай мәнді абсолют шама дейді:+физикалық өлшем бірлігі бар көрсеткішті 29.Абсолюттік статистикалық көрсеткіштер ... көрсетіледі.+атты сандармен 30. Салыстырмалы шамалар – бұл: +екі статистикалықшамалар қатынасы 31. Салыстырмалы статистикалық көрсеткіштер ... ... беріледі. +коэффициенттер, промильмен 32 Орташа шама – бұл: +берілген жиынтық белгісініңжалпыланған типті сипаттамасы 33.. Үлестірім қатарындағы мода–бұл: +үлестірілуқатарын тең екі бөлікке бөлетін белгі мәні 34. Үлестірім қатарындағы медиана–бұл: +ең жиі кездесетін белгі мәні 35. Вариация +белгі жеке мәнінің жиынтық бірліктерінен өзгерісі (ауытқуы) 36.. Белгі мәні вариациясын өлшеу үшін келесі статистикалық көрсеткіштер қолданылады: вариация құлашы, орташа сызықтық ауытқу, дисперсия, орташа квадрат ауытқу, вариация коэффициенті 37. Егер белгі мәндерін қандай да болмасын тұрақты шамаға барлығын арттырса, онда арифметикалық орта:осы шамаға артады 38. Егер белгі мәндері барлығын, қандай да болмасын тұрақты шамаға көбейтсе, онда арифметикалық орта:+осы шамаға артады 32. Егер белгі мәндерін қандай да болмасын тұрақты шамаға барлығын арттырса, онда дисперсия:өзгермейді Егербелгімәндерінбарлығын 10 есеарттырса, онда дисперсия: 10есе артады
Таңдамалықбақылаудыңжаппайбақылауданартықшылығынеде? материалдар мен қаражатты үнемдеуде
Таңдамалыжинақтықалыптастырубарысындакездейсоқтықтыңпринципінұстану +A міндетті
Кездейсоқіріктеуқалайжүреді: +B абсолютті түрде кездейсоқ немесе кездейсоқ сандар түрлендіргіші көмегімен
Типтііріктеуқалайжүргізіледі: +C барлық жиынтық бір маңызды белгісі бойынша типті топтарға бөлінеді, соңынан әрбір топтан кездейсоқ немесе механикалық тәсілмен пропорциональ түрде іріктеледі
Басортамүмкінмәндерініңшектеріқалайтабылады: таңдамалы орта плюс (минус) таңдамалы орта шекті қатесі түрінде
Статистикалық гипотеза –бұл: қолда бар статистикалық ақпаратты қолданып тексеруге болатын болжал |
http://engime.org/posobie-dlya-zanyatij-po-professionalenomu-russkomu-yaziku-dly.html | Пособие для занятий по профессиональному русскому языку для групп специальности Бух | Павлодарский высший экономический колледж Казпотребсоюза
Л.Т.Батырханова
СБОРНИК
ПРАКТИЧЕСКИХ ЗАДАНИЙ ПО ПРОФЕССИОНАЛЬНОМУ РУССКОМУ ЯЗЫКУ.
Учебное пособие
для учащихся колледжа специальности «Учет и аудит »
Рассмотрен цикловой-методической комиссией
общеобразовательных дисциплин
Протокол № ___ от «____» 2018г.
Циклдық комиссиясының төрайымы
Председатель цикловой комиссии
____________________________Л.Т.Батырханова
Павлодар
Рецензент :
доктор педагогических наук, профессор Булатбаева К.Н.
Составитель Л.Т.Батырханова
С23 Сборник текстов и упражнений по профессиональному русскому языку для учащихся колледжа специальности «Бухгалтерский учет и аудит »: учебное пособие. – Павлодар, 2018г. – 20 с.
В сборнике проведен тщательный отбор текстов с учетом специальности обучающихся. Выделены ключевые понятия по специальности, предусмотрена работа над понятийным аппаратом, что способствует более глубокому осмыслению русской специальной терминологии учащимися-казахами.
Наряду с формированием понятийного аппарата, особое место занимают упражнения по формированию грамматических, орфографических, стилистических и пунктуационных навыков.
Практические задания предназначены для выполнения как под руководством преподавателя, так и самостоятельно учащимися.
Предисловие
Настоящий сборник предназначен для учащихся национальных групп, изучивших уже в казахской школе основы русской грамматики, в целях дальнейшего укрепления и расширения навыков в области русского языка путем систематических упражнений, помогающих совершенствованию профессиональной русской речи.
Материал базируется на «Программе по профессиональному русскому языку для групп отделения «Бухгалтерский учет и аудит»
Цель пособия – подготовить учащихся к чтению учебной литературы по специальности, закрепить и активизировать навыки устной и письменной речи в рамках специальности, помочь учащимся усвоить профессиональную терминологию.
Для достижения данной цели материал сборника организован по тематическому принципу, обусловленному требованию программы. Грамматический материал и специальная лексика отбирались с учетом частотности их употребления в соответствующей учебной литературе.
Пособие состоит из учебного текста, словаря, рубрики «Слова и словосочетания» и системы упражнений.
Тексты пособия отобраны из учебной литературы по специальности. При отборе текстов учитывались морфолого – синтаксические особенности научного стиля русского языка в области экономики.
В раздел «Слова и словосочетания» включена специальная лексика. Термины и терминологические словосочетания даются в той последовательности, в которой они встречаются в тексте.
Раздел «Упражнения» включает языковые, предречевые и речевые упражнения.
Каждый раздел сопровождается небольшим словарем, объясняющим ключевые понятия по теме путем подбора синонимов или перевода на казахский язык.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html?page=3 | +ВАСТЕС и анализ мокроты для МБТ | +ВАСТЕС и анализ мокроты для МБТ
#20
*!Какой симптом определяет прогрессирование туберкулеза легких?
+ Кровоизлияние, регрессия рентгенографических проявлений туберкулеза
#21
*!42-летний мужчина пожаловался врачу на выплевывание крови после замены мебели. Флюорографическое обследование не проводилось в течение двух лет. После полного обследования был выявлен туберкулез легких.
Что показывает кровопускание у больного туберкулезом?
+ фиброзно-кавернозный туберкулез легких в фазе инфильтративного очага или легочное кровотечение
#22
*!У больного с инфильтративным туберкулезом легких выявлен «туберкулез верхнего правого бронха".
Какой метод инструментального исследования выявил осложнения?
+ФиброБронхоскопия
#23
*!Пациент 23 лет госпитализирован в центр фтизиопульмонологии с диагнозом «туберкулезный менингит». Диагноз был установлен в первую неделю болезни.
Какой из этих признаков характерен для базиллярной формы туберкулезного менингита?
+ повреждение черепно-мозговых нервов
24
*!Женщина. 28 лет, после родов (ребенку 3 месяца) обратилась к врачу с жалобами на головную боль, раздражительность, нарушение сна, светобоязнь, субфебрильную температуру 37,3 оС. Больная уже неделю наблюдала за своими ощущениями. Объективно: общее состояние близко к удовлетворительному. Жесткость затылочных мышц 1,5 см. На обзорной рентгенограмме отмечается очаг Гона в нижней части правого легкого и кальцинат в легочном корне.
Какой из этих методов исследования наиболее важен для своевременной диагностики туберкулезного менингита?
+ Определение спинномозговой жидкости (люмбальная пункция)
#25
*!Лечение пациентов с активным туберкулезом проводится непрерывно в 2 этапа: интенсивная фаза и поддерживающая фаза.
Каков основной принцип в лечении больных туберкулезом?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/tomende-berilgen-jauaptardi-ajsisi-eldegi-densauli-satau-jafda.html | Төменде берілген жауаптардың қайсысы елдегі денсаулық сақтау жағдайын аса дәл анықтайды | Төменде берілген жауаптардың қайсысы елдегі денсаулық сақтау жағдайын аса дәл анықтайды:
а) туу деңгейі
б) өлім деңгейі
в) жан басына дәрігерлер саны
+г) нәрестелер өлімі
д) бала өлімі
Аса анық кумулятивті қабілеттілік неде байқалады:
а) дигоксинде
+б) дигитоксинде
в) коргликонда
г) строфантинде
д) изоланидта
Өкпе жүрегінің қалыптасуына не қолдау көрсетпейді:
а)муковисцидоз
б) созылмалы пневмония
в) бронх демікпесі
+г) аортальді клапанның жеткіліксіздігі
д) бастапқы өкпе гипертениясы
Ауыз арқылы қабылданатын препараттармен теміртапшылықты анемияны емдеудің жалпы ұзақтығы қанша уақытты құрайды:
а) 1 жыл
+б) 3-6 ай.
в) 1 ай
г) 2-3 ай.
д) 2-3 жыл
5 жастағы балаларда дем алу жиілігі /1 минутта/:
а) 16-20.
+б) 20-30.
В) 30-40
Г) 40-50.
Д) 50-60.
ЭКГ - гипокалиемия туралы куәландыратын белгі:
а)экстрасистолдар
б)синусты тахикардия
в)Гис шоғырының оң жақ ұшының бітеліп қалуы
+г)жүрекшенің фибрилляциясы
г)ST сегменті изосызықтан төмен
Сурфактант туындайды:
а) гепариноцит
б) лимфоциттармен.
в) бокал тәріздес клеткалармен.
г) макрофагтармен.
+д) 2 түрдегі альвеоциттермен
Талған кезде қандай шаралар жүргізілмейді:
а) төсекке жатқызу, төсектің бас жағын түсіру
б) еркін тыныс алуды қамтамасыз ету
в) таза ауаны қамтамасыз ету
г) бетке суық су шашу
+д) несеп айдау құралдары
ЭКГ - гиперкалиемия белгісі
а)экстрасистолдар
б)синусты тахикардия
в) Гис шоғырының оң жақ ұшының бітеліп қалуы
г) жүрекшенің фибрилляциясы
д) +Т жоғары кертеші
Дені сау балалардың перифериялық қанында ретикулоциттердің мөлшері қандай:
а) 25-30%.
б) +0,5-1%.
в) 16-20%.
г) 2-3%.
д) 8-10%.
4-5 жастағы баланың гемограммасында лимфоциттердің қандай мөлшері жастық нормативтерге сәйкес келеді:
а) 30%.
б) +45%.
в) 60%.
г) 70%.
д) 75%.
Бала қанының формуласында екінші физиологиялық қиылысудың мерзімі:
а)туылғаннан кейін 5 күн.
б)10-11 ай.
в)2-3 жыл.
г) +4-5 жыл.
д)5 жыл.
Баланың лейкограммасында алғашқы қиылысу жүретін жасты атаңыз:
а) 5 жыл
б) 15 ай
в) +5 күн
г) 4 жыл
д) 6 жыл
Гипопротеинемия туралы куәландыратын қандағы жалпы белоктың мөлшерін көрсетіңіз:
а) +55 г/л
б)60 г/л
в)65 г/л
г)70 г/л
д)80 г/л
Қандай антикоагулянт қандағы барлық ұю факторларының тежегіші болып табылады?
а) гепарин.
б) альфа2-макроглобулин.
в) антитромбин-1.
г) +антитромбин- 3.
д) антитромбин-4.
Гемограмманың қандай көрсеткіші теміртапшылықты анемияның белгісі болып табылмайды?
а) микроцитоз.
б) эритроциттердің гипохромиясы.
в) анизоцитоз.
г) +бластты клеткалардың пайда болуы.
д) пойкилоцитоз.
Лейкемоидті реакциялардың келесі нұсқалары орын алуы мүмкін, тек біреуінен басқа:
а) эозинофильді түрдегі.
б) лейкопения.
в) лимфоцитарлық түрдегі.
г) +анемиялық түрдегі.
д) лимфоцитарлық-моноцитарлық түрдегі.
Асқынған асқазан-ішек қан кетуі төменде берілгендердің барлығымен сипатталады, тек біреуінен басқа:
а) қан құсу.
б) мелена.
в) тері жабындарының бозарыңқылығы.
г) коллапс.
д) +гипертермия.
Нефроттік синдромның белгілерін атаңыз:
а) +протеинурия, гипопротеинемия, гиперхолестеринемия, ісінулер
б) гематурия
в) цилиндрурия
г) артериалық гипертензия
д) анемия
Вирустың этиологияның асқынған ларингиті кезінде стеноз үшін келесі белгілердің біреуі тән емес:
"а) баланың ""айқайы"" және жылауы кезінде дауыстың шығуы."
б) стенотикалық дем алу.
в) кеуде клеткасының жұмсақ жерлерінің тартылуы.
г) инспираторлық ентікпе
д) +экспираторлық ентікпе
Екі жастағы балаға 2 апта бұрын АКДС егілді. Осыдан кейін бір түннің ішінде қыздың барлық арқасы ісініп кетті. Анасарка. Зәрі аз шығады. Болжанған диагноз:
А) Асқынған гломерулонефрит
Б) Аллергиялық реакция
В) +липоидті нефроздың нефротикалық синдромы
Г) Асқынған пиелонефрит
Д) Жүрек функциясының жеткіліксіздігі
Бала 5 жаста. Кеше кешкісін анасы баланың құлағының артында және басының шашты бөлігінде қабыршақты бөртпені байқайды. Таңертең тұмау, арқада бөртпе элементтері пайда болды. Дене қызуы 37,5°С. Сіз қандай диагноз қоясыз:
А) Жұншау
Б) +Шешек
В) Қызылша
Г) Псевдотуберкулез
Д) Аллергиялық бөртпе
10 жастағы балаға дәрігер үйге шақырылды. Бала екінші тәулік бойы сырқаттанып жатыр. Дене қызуы 39,0°С. Іші және белі, сонымен қатар басы қатты ауырады. Терісі таза және боп-боз. 19 сағат бойы дәретке бармаған. Болжаланған диагноз:
А) Жіті пиелонефрит
Б) +Асқынған гломерулонефрит
В) Цистит
Г) Атоникалық зәр қуығы
Д) Көпіршікті-зәрағар рефлюксі
"Қыз 8 жаста. Үйге дәрігер шақырылды. Екі күн бойы қатты ауырып жатыр. Дене қызуы тәулік ішінде 38,0-40,0°С дейін көтерілген; қалтырап тоңып жатыр. Қыз азып кеткен. Дәретханаға жиі барады, зәрі мөлдір емес. Болжанған диагноз:"
А) Асқынған цистит
Б) Асқынған уретрит
В) Асқынған гломерулонефрит
Г) +Асқынған пиелонефрит
Д) Зәр шығару жолдарының инфекциясы
10 жастағы баланы объективті қарау кезінде екі жағынан қабырғаларынан астында бұдырлы, тығыз-созылмалы төзілімдерді байқауға болады. Бүйрек функциясының созылмалы жеткіліксіздігінің зертханалық белгілері бар. Бірінші кезекте қандай ой келеді:
А) Бүйректердің қосарлануы туралы
Б) Бүйректің поликистозы туралы
В) Бүйректің мультикистозы туралы
Г) Созылмалы пиелонефрит туралы
Д) Бүйректің эхинококкозы туралы
1 жас 7 айлық бала. Кенеттен туындаған жөтелге, 15 минутқа созылған ентікпеге шағым жасалды. Баланы қарау кезінде: дене қызуы қалыпты, бала белсенді, өкпесін тыңдаған кезде, сол жақтан жоғары жағында дем шығарғанда қырылдаған, перкуторлық қорапты дыбыс шығады. Болжаланған диагноз:
А) Бронх демікпесі
Б) Обструктивтік бронхит
В) +Бронхтағы бөтен зат
Г) Бронхиолит
Д) Көкжөтел
Бала 7 жаста. 5 күн бойы сырқаттанып жатыр. Дене қызуы 37,6°С. Шағымы: демалуы киын, инспираторлық ентікпе, әлсіздік. Қарау кезінде: тамағында өңез, сыбырлап сөйлейді, терісі боп-боз, 1 минутта ЖЖЖ 120, қатаң үн, жүректің сол шекарасы емшектің ұшынан 2 см шығып тұр. Болжанған диагноз:
А) Жалған круп
Б) Ангина
В) Ревматизм
Г) ЖРВИ, миокардит
Д) +Дифтерия
Дәрігердің қабылдауында анасы үш айлық баласында белсенді былдырлау жоқ екеніне шағымданады. Осы жағдайдың дұрыс анықтамасын табыңыз:
А) 3 айға дейін белсенді былдырлаудың болмауы қалыпты нәрсе.
Б) Балада құлақ естігіші төмен. Баланы сурдологтың, генетиктің қарауына жіберу керек.
В) ОЖЖ ақау салдарында психомоторлық дамудағы артта қалушылық.
Г) Дамудағы артқа қалушылық физикалық әлсіз балада болуы мүмкін.
Д) +Жоғарыда айтылған барлық нұсқалар.
13 жастағы балада мерзімді түрде көзінің ақ қабығының сарғыштығы байқалады, емделушінің інісі сондай түрдегі сары аурумен 2 рет ауырған. Физикалық тексеріс ешқандай ақау таппады. Бауырды зерттегенде келесілер анықталды: жалпы билирубин - 38,8 мкмоль/л, тіке - 3,5 мкмоль/л, АСТ, сілтілі фосфатаза - норма, сканерлеу - қалыпты. Науқастың диагнозы қандай болуы мүмкін:
А) вирустық гепатит
Б) туа біткен гемолитикалық анемия
В) Дабин-Джонсон синдромы
Г) +Жильбер дерті
Д) Өт-тас ауруы
Туылғанына 7 күн болған нәрестені патронажды қарау келесідей болды: ішінің төмен жағында, аяқ-қолдарында, бүгілген жерлерінде әр алуан даму сатысындағы көпіршіктер анықталды (өлшемдері: диаметрі бойынша 0,5-тен 1,5 см дейін, олар іріңге толы болған, көпіршіктердің негізі эритематоздық дақтардың негізінде біршама сіңген). Никольский синдромы теріс болған. Көпіршіктерді ашқаннан кейін эрозия қалған. Бұрынғы көпіршіктердің орнында қабықтар түзелмеген. Баланың жалпы күйі нашарламаған. Дене қызуы субфебрильді. Сіздің диагнозыңыз:
А) Туа біткен буллезді эпидермолиз
Б) Туа біткен сифилис
В) Лайел синдромы
Г) Эксфолиативті Риттер дерматиті
Д) + Пемфигус (жаңа туылған нәрестенің күлдіреуігі)
Сегіз айлық баланың физикалық дамуын бағалау кезінде оның дене салмағы 7300 г, бойы 68 см құраған. Туылған кезде баланың дене салмағы 3200 г, бойы 50 см болған. 4 айға дейін емшек берілген, содан кейін бейімдендірілген қоспаға ауыстырылған. 5,5 айдан бастап ботқа (манка, сұлы) түріндегі тамақ, 6,5 айдан бастап - көкөністер езбесі, 7 айдан бастап ет беріле бастаған. 5 айға дейін даму жасына сәйкес келген, содан кейін дене салмағы аз қосылатындығы (80-100 г) байқалған, ал 7 айдан кейін бала дене салмағын жоғалтқан. Күніне 2-3 мәрте дәрет сындырады, мерзімді түрде 5 мәрте. Болжаланған диагноз:
А) Муковисцидоз
Б) +Целиакия
В) Галактоземия
Г) Лактазаның жетіспеушілігі
Д) Сахарозаның жетіспеушілігі
10 сыныптағы оқушы күрт тоңғанына, басының сынып ауырғанына, қатты шөлдейтініне шағымданды. Ауырғанына бір күн болды. Дене қызуы 40,0° С. Есі шатасқан. Тері жабындары көк, бөксесін, санын ұсақ нүктелі петехиялардан 3-4 см өлшеміндегі қан құйылысына дейін геморрагиялық бөртпелер басқан. Қарында, арқада, қолдарында бірлі-жарым розеолезді және розеолезді-папулезді элементтер. Шүйде бұлшық еттері қатты, Керниг симптомы күмәнді, тамыр соғуы минутына 120, әлсіз толған, жүректің үні қатаң, АҚ 85/55 мм рт. ст., ЧД минутына 28. Қанда: сол жаққа ауысқан лейкоцитоз 22х10 9 /л, СОЭ 26 мм/ч. Бірінші кезекте қандай ой келеді:
А) Тұмау
Б) Септицемия
В) +Менингококкцемия
Г) Тромбоцитопениялық пурпура
Д) Шенлейн-Генох дерті (геморрагиялық васкулит)
Жеңіл анамнезі бар 4,5 айлық қызға АКДС екпесі + полиомиелит профилактикалық егу жүргізілді. Алдыңғы АКДС+ полиомиелит егуді (3 айында) жақсы көтерді. Укол салғаннан кейін екінші күні қыздың дене қызуы 38 градусқа көтеріліп кетті, мазасыздық, гиперемия орын алып, егілген жер қатайып кетті. АКДС екпесін қайта еккеннен кейін ықтимал реакцияларды атап өтіңіз.
А) қызудың көтерілуі
Б) мазасыздық
В) гиперемияның пайда болуы
Г) екпе егілген жердегі қатаю
Д) + жоғарыда айтылғанның барлығы
"6 жастағы қыз жасына байланысты өсіп, дамып келе жатты. Проф. егулерді егу күнтізбесіне сәйкес алып отырды. Алғашқы рет 4 жасында Манту реакциясы жасалды. Нәтижесі - папула 12см. ""Туб вираж"" анықталды, осыған орай 3 ай бойы химиопрофилактикадан өтті. Осы қызға 6 жаста қандай егулер жасауға болады?"
А) +АДС, ЖКВ-2(қызылшаға қарсы)
Б) БЦЖ, АДС
В) БЦЖ, ЖКВ-2
Г) БЦЖ, АДС, ЖКВ-2
Д) жоғарыда айтылғанның барлығы
6 айлық бала егу күнтізбесі бойынша профилактикалық егулер алып жүрді. Дәрігердің қарауында сол жақтағы қолтық астында лимфатикалық түйіндердің 1 см (фасоль) ұлғайғаны анықталды. Фтизиатр БЦЖ белгіледі. 6 жастағы балаға қандай егулер жүргізуге болады, тек біреуінен басқа:
А) +ЖКВ-2 (қызылшаға қарсы)
Б) ЖПВ (паротит эпид. қарсы))
В) АКДС қайта егу
Г) БЦЖ
Д) АДС
Балаға 8 күн толды, шала туылған, туылған кезде дене салмағы 1000г болған. Жаңа туылған нәрестеге перзентханада қандай егу жүргізуге болады?
А) БЦЖ, ОПВ, ВГВ1
Б) БЦЖ, ОПВ
В) +егілмеуі қажет
Г) БЦЖ, ВГВ1
Д) ВГВ1,ОПВ
12 жастағы қызда бойшаңдық, булимия, шөлдеу, III дәрежедегі семіру, сүт бездерінің, бөксесінің, иығының, қарынының терісінде қызғылт стриялар. Артерилық қысым - 135/ 85 мм рт. ст. Сіздің алдын ала қойған диагнозыңыз:
А)конституциялық-экзогенді семіру
Б) +май алмасуы бұзылған гипоталамикалық синдром
В)церебральді семіру
Г)вазоренальді гипертензия
Д)симпатикотоникалық типі бойынша вегетативті дистония синдромы
8 жастағы бала 1 сағат бойы ессіз қалыпта жатыр, Куссмауль тынысы, бет гиперемиясы, терінің құрғақтығы, көздің алмасы жұмсақ, аузынан ацетонның иісі шығады. 3 апта бойы шөлдеу мазасын алған, жиі дәретке барған. 1 кг азған. Сіздің алдын ала қоятын диагнозыңыз қандай?
А)қант диабеті
Б)қанттың емес диабет
В) +диабеттік кетоацидоттік кома
Г)менингит
Д)гипогликемиялық кома
Бала 1 жаста, қатты ауырып қалған, дене қызуы 38. 9 градусқа дейін көтерілген, тамаққа байланыссыз екі рет құсқан, жалпы мазасыздық, жылай береді, тамақ ішуден бас тартады, жедел жәрдеммен стационарға жеткізілген, тексеру кезінде бөксесінде, аяқтарында ұсақ нүктелі геморрагиялық бөртпе байқалған, тексергенде гиперестезия анықталған, мәжбүрлі жағдай - басты шалғайту, желке бұлшық еттерінің қатаюы. Диагноз туралы сіздің пікіріңіз:
А)нейротоксикоз
Б) +менингококты инфекция, менингококкцемия, менингит
В)қызылша қызамығы
Г)қызылша
Д)геморрагиялық васкулит
"Бала 8 жаста, бас ауруы, бас айналу, бір реттік құсу, жүрек айну, жалпы әлсіздікке шағымданғаннан кейін ауруханаға жеткізілген. Анамнез бойынша: дене шынықтыру сабағында жерге басымен құлаған, аз уақытқа есін жоғалтқан, кері амнезия, неврологиялық жағдай: екі жақтан конвергенцияның бұзылуы, оң жақта мұрын-ерін бөрмесінің тегістігі, гипотония, D>S, анизорефлексия, оң жақтан Бабинский симптомы, менингеальді симптомдар жоқ. 4 - 6 тәулікке қарай неврологиялық белгі кері қайтқан.
Сіздің диагнозыңыз:"
А) + ми шайқалу
Б) жеңіл ауырлық дәрежесіндегі бас миының жарақаты
В) орташа ауырлық дәрежесіндегі бас миының жарақаты
Г) ми қан айналымының бұзылуы
Д) вегетативті пароксизм
"Қыз 13 жаста. 2 жыл бойы созылмалы гастритпен ауырады. Тамақ ішкеннен кейін эпигастриядағы ауыру және ауырлық, кекірік, жүрек айну, ауыздан шығатын жағымсыз иіс мазалайды. Метеоризм, диарея. Бозарған, склераның субиктериялығы, ""лакталған"" тіл. Кейде тілінің күюі, аяқ-қолдарында түршігу сезімі туындайды. ОАК гиперхромды, макроцитарлы анемия.
Осы клиникалық сипаттамаға созылмалы гастриттің қандай эндоскопиялық суреті сәйкес келетін болады:"
А) +атрофиялық форма
Б) эрозивті форма
В) гипертрофиялық форма
Г) беттік
Д) аралас форма
"Бала 7 айлық - физиологиялық өткен II босану. 2 айлықтан бастап майы алынбаған сиыр сүтімен тамақтандырылған. Көкөніс езбесін онша жемейді. Көбінесе ботқалар жейді. Объективті: өз бетінше отыра алмайды, шеке мен төбе бұдырмақтары айқын, қабырға сүйектері қатты байқалады, Гаррисон жүлгесі. Бұлшық ет тонусы төмен. Бауыры шетінен 2 см шығып тұрады. Бас органдарында ерекшеліктер жоқ.
Болжаланған диагноз:"
А) I рахит, өршіп тұрған кез, асқыну
Б) I рахит, өршіп тұрған кез, сәл асқыну
В) II рахит, өршіп тұрған кез, асқыну
Г) II рахит, өршіп тұрған кез, қайта орын алу
Д) + II рахит, өршіп тұрған кез, сәл асқыну
3,5 айлық балада жеңіл тершеңдік, бұлшық ет гипотониясы, желкесінде шашының түсуі, жеңіл пероральді цианоз байқалады. Рахит диагнозын қою үшін қандай диагностикалық зерттеулер жүргізу қажет, тек біреуінен басқа:
А) қан сарысуының фосфоры
Б) қан сарысуының кальцийі
В) сілтілі фосфатаза
Г) +Сулкович сынамасы
Д) жалпы қан анализі
"Бала 1 жаста. Ата-аналары шайқалып жүретін ""үйрек"" тәріздес жүріске шағымданады. Баланы қарау кезінде: жағдайы қанағаттандырарлық. Бұлшық ет тонусы қанағаттандырарлық. Маңдайында және төбесінде бұдырмақ, қабырға сүйектері қатты байқалады, сирағының О-тәріздес бұзылуы анық көрінеді. Ішкі органдарында ақау жоқ. Болжаланған диагноз:"
А) +фосфат -диабет
Б) Д дәрумені - тәуелді рахит, псевдотапшылықты, гипокальциемиялық
В) ұршық буынының дисплазиясы
Г) Д дәрумені -тапшылықты рахит
Д) Де-Тони Дебре-Фанкони дерті
"Бала 2,5 айлық. II жартысындағы гестоз фонындағы екінші жүктілік. Туылғанда дене салмағы 3600г., бойы 53см. болған. 3,5 аптадан бастап әр тамақтандырғаннан кейін жиі тамағын шығарып тастаудан ""фонтан"" тәріздес құсуға дейін орын алған. Объективті: Тері жабындары бозарған, құрғақ ""мәрмәр тәріздес"" суреттермен. Тері астындағы май қабаты жұқа, тін тургоры азайған, бұлшық ет гипотониясы. Ішкі органдарының ақауы жоқ. қарау кезінде баланың салмағы 4300г. Диагнозын қойыңыз:"
А) ацетонемикалық құсу
Б) I дәрежедегі гипотрофия
В) +пилоростеноз, II дәрежедегі гипотрофия
Г) постнатальді, эндогенді (пилороспазм), II дәрежедегі гипотрофия
Д) III дәрежедегі гипотрофия
Бала 7 айлық, салмағы 9350г. Объективті: тері жабындары таза, тіннің тургоры артқан. Ішкі органдары тарапынан ауытқулар байқалмаған. Баланың жағдайы туралы сіздің пікіріңіз:
А) +I дәрежедегі паратрофия
Б) II дәрежедегі паратрофия
В) нормотрофия
Г) хондродистрофия
Д) семіру
"3 айлық нәрестеге туылғаннан кейінгі үшінші патронажды жүргізген кезде учаскелік педиатр 1 және 2 патронаждағы кеңестер нәрестеге ешқандай нәтиже бермегенін және анасында сәттің жоғалып кеткенін байқайды, өйткені анасында поллиноз асқынып кеткен және үйдегі жағдай қатты ширыққан. Анасы баласын ""Малютка"" сүт қоспасымен тамақтандыра бастаған. Үшінші күні балада мазасыздық, құсу, іштің кебуі, қорытылмаған үлкен дәрет байқалған. Бетінде гиперемия, басының шаш өсетін бүліктерінде және қасында гнейс пайда болған. Учаскелік педиатр сиыр сүтінің белоктарына айқын төзімсіздікті анықтап, келесі қоспаларды беруді ұсынады:"
А) Малютка, Хумана ГА, Фрисомел
Б) +Нутрамиген, Прегестимил
В) Нутрилон-Соя, Алсой
Г) Нутрилон-антирефлюкс
Д) Нутрилак төмен лактозалы
9 жастағы баланы учаскелік педиатрға көрсеткен. Анамнез бойынша: II жүктілік, алғаш рет босану. Туылған кездегі салмағы 3900, бойы 51 см. Сирек ауырады. Тәттіні, ұннан жасалған тамақты жақсы көреді. Аз қозғалады. Ата-аналары толық. Қарау кезінде: бойы 136 см, салмағы 58 кг, тері астындағы май клечаткаларының таралуы біркелкі, стрия жоқ. АҚ 100/50. Оған қандай зерттеу әдістерін жүргізу қажет, біреуінен басқа:
А) қант пен ацетонды анықтау үшін тәуліктік зәрдің талдауы
Б) бас сүйек рентгенограммасы
В) тәуліктік зәр мөлшеріндегі 17-КС және 17-ОКС
Г) холестериннің, ?-липопротеидтердің, триглицеридтердің деңгейі
д) +жалпы қан белогы және белокты фракциялар
Бала 2300 г. салмақпен туылды, бойы 46 см, жүктіліктің 1 және 2 жартысында токсикоз болған. Бала емшек емеді. Жаңа туылған нәрестені алғаш қараған кезде, бойы және салмағы бойынша кідірісі бар екені анықталған, салмақ-бой көрсеткіші 50 құраған. Құрсақ ішіндегі гипотрофияның дәрежесін анықтаңыз.
А) қалыпты физикалық даму
Б) III дәрежедегі туа біткен гипотрофия
В) + II дәрежедегі туа біткен гипотрофия
Г) I дәрежедегі туа біткен гипотрофия
Д) салмақ бойына сәйкес келеді
Босанғаннан кейін жаңа туылған нәрестеге III патронажды жүргізгеннен кейін баланың анасы учаскелік педиатрға 2 сағат бұрын дене қызуы 37,5 дейін көтерілгеніне, қолмен басып көргенде сол жақ түсінде тығыздалу, аз гиперемия пайда болғанына шағымданды. Сүтті сүзіп алғанда сүттің түсі қалыпты, ешқандай қоспасыз және қансыз болған. Учаскелік педиатрдың әрекеті.
А) емшекпен емізуге тыйым салады
Б) сүтті сүзіп алуға және баланы пастерленген сүтпен тамақтандыруға кеңес береді
В) +емшекпен емізуді жалғастыруға және тамақтандырғаннан кейін қалған сүтті міндетті түрде сүзіп алуға кеңес береді
Г) емшекпен емізуге тыйым салады және сүтті бактериологиялық зерттеуге жібереді
Д) баланы уақытша донорлық сүтке ауыстырады
Туылғанына 7 күн болған нәрестені учаскелік педиатр қарап шықты. Анамнез бойынша: бірінші жүктілік, анасының жасы 18, шешесі шылым тартады, жүктілік барысында I және II жартысында токсикоз болған. Босануға қолдау жасалған, сусыз кезең 8 сағат, кіндігі тамағын бір орап туылған. Шешесі жұмыс істемеген, тұрмысқа шықпаған, ата-аналарымен тұрады, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайлары қанағаттандырарлық. Тұқым қуалаушылық ауыр емес. Бала емшек емеді. Бала қандай денсаулық тобына жатқызылады?
А) I денсаулық тобы
Б) + IIA денсаулық тобы
В) IIБ денсаулық тобы
Г) III денсаулық тобы
Д) IV денсаулық тобы
Бала 1 айлық. Емшек емеді. Баланы үйіне келіп қараған кезде, учаскелік педиатр баланың жүйке-психикалық дамуын бағалады және бала қозғалып бара жатқан қызыл шарды бір қалыпты бақылайтынын, дәрігердің сүзін тыңдайтынын, күлетінін, қарнында жатып, басын көтеруге және ұстап тұруға тырысатынын, мамасы сөйлегенде жауап ретінде жеке дыбыстар шығаратынын байқады. Дәрігер баланың жүйке-психикалық дамуын қалай бағалайды?
А) баланың дамуы озық
Б) жылдам даму
В) дамуы 1 эпикризді мерзімге кешеуілдеген
Г) дамуы 2 эпикризді мерзімге кешеуілдеген
Д) +қалыпты даму.
Бала 6 жаста. Мектепте оқуға дайындалып жатыр. Биологиялық жасы құжаттағы жасына сәйкес келеді. Бала бақшаның бағдарламасын белгілі бір қиындықтармен меңгерді. Мектепке жетілу деңгейі - 6-7 балл. Қарсылығы төмен. Сіз оны қандай дайындық деңгейіне жатқызасыз?
А)мектепте оқуға дайын
Б) +мектепте оқуға дайын емес
В)мектепте оқуға шартты түрде дайын
Г)жақсы деңгейде дайын
Д)мамандандырылған мектепте оқуға дайын
Баланың мектепке оқуға дайындығын анықтауды қашан бастау қажет?
А)3 жастан бастап
Б) +5 жастан бастап
В)6 жастан бастап
Г)7 жастан бастап
Д)8 жастан бастап
"2 айлық баланың жүйке-психикалық дамуын тексеру кезінде анықталды: эмоционалдық реакциялары - сөйлегенге бірден күлімсірейді; жалпы қозғалыстары - білектеріне сүйеніп, басын жоғары көтеріп алып, қарынымен ұзақ уақыт жатады; қолтығынан ұстаған кезде аяғына сүйенеді және тізесі бүгілмей тұрады; ересек адам көтеріп тұрған кезде басын тік күйде ұстап тұра алады, сөйлеу реакциялары - ұйықтамағанда былдырлап сөйлейді; көзбен көру реакциялары - қозғалып бара жатқан затты ұзақ бақылайды, тік жағдайда ойыншықтарға қарайды, есту реакциялары - қатты дыбыс шыққан кезде, қайдан шыққанын іздейді. Жүйке-психикалық дамуын бағалаңыз."
А) қалыпты
Б) + озық
В) кешеуілдету
Г) қалыпты емес
Д) үйлесімді емес
"Бала 5 жаста, стационарға келіп түскен, шағымдары: тамақтан бас тартады, іші ауырады, күніне 2-4 рет сұйық үлкен дәретке барады, ұқсады, бөртпе шығып кеткен. Анықталды: орташа ауырлық жағдайы, улану симптомдары, терінің бозарыңқылығы, папулезді бөртпе, ""қолғап"" және ""шұлық"" симптомдары, эксикоз көрінбейді, күніне 3-4 мәрте дәретке барады, дәреті мол, қою жасыл түсті және жағымсыз иісті. Зоонозға РПГА- 1:400. Сіздің диагнозыңыз?"
А) жұншау
Б) сальмонеллез
В) шигеллез
Г) + иерсиниоз
Д) эшерихиоз
"Бала 12 айлық. Егер бала еңбектесе, орнынан тұрса және тұрып тұрса, отырса, заттарды қозғалтса, бір-бірінен шығарса, бірақ бір-біріне салмаса, ересек адамның айтқанын және сұрағанын орындаса, ""болмайды"" деген сөзді түсінсе, заттарды формасы бойынша айырса, түсінікті сөйлемде заттардың атауын жалпыласа, ""мама"" деп айтса, кеседен ішсе, бірақ оны ұстай алмаса, қалыпты жағдай туралы куәландыратын даму жолын таңдаңыз. Жасқа сәйкес келетін даму жолы:"
А)белсенді сөйлеу
Б) +айтқанды түсіну
В)сенсорлық даму
Г)заттармен әрекеті
Д)дағдылар
Қандай жолдар арқылы 7 айлық баланың жүйке-психикалық дамуы туралы қорытынды жасауға болады. (бір қате жауапты таңдаңыз)
А)жалпы қозғалыстар
Б) заттармен әрекеті
В)айтылғанды түсіну
Г)дағды
Д) +көру және есту реакциялары
"Бала 4 жас 3 айлық. Соматикалық дені сау. Сөйлеу және сенсорлық дамуында тежелу бар. Биологиялық анамнезі жақсы. Отбасы материалдық жағынан қамсыздандырылған. Анасының білімі 8 сынып. Отбасында 21 және 36 айлық тағы екі бала бар. Мамандардың қорытындысы бойынша бала сау.
Бұл баланы дамыту үшін не ұсынуға болады?"
А)үй жағдайларында арнайы жаттығу
Б) +мектепке дейінгі мекемеге жіберу
В)арнайы логопедиялық бала бақша
Г)табиғи жолмен дамуына жол беру
Д)невропатологта емдеу
Антропометрия кезінде балада қысқа бойлылық анықталған. Төменде берілген қай жағдайларда, егер соматикалық патология анықталмаса, бойдың конституционалдық ерекшелігін айтуға болады?
а)ата-анасындағы эндокринді патология
б) +бала ұлттық ерекшелігі бойынша қысқа бойлы халық тобына жатады
в)бала ұзын бойлы халық өмір сүретін аймақта тұрады
г)бала көп балалы отбасынан шыққан
д)шала туған бала, гипосомия, гипотрофия
3 жастағы жиі ауыратын бала үшін арнайы шыңдаудың басым әдісін таңдаңыз, оның генеалогиялық анамнезінде гипертониялық дертке шалдыққан үш туысқаны бар және біреуі қант диабетімен ауырады.
А)қарқынды шыңдау
Б)Иванов әдісі
В)контрастты әдіс
Г) +шыңдау кезінде дене қызуы біртіндеп төмендету
Д)дене қызуын бірден төмендету
Солақай балалардың жүріс-тұрысына қандай ерекшеліктер тән?
"А)""айналы"" ойлау"
Б)кеңістікте көру бағыт-бағдарының төмендігі
В) +жоғары эмоционалдылық, жоғары деңгейдегі мазасыздық, өз жүріс-тұрысын жоспарлаудағы қиындық
Г)анық байқалатын агрессивтік
Д)ой өрісінің төмендігі
Бала 12 жаста, диагнозы: созылмалы холецистит, стационардан шыққаннан соң 6 айдан кейін оң жақ қабырға астында ұстама тәріздес ауру пайда болған және ол оң жақ иыққа және жауырынға таралған, сондай-ақ құсу, жүрек айну, іш қату орын алған. Дәрігерде қаралғаннан кейін аурудың қайталануына қарсы ем тағайындалған. Аурудың қайталануына қарсы емді атаңыз.
А) диетотерапия
Б) өт айдайтын шөптер
В) антибиотиктер
Г) В тобындағы дәрумендер.
Д) +жоғарыда айтылғанның барлығы
Бала 7 жаста, 1,5 жастан бастап атопикалық дерматит диагнозымен бақылауда тұр, орташа-ауыр формасы. 3 жасқа дейін жылына 4-5 асқыну жағдайлары орын алған. Соңғы екі жыл бойы ремиссия байқалуда. Сіз қандай алдын алу шараларын жүргізесіз, тек біреуінен басқа:
А) білім беру бағдарламалары
Б) антигендік ауырлықты шектеу
В) емдік тамақтануды түзету
Г) шынықтыру
Д) +сыртқы терапия
Мектеп дәрігері диспансерлік қарау кезінде 11 жастағы қыздан экстрасистолия анықтаған. Емделуші ештеңеге шағымданбайды. Қарау кезінде науқастың жағдайы қанағаттандырарлық. Жүрек тарапынан: шекаралары қалыпта, жүрек соғу дыбысы сәл қатаңданған, жатқан күйде минутына 6-7 экстрасистол естіледі. Тұрған күйде жүрек соғу дыбысы қарқынды, экстрасистолдар естілмейді, физикалық жаттығудан кейін экстрасистол саны минутына 1 азайған. Учаскелік дәрігердің қойған диагнозы: Функционалдық кардиопатия. Емделудің негізгі жолдарын атап өтіңіз, тек біреуінен басқа:
А) вегетативті тонусты жақсартатын препараттар
Б) миокардтың зат алмасуын жақсартатын препараттар
В) инфекцияның созылмалы ошақтарын санациялау
Г) диетаны және күн тәртібін түзету, емдік физкультура
Д) + жүрек гликозидтері
Бала 7 жаста, тоңып қалғаннан кейін қатты ауырып қалған, дене қызуы 39,00С дейін көтерілген, құрғақ жөтел, бас ауруы пайда болған. Дәрігерде қаралғаннан кейін оң жақтағы пневмония анықталған және бала стационарлық емделуге жіберілген. Бала сауығып кеткеннен кейін емханада қанша уақыт қаралуы қажет?
А) 6 ай
Б) + 1 жыл
В) 2 жыл
Г) 5 жыл
Д) 15 жасқа дейін.
"7 жастағы бала ауруханаға жеткізілді, оның үш күн бойы басы ауырады, беті, жіліншігі ісіп кеткен, ""ет түсті"" зәр болған. Зәрдің жалпы талдауы: мөлшері - 70,0мл, түсі - қызыл, реакция - сілтілі, үлес салмағы - 1023, эритроциттер - өзгертілген, бүтіндей, лейкоциттер- 2-3 п\з, белок 0,99%. Қойылған диагноз: асқынған гломерулонефрит. Нефрологиялық бөлімге жатқызылған. Стационардан шығарылғаннан кейін науқасқа диспансерлік бақылаудың ұзақтығын көрсетіңіз:"
А) 6 ай
Б) 1 жыл
В) 3 жыл
Г) +қайталанбаған жағдайда 5 жыл
Д) 14 жасқа дейін
1 жастағы бала стационарға анық байқалған токсикозбен, аралас сипаттағы ентікпемен, 38С дене қызуымен келіп түскен. Перкуссия кезінде перкуторлық дыбыстық қорап тәріздес реңкі байқалады. Шашыраңқы қырыл естіледі, жауырынның оң жағында - тұрақты ұсақ көпіршікті қырылдар. Алдын ала диагноз қойыңыз:
А) бронхиолит
Б) альвеолит
В) +пневмония
Г) бронх демікпесі, ұстама
Д) обструктивтік бронхит
Жеті айлық баланың ЖРВИ аясында 4 күні жағдайы одан сайын нашарлап кетті, дене қызуы 37,8С дейін көтерілді, экспираторлық сипаттағы ентікпе пайда болды, оральді қырыл. Аускультация кезінде - ұзақ дем шығару, екі жақтан әр алуан калибрлі ылғал қырылдар. Сіздің алдын ала қойған диагнозыңыз:
А) бронхиолит
Б) +обструктивтік бронхит
В) қайталама бронхит
Г) пневмония
Д) плеврит
10 жастағы балада жұтқан кезде тамағы ауырады, дене қызуы 39,2С, басы ауырады, бадамшаларында ірің өңезі. Сіздің алдын ала қойған диагнозыңыз:
А) + фолликулярлы ангина
Б) аденоидит
В) жұту абцессі
Г) фарингит
Д) паратонзиллярді абцесс
БЦЖ егуіне қай жағдайда тыйым салынады:
а) туа біткен ферментопатиялар кезінде
б) иммунитет тапшылығы жағдайларында
"в) отбасындағы басқа балаларда белсенді туберкулез бар болған жағдайда;"
г) Bruton агаммаглобулинемиясы кезінде
д) + барлық аталған жағдайларда
Құрсақ ішіндегі инфекциялардың клиникалық көрінісін мына жауаптардың қайсысы аса дәл анықтайды:
а) + Құрсақ ішіндегі зақымданудың мерзімі
б) Қоздырушының уыттылығы
в) Инфекцияның ену жолы
г) Ұрық ағзасының реакциялық белсенділігінің жағдайы
д) Жоғарыда айтылғандардың ешқайсысы
Сепсистің негізгі дифференциалды-диагностикалық белгісін атаңыз:
а) +көптеген, кезектеп туындайтын инфекция ошақтары
б) ОЖЖ қатты зақымдануы
в) ашық ішек синдромы
г) пневмония
д) миокардит
Шала туылған балаларда өкпе қабынуының аса жиі байқалатын белгілері, айтылғандардың барлығы, тек біреуінен басқа:
а) интестинальді синдром
б) плеврит
в) +миокардит
г) артрит
д) сепсис
Туылғаннан кейін алғашқы тәулікте ГБН бар мерзімінде туылған нәрестеге қан құю үшін абсолютті көрсеткіш қайсысы:
а) гемоглобиннің 160 г\л-ден төмен түсуі
б) +туылғаннан кейін алғашқы тәулікте билирубиннің сағаттың өсуі 6,8 мкмоль\сағ асқанда
в) күрделі гепатоспленомегалия
г) анық байқалған сары ауру
д) қан тобы немесе резус фактор бойынша ана мен бала қанының сәйкессіздігі дәлелденсе
Қай жағдайларда туа біткен қызамық синдромы дамуының үлкен қаупі туындайды:
а) егер қызамыққа қарсы егілмеген әйел жүктілік кезінде қызамықпен ауыратын науқаспен байланысқа түссе
б) +егер әйел жүктілік кезінде қызамықпен ауырса
в) егер жүкті әйел 36-38 аптада қызамықпен ауырса
г) егер фетоплацентарлық тапшылық орын алса
д) барлық көрсетілген жағдайларда
Жаңа туылған сәбилердің геморрагиялық дерті кезінде К дәруменін берудің патогенетикалық негіздемесі:
а) I, II, III факторларының тапшылығы
б) антитромбин III тапшылығы
в) X, XII ұю факторларының тапшылығы
г) + протромбиннің, проконвертиннің тапшылығы
д) I, XII ұю факторларының тапшылығы
Триада Грегга қайсысына тән:
а) туа біткен цитомегалияға
б) туа біткен герпеске
в) туа біткен токсоплазмозға
г) +туа біткен қызамыққа
д) туа біткен сифилиске
Экссудативті плевритке төмендегілердің қайсысы тән:
а) перкуторлық дыбыстың қысқаруы және көкірек қуысы органдарының ауыратын жаққа ауысуы
б) перкуторлық дыбыстың экссудат алдында қорапты сипаты
в) күшейген дауыс дірілі және экуссудат жанында анық байқалған бронхофония
г) + перкуторлық дыбыстың қысқаруы және көкірек қуысы органдарының сау жаққа ауысуы
д) күшейген дауыс дірілі және перкуторлық дыбыстың қысқаруы
Төменде берілген белгілердің қайсысы өкпе гемосидерозына тән:
а) + қақырықта сидерофагтардың болуы
б) қан сарысуында темірдің жоғары деңгейі
в) эмфизема
г) эозинофилді өкпе инфильтраты
д) тотық түсті қақырық
5 жастан асқан балаларда 1 секундтағы мәжбүрлі дем шығарудың көлемі (FEV), мәжбүрлі өмірлік сыйымдылық (FCV) және максималды дем шығару жылдамдығы (PEF ) төменде берілгендердің қайсысын бағалауға мүмкіндік береді:
а) аллергизация дәрежесін
б) инфекциялық процестің айқындалу дәрежесін
в) ағзаның иммундық жүйесінің жағдайын
г) +бронх демікпесі кезінде бронх обструкциясының дәрежесін
д) ентікпенің айқындалу дәрежесін
Төмендегілердің қайсысы кеуде ішіндегі лимфотүйіндердің туберкулезін анықтау үшін аса маңызды зерттеу болып табылады:
а) өкпенің шолу рентгенограммасы
б) + өкпенің компьютерлік томографиясы
в) пикфлоуметрия
г) бронхоскопия
д) бронхография
Бронх-өкпе жүйесі дамуының ақауына жатады:
а) өкпе бөлігінің гипоплазиясы
б) + Бэк саркоидозы
в) Вильямс-Кэмбелл синдромы
г) кеңірдек-өңеш жыланкөзі
д) Картагенер синдромы
Ингаляциялық стероидтердің аса жиі кездесетін жанама әсерін көрсетіңіз:
а) остеопороз
б) + ауыз қуысының кандидозы
в) бү йрекүсті безі қабығының жеткіліксіздігі
г) гипергликемия
д) Иценго-Кушинг синдромы
Вирустық этиологияның обструктивтік бронхиті кезінде негізгі емдеу шаралары, тек біреуінен басқа:
а) қақырық түсіретін құралдарды қабылдау
б) бронхолитиктерді қабылдау
в) +антибиотиктерді қабылдау
г) кеуде қуысына вибрациялық массаж жасау
д) физиопроцедуралар
Пневмония кезінде антибиотиктермен емделудің оңтайлы ұзақтығы:
а) дене қызуын қалпына түсіргенге дейін
б) өкпеде инфильтрат толық сорылғанға дейін
в) СОЭ қалпына келтіргенге дейін
г) +токсикозды жойғанға дейін және 2-3 күн дене қызуын тұрақты қалпына түсіргенге дейін, нақты оң клиникалық динамика кезінде
д) аурудың клиникалық көрінісіне байланыссыз 7 күнге дейін
Төменде берілгендердің барлығы спазмофилияның аса дәл сипаттамалары, тек біреуінен басқа:
а) мазасыздық
б) +бұлшық ет гипотониясы
в) ларингоспазм
г) карпо-педальді спазм
"д) ""акушердің қолы"""
Бронхиолитке төменде берілгендердің барлығы тән, тек біреуінен басқа:
а) алғашқы 3-4 күнде ЖРВИ дамиды
б) қақырық қиын түсетін, үздіксіз, ұстама тәріздес жөтел
в) қиын таныс алу белгілері
г) +өкпе рентгенограммасы: өкпенің төмен бөліктерінің жергілікті шоғырлануы
д) өкпе рентгенограммасы: ісу, қабырғалардың көлденең орналасуы, кеңірдек тарамдарының күшеюі, ошақты іздердің болмауы.
Балалардағы қарапайым асқынған бронхитке аса тән ерекше белгіні көрсетіңіз:
в) +құрғақ шашырыңқы қырыл
г) ентікпе
д) өкпе дыбысының бәсеңдеуі
а) нейротоксикоз синдромы
б) субфебрилитет
Жүйке-артриттік диатездің негізінде ненің бұзылуы жатыр:
а) +зәр қышқылының
б) пирожүзімді қышқылдық
в) лимон қышқылының
г) көріптас қышқылының
д) полиқанықпаған май қышқылдарының
Төменде берілгендердің барлығы асқынған пиелонефритке тән белгілер болып табылады, тек біреуінен басқасы:
а) абдоминальді ауру синдромы
б) дизурия
в) фебрильді безгек
г) +артериальді гипертензия
д) лейкоцитурия
Ұлтабар ойық жарасын емдеу кезінде ауру өршіген кезде не қолданылады:
а) антибиотиктер
б) де-нол
в) антисекреторлық препараттар
г) фурандық препараттар
д) + жоғарыда айтылғандардың барлығы
Тітіркенген ішек синдромының клиникасына не тән:
а) іш қату
б) іш өту
в) ауыру
г) іштің кебуі
д) + жоғарыда айтылған белгілердің барлығы
Созылмалы гепатиттің бауыр циррозына өту белгілерін атаңыз:
а) өңеш тамырларының кеңеюі
б) геморроидалді түйіндердің пайда болуы
"в) ""медузаның басы"""
г) асцит
д) + жоғарыда айтылғандардың барлығы
Ультрадыбыстық диагностика кезінде созылмалы холециститтің негізгі критерийін атаңыз:
а) өт қабының өзгеруі
б) + өт қабы қабырғасының қалыңдауы
в) тастардың болуы
г) өттің тұрып қалу белгілері
д) өт қабы өлшемінің ұлғаюы
Ұйқы безі функциясының сыртқы секреторлық жеткіліксіздігінің белгілерін көрсетіңіз:
а) дене салмағының азаюы
б) стеаторея
в) амилорея
г) диарея
д) + жоғарыда айтылғандардың барлығы
Балаларда созылмалы рецидивті панкреатиттің өршуін анықтау үшін аса ақпаратты тест қанда нені анықтайды:
а) трипсинді
б) + эластазаны
в) амилазаны
г) сілтілі фосфатазаны
д) глюкозаны
Маллори-Вейс синдромына тән патология:
а) өңештің жарылуы.
б) өңеш ісігінен қанның кетуі.
в) + өңештің асқазанға өтетін жолында шырышты қабықтың жарылуы
г) асқазандағы полиптен қанның кетуі.
д) асқынған гастрит.
Гемофилияға төменде берілгендердің барлығы тән, тек біреуінен басқа:
а) қан ұюының бұзылуы
б) мұрыннан қан кету
в) буындарға қан кету
г) ретикулоцитозбен бірге постгеморрагиялық анемия
д) + протромбин уақытының бұзылуы
Верльгоф ауруына төменде берілгендердің барлығы тән, тек біреуінен басқа:
а) тромбоциттердің азаюы
б) қан кету ұзақтығының ұлғаюы
в) қан ұюының баяулауы немесе тоқтауы
г) + Дюк бойынша қан кетудің қалыпты ұзақтығы
д) қалыпты ұю
Аралас түрдегі геморрагиялық васкулитке төменде берілгендердің барлығы тән, тек біреуінен басқа:
а) тері синдромы
б) буын синдромы
в) абдоминальді синдром
г) ДВС-синдром
д) + мұрыннан қан кету
Верльгоф ауыруы кезінде төменде берілгендердің барлығына тыйым салынған, тек біреуінен басқа:
а) сірке суы
б) алкоголь
в) салицилаттар, НПВП
г) карбенициллин, аминазин
д) + кальций глюконаты
Тұқым қуалайтын нефрит кезінде қандай құрал-жабдықты дифференциалды-диагностикалық зерттеу әдістерін қолданады, тек біреуінен басқа:
а) бүйректі УДЗ
б) аудиограмма
в) тамыр ішіндегі урография
г) цистоскопия, цистография
д) + компьютерлік томографиялық зерттеу
Гематуриясы бар балада тұқым қуалайтын нефрит диагнозын растау үшін оның туысқандарында келесі белгілердің болуын анықтау маңызды, тек біреуінен басқа:
а) құлақ мүкістігі
б) гематурия
в) көз ақауы
г) + Spina bifida
д) ерте мерзімде ХПН дамуы
ХПН негізгі синдромдары, тек біреуінен басқа:
а) азотемиялық
б) анемиялық
в) ҚСЖ бұзылуы
г) + интестинальді
д) остеодистрофиялық
Жас балаларда энцефалиттік реакцияның (нейротоксикоз) жиі байқалатын белгілері:
а) сіңір тартылуы
б) + делирий (естің бұзылуы)
в) ессіз күй
г) ликвородинамиканың бұзылуы
д) АҚ артуы
Гипергликемиялық комаға төмендегілер тән, тек біреуінен басқа:
а) біртіндеп басталу
б) + бозарыңқылық
в) шырышты қабықтардың және тері жабындарының құрғауы
г) ауыздан ацетон иісінің шығуы
д) Кусмауль тынысы
Энцефалит мына жағдайда жиі өршиді:
а) + тұмау кезінде
б) қызылша, шешек, қызамық кезінде
в) дизентерия кезінде
г) паротит кезінде
д) герпес кезінде
Баладағы гидроцефалияны қалай анықтауға болады:
а) бас шеңбері бойынша, ол нормадан 2 см асса
б) 2-3 айда ашық тіккен жерлер және қалдар бойынша
"в) + бас шеңбері бойынша, ол нормадан 3-4 см асса,
немесе 6-8 айда баладағы ашық тіккен жерлер, Греффе симптомы бойынша"
г) бастың қалыпты өсуі және қалыпты психомоторлық даму кезінде Греффе симптомының болуы бойынша
д) гиперрефлексия бойынша
Люмбальді пункция өткізу үшін абсолютті көрсеткіш не болып табылады:
а) шок
б) + қайталама сіңір тартылуы
в) жүрек функциясының жеткіліксіздігі
г) тұрақты безгек
д) естің өзгеруі
ЖВС туралы айтылған төменде берілген пікірлердің барлығы дұрыс, тек біреуінен басқа:
а) + бұл өлтірілген вирус
б) антиденелердің жылдам туындауын тудырады
в) 0 град. төмен температурада сақтауды және тасымалдауды қажет етеді
г) сұйық түрде ауызбен қабылдау үшін тривакцина мөлшері 0,2 мл. (4 тамшы).
д) аз реактогенді егу
Ревматикалық хореяны төменде берілген барлық патологиялармен айыруға болады, тек біреуінен басқа:
г) + менингитпен
д) атаксиямен
а) жергілікті тартумен
б) кең таралған гиперкинезбен
в) ығыр қылатын қозғалыстардың неврозымен
Бронхиолиттің аса маңызды критерийі не:
а) + 38,5-39°С жоғары температура
б) физикалық деректердің асимметриясы
в) пневматизацияның біркелкісіздігі және рентгенограммада өкпе бейнесінің күшеюі
г) аса анық байқалатын нейтрофильді лейкоцитоз
д) тыныс алудың қиындауы
Бала полиомиелитпен ауырды, бұдан кейінгі егуге қатысты қандай әрекет қолданылады?
а) + жоспар бойынша қалыпты мөлшерде егіледі
б) егілмейді
в) иммунитетті күшейтуге қатысты серологиялық зерттеу жүргізгеннен кейін егіледі
г) аз мөлшерде егіледі
д) салдарды ескере отырып, егіледі.
Муковисцидозы бар балаларды диспансерде бақылау ұзақтығы қанша уақытты құрайды:
а) 1 жыл
б) + өмір бойы
в) 3 жыл
г) 5 жыл
д) аурудың асқыну жиілігіне байланысты.
Тубулоинтерстициальді нефритті бастан кешірген балаларға диспансерде бақылау жүргізу ұзақтығын атаңыз:
а) 1 жыл
б) 2 жыл
в) 3 жыл
г) 5 жыл
д) + есептен шығарылмайды
Асқынған гломерулонефритпен ауырған балаларға диспансерде бақылау жүргізу ұзақтығын атаңыз:
а) 1 жыл
б) 3 жыл
в) + 5 жыл
г) 7 жыл
д) 10 жыл
Бірінші дәрежедегі рахитке төменде берілген белгілердің біреуі тән емес:
а) бас сүйегінің жұмсақтығы
б) желкенің тегіс болуы
в) мазасыздық
г) тершеңдік
д) + тұрақты гипокальциемия
Екінші дәрежедегі гипотрофия дене салмағының жеткіліксіздігімен сипатталады:
а) 8-10 %
б) 15-20%
в) + 20-30 %
г) 20-40 %
д) 10-15 %
Қандай анемия жоғары ретикулоцитозбен қатар жүреді:
а) + гемолиттік
б) созылмалы постгеморрагиялық
в) темір тапшылығы
г) гипопластикалық
д) В6 дәрумені -дефициттік
Мектепке дейінгі балаларда цианозы бар туа біткен жүрек ақауы көп жағдайда қалай аталады:
а) аорта коарктациясы
б) ашық боталл жолы
в) өкпе артериясының стенозы
г) + тетрада Фалло
д) алғашқы өкпе гипертензиясы
Оқшауланған миокардиттің ауыр түрі қандай жағдайларда жиі кездеседі:
а) жүйелі қызыл жегі кезінде
б) дерматополимиозит кезінде
в) ревматизм кезінде
г) септикалық кардит кезінде
д) + поствирустық кардит кезінде
Гипертрофикалық кардиомиопатияны емдеу кезінде қолданылатын негізгі препараттар:
а) перифериялық возодилятаторлар
б) жүрек гликозидтері және диуретиктер
в) + бета-оқшаулағыштар және кальций антагонистері
"г) ""а"" және ""б"" жауаптары дұрыс"
"д) ""а"" жауабы дұрыс"
Гипертрофиялық кардиомиопатияға не тән:
а) құсу
б) іш өту
в) ентікпе
г) температура
д) + іштегі және жүрек маңайындағы ауыру
Жүйелі қызыл жегі кезінде бөртпе әсіресе қай жерде жинақталады:
а) арқада
б) кеудеде
в) құлақтың жарғағында
г) + мұрында және бетте
д) аяқтарда
Инфекциялық эндокардит үшін келесі белгілер тән:
а) аортальді клапанның зақымдануы
б) СОЭ ұлғаюы
в) безгек
г) гиперкоагуляция
д) + жоғарыда айтылғандардың барлығы
Кисель - Джонсон критерийі нені анықтау үшін қолданылады:
а) жүйелі қызыл жегіні
б) дерматополимиозитті
в) + ревматикалық безгекті
г) ревматоидті артритті
д) саркоидозды
Артериалды жолы кеңінен ашық науқаста сирек не байқалады:
а)күшейген таралған жоғары соққы
б)сол жақтан жүрек маңайында кеуде клеткасының ісінуі
"в)""машиналық"" шуыл"
"г) + цианоз және ""барабанды саусақтар"""
д) жүрек шекарасының сол жаққа қарай кеңеюі
Өкпе гипертензиясы қандай жағдайда байқалмайды
а)ашық артериялық жол кезінде
б)жұрек алдындағы қалқа арасындағы ақау кезінде
в)өкпе артериясының оқшауланған стенозы кезінде
г)асқазан арасындағы қалқа ақауы кезінде
д)аорта стенозы кезінде
Жүйелі қызыл жегі кезінде жиі не байқалады:
а)Рейно синдромы
б) + LE-клеткалардың болуы
в)периорбитальді эритема
г)дисфагия
д)миозит
Асқынған жүрек-қантамыр жеткіліксіздігінің белгісіне не жатпайды:
а)тері жабындарының бозарыңқылығы
б)жіңішке тамыр соғуы
в)артериялық қысымның түсуі
г)терінің мәрмәрлығы
д) + безгек
Пароксизмальді тахикардияны анықтау ?шін бірінші кезекте не жүргізу қажет:
а)рентгенография
б) + ЭКГ
в)ФКГ
г)биохимиялық зерттеу
д)ЭХО-КГ
Д-витаминдік улануға төменде берілгендердің барлығы тән, тек біреуіне басқа:
а) анорексия.
б) іш қату
в) субфебрильді температура.
г) лейкоцитурия.
д) + сүйектің босауы
Гипербилирубинемиямен қатар жүретін қандай дерт ОЖЖ зақымдануына алып келеді:
а) туа біткен гепатит.
б) + жаңа туылған нәрестелердің гемолиттік дерті
в) ана сәтімен берілген сары ауру
г) өт жолдарының атрезиясы
д) коньюгациондық сары ауру
е) массивті гематомалар кезіндегі сары ауру.
Пневмотораксқа тән емес белгіні атаңыз:
а) тыныс алу кезінде зақымданған жақ қатыспайды
б) ентікпенің күшеюі
в) + көкірек қуысының органдары ауыратын жаққа ауысқан
г) R-граммада зақымданған өкпе бөлігінің мөлдірлігінің артуы.
д) R-граммада өкпе көрінісінің болмауы
Кеңірдекке бөтен зат түскен жағдайда шұғыл шараларға төменде берілгендердің барлығы кіреді, тек біреуінен басқа:
а) тыныс алу жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз ету
б) оксигенация.
в) кортикостероидтерді ендіру.
г) + бумен ингаляция жасау.
д) жедел ауруханаға жеткізу.
Анафилактикалық шокқа тән емес белгіні көрсетіңіз:
а) өкпенің ісінуі.
б) мидың ісінуі.
в) көмейдің ісінуі.
г) + АҚ артуы.
д) бронхоспазм.
Талған кезде қандай шараларды орындауға болмайды:
а) төсекке жатқызу, төсектің бас жағын түсіру
б) еркін тыныс алуды және таза ауаны қамтамасыз ету
в) бетті суық сумен сулау
г) кордиамин, кофеин көрсеткіші бойынша
д) + несеп айдау құралдары
Хореяға келесі клиникалық белгілер тән, тек біреуінен басқа:
а) хорейлік гиперкинезалар
б) психоэмоционалдық бұзылулар
в) статика мен координацияның бұзылуы
г) + кардит
д) бұлшық ет гипотониясы, қан тамырларының дистониясы
Менингококкцемия кезінде қандай белгі болжамды түрде жағымсыз болып табылады?
а) ерте жас
б) + геморрагиялық бөртпенің ерте пайда болуы және жылдам тарауы
в) бөртпенің арқа мен бетте көп болуы
г) іріңді менингиттің болуы
д) гипотермия
Асқынған асқазан-ішек жолдарынан қан кету төмендегілермен сипатталады, біреуінен басқа:
а) қан құсу
б) мелена
в) тері жабындарының бозарыңқылығы
г) коллапс
д) + гипертермия
Нефроттық синдромның белгілерін атаңыз:
а) + протеинурия, гипопротеинемия, гиперхолестеринемия, ісіктер
б) гематурия
в) цилиндрурия
г) артериялық гипертензия
д) анемия
Люмбальді пункцияны жүргізуге қарсы көрсетілім төменде берілгендердің барлығы болып табылады, тек біреуінен басқа:
а) 3-дәрежедегі ессіз күй
б) коллапс
в) 3 дәрежедегі инфекциялық-уыттық шок
г) + гипертермия
д) тарамды белгілердің болуы
СПИДті анықтаудың критерийлері, тек біреуінен басқа:
а) + лимфоцитоз
б) лимфопения
в) полилимфоадения
г) субфебрилитет
д) отбасында есірткіге тәуелді адамның болуы.
Ішек дисфункциясы неге қарсы егу жасалғаннан кейін туындауы мүмкін:
а) көк жөтелге қарсы
б) қызамыққа қарсы
в) паротитке қарсы
г) + полиомиелитке қарсы
д) туберкулезге қарсы
Ревматизм кезінде өте жиі не зақымданады:
а) сол жақ қарынша
б) аортальді клапан
в) + митральді клапан
г) трикуспидальді клапан
д) жоғарыда айтылғанның барлығы
Туа біткен қызамыққа қандай белгі тән?
а)хориоретинит
б) + катаракта
в)миокардит
г)геморрагиялық синдром
д)пневмония
Босану кезінде асфиксияның туындауынан көп жағдайда кімдер зардап шегеді:
а)мерзімінде туылған нәрестелер
б)шала туылған нәрестелер
в)құрсақ ішінде дамуы кешеуілдеген нәрестелер
г)құрсақ ішінде инфекция жұқтырған нәрестелер
д) + аталған балалар тобының барлығы
Бронх демікпесінің ұстамасын тоқтату үшін не қолданылады:
а)адреналин
б) + сальбутамол
в)кальций глюканаты
г)эуфиллин
д)глюкоза
Анафилакситтік естен тануға тән емес белгіні атаңыз:
а) өкпенің ісінуі
б) мидың ісінуі
в) көмейдің ісінуі
г) + АҚ артуы
д) бронхоспазм |
http://engime.org/tuberkulez-yavlyaetsya-shiroko-rasprostranennim-infekcionnim-z.html | Туберкулез является широко распространенным инфекционным заболеванием человека и животных, вызываемым микобактериями туберкулезного комплекса (Mycobacterium tuberculosis complex-mtbc), преимущественно Mycobacterium tuberculosis | Туберкулез является широко распространенным инфекционным заболеванием человека и животных, вызываемым микобактериями туберкулезного комплекса (Mycobacterium tuberculosis complex-mtbc), преимущественно Mycobacterium tuberculosis
Туберкулез является широко распространенным инфекционным заболеванием человека и животных, вызываемым микобактериями туберкулезного комплекса (Mycobacterium tuberculosis complex-MTBC), преимущественно Mycobacterium tuberculosis.
Туберкулез является широко распространенным инфекционным заболеванием человека и животных, вызываемым микобактериями туберкулезного комплекса (Mycobacterium tuberculosis complex-MTBC), преимущественно Mycobacterium tuberculosis.
Возбудители туберкулеза сохраняют свою жизнеспособность в сухом состоянии до 3 лет, при нагревании выдерживают температуру выше 80 °C (микобактерии туберкулеза, находящиеся в мокроте, выживают при кипячении в пределах 5 минут, устойчивы к органическим и неорганическим кислотам, щелочам, многим окислителям, проявляют устойчивость к воздействию спиртов, ацетона, четвертичных аммониевых соединений (ЧАС), нечувствительны к рассеянному солнечному свету).
Источником инфекции являются больные активной формой туберкулеза люди и животные (крупный рогатый скот, козы, собаки). Эпидемиологически наиболее опасными являются больные туберкулезом легких с наличием бактериовыделения и/или с деструктивными процессами в легких.
Источником инфекции являются больные активной формой туберкулеза люди и животные (крупный рогатый скот, козы, собаки). Эпидемиологически наиболее опасными являются больные туберкулезом легких с наличием бактериовыделения и/или с деструктивными процессами в легких.
Резервуар туберкулезной инфекции - больные туберкулезом и инфицированные микобактерией туберкулеза люди, животные и птицы.
Основным механизмом передачи возбудителя инфекции является воздушно-капельный (аэрозольный). Возможны также воздушно-пылевой, контактный, алиментарный, вертикальный механизмы передачи.
Основным фактором передачи возбудителя туберкулезной инфекции является воздушная среда. Факторами передачи инфекции могут также являться инфицированные материалы от больных, контаминированные возбудителем объекты внешней среды. |
http://engime.org/lekciya-tairibi-edebietti-oner-retindegi-ereksheligi.html | Лекция тақырыбы: Әдебиеттің өнер ретіндегі ерекшелігі | Лекция тақырыбы: Әдебиеттің өнер ретіндегі ерекшелігі. Лекция тезисі: Адамзат мәдениетінен көркем өнердің алар орны ерекше. Ежелгі гректер мен римдіктер жасаған мүсіндер, Шекспир туғызған трагедия, Моцарт пен Глинка шығарған музыка, Абай жазған лирика, Рафаэль мен Репин салған суреттер мезгіл мешелерінен аттап өтіп, уақыт сынына мүдірместен адамзатқа қызмет етіп келеді.Ал, осы адамдардың парасат дүниесіне қызмет ететін өнердің бірнеше түрі бар.
Біздің халықта «өнер алды – қызыл тіл» деген мақал бар. Жалпы қазақ халқы сөз өнеріне ерекше мән берген. Шешен, билер күрделі әлеуметтік мәселенің шешімін қиыннан қиысқан бір-ақ ауыз сөзбен айтып отырған. Орынды айтылған сөзге, тоқтау- қазақ халқының ұлттық ерекшілігі. Не бір қиын мәселелрді шешуге ел билеген әкімдерден гөрі сөздің майын тамызған шешендер, көркем сөзбен кесте тоқыған ақын-жыраулар көбірек араласқан. Сөйтіп сөз өнерін қадірлейтін ақын-жыраулар халықтың ұлттық талғамымен бірге эстетикалық көзқарастарын да дамытқан. Сөздің өзі-ойлаудың көрінісі. Ойлау-ұдайы өзгеру үстінде болады. Осыған байланысты сөз өнерінің қалыптасып, дамуы барысында әдебиет те өзге өнер түрлерінен дарлана бастады. Әдебиетті «өміртану құралы», «адам жанының айнасы» деп жиі айтамыз. Әдебиеттің мұндай сипаттамаларды иеленуінің бір сыры оның өмірдегі көкейкесті мәселелерді көтеріп, адам жанының құпия қойнауларына тереңдей үңіліп, талдап тануға бейімділігінде жатыр. Көркем өнердің өзге түрлеріне қарағанда , әдебиеттегі көркемдік әлемі жан-жақты ойластырып, жинақтаудың ең жоғарға дәрежесіне жеткен.
Әдебиеттің бойында ой айту, идея ұсыну сияқты сипаттардың басқа өнердің барлығынан басым болуының сыры да осында. Әдебиеттегі көркем бейнелерді көзбен көріп, қолмен ұстау мүмкін емес. Өнердің басқа түрлерінен әдебиеттің өзіндік ерекшелігі бар. Бейнелеу, мүсін, ән, би т.б. өнер түрлері қандай да бір зат (бояу, тас) арқылы немесе құралы-сөз. Әдебиетті түсіну үшін сезіммен қатар сана да қызмет етуі қажет. Әдеби шығармалардың басым бөлігінде адамның өзі, өмірі, мақсат-мұраты, ой-сезімі, күрес-тартысы негізгі орын алады.Көркем шығармада қаламгер адамдардың тағдыры мен мінезін аша түсу мақсатында табиғат көріністерін жиі пайдаланады. Табиғат лирикасында, табиғатты суреттеген прозада бейнелеудің басты нысаны табиғат болатыны анық. Соның өзінде табиғат суреті адам өмірімен тығыз байланыста көрінеді. Әдебиеттің қоғамдық мәнін айтқанда ең алдымен оның таным тарапындағы маңызын атау шарт. Қандай бір көркем шығарма болсын, ол оқырманға бұрын беймәлім өмірді, шындықты, бейтаныс заманды, адамды танытады. Бальзакты оқымай француз тұрмысын, Толстойды оқымай орыс өмірін, Тагорды оқымай үнді тіршілігін, Әуезовты оқымай қазақ тұрмысын білем деуі ағат. Әдебиет адамдарға өмірді танытып қана қоймайды, олардың сол өмірге көзқарасын қалыптастырады, мінез құлқына, күллі тұрмыс-тіршілігіне әсер етеді.Сонымен бірге қоғамдық қарым-қатынастарға, адамның қоғамдағы өміріне зейін қоя отырып, әдебиет қоғам мүшесі ретіндегі адамға тән ойлар мен сезімдерді тәрбиелеуге, қоғам алдындағы парызын түсінуге ықпал етеді. Тәрбиелеушілік сипат әдебиеттегі еліктеуге лайықты жағымды бейнелерге ғана тән нәрсе емес, келеңсіз құбылыстарды бейнелеу арқылы да қаламгер оларды адамгершілік тұрғыдан әшкерелеуге, бұл орайда айқын позиция ұстануға үндейді.Оқырманды жазушының шығармашылық әріптесу ету арқылы әдебиет оның бойындағы көркемдікті тану қабілетін дамытады. Әдебиетті оқу ойлау жүйесінің дамуына түрткі болады, тілді байытып, жетілдіре түседі. Әдебиет адамзаттың сан ғасырлық мәдениетін жинақтайды, білімнің аса маңызды қайнар көзі, өзін-өзі тәрбиелеу құралы болып табылады. Сонымен көркемдік шындық-қаламгердің шығармашылық көрігінде қорытылып, сұрыпталып барып, әдеби туынды да көркем суретке айналған өмір шындығының бейнелі көрінісі. Көркемдік шындық жазушының өмірлік шындыққа деген өзіндік көзқарасынан, қарым-қатынасынан өрбиді. Шынайы өмірде әрбір адам қандай маңызға ие болса, көркемдік әлемінде көркем бейне де сондай роль атқарады. Көркемдік шындық көркем образ арқылы жасалады. |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html#VIII_ғасырда_болған_қатты_жер_сілкінісінен_кейін_,_бұл_өңірде_экономикалық_құлдырау_басталды_және_бұның_себебі_ретінде_арабтардың_және_теңіз | Дабысбаева Жанылсын Кулунтаева Куралай Тайшибаева жангуль | Тарихы: Анталия б.з.д. 159 жылы грек патшасы Пергама Атталоның қалауымен құрылған және алғашында Атталия деп аталған. Б.з.д. 133 жылы қаланы римдіктер жаулап алып, Адриан императорының қысқы тұрағына айналдырды. Көп жылдар бойы Анталия римдіктердің және кейін Византияның қол астында болды. VIII ғасырда болған қатты жер сілкінісінен кейін , бұл өңірде экономикалық құлдырау басталды және бұның себебі ретінде арабтардың және теңіз қарақшыларының шапқыншылығын да алсақ болады. 1080 жылдары селжұқ елінің басып кіруінен кейін, бұл өңірде ислам діні тарала бастады 1207 жылы селжұқтар Анталияны және соған қатысты барлық жерлерді жаулап алады.1423 жылы Анталияны түрік османдары жаулап алады. Анталиядағы Аттало II мүсіні
СПОРТ: Футбол-Анталия футбол клубтарының, әсіресе спорт лагерлерінің назарын |
http://engime.org/tairip-an-ajnalisina-eser-etetin-sharalar-arapajim-fizioterapi.html | Тақырып: Қан айналысына әсер ететін шаралар. Қарапайым физиотерапиялық емшараларды қолдану. Жылытқышты қабылдау Мұзды мұйықты қабылдау Қыша қағазын қолдану Компресстерді қолдану Жылы көрпе қолдану Жылытқышты қолдану | Тақырып: Қан айналысына әсер ететін шаралар. Қарапайым физиотерапиялық емшараларды қолдану. Жылытқышты қабылдау Мұзды мұйықты қабылдау Қыша қағазын қолдану Компресстерді қолдану Жылы көрпе қолдану Жылытқышты қолдану
Жылытқышты қолдану Мақсаты: дене учаскелерін жылытып, қанмен толуын күшейту, жергілікті қыздыру әсері.
Қолдану көрсетілімдері: қызбаның І және ІІІ кезеңдерінде, инъекциядан кейінгі болатын инфильтратта (түйіндерде), жұлынның белдегі түбірінің қабынуы (радикулитте), ұлтабарды сүңгілегенде, соғып алудың 2 тәулігінде, невритте, невралгияда.
Қарсы көрсетілімдері:іш қуысының жедел қабыну және ауруы процесі, қатерлі ісіктер, қан кету, соғып алудың бірінші тәулігінде, тері бетінің бүтіндігінің бұзылуында, іріңді жарада. |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html?page=2 | аударады. Анталия, өзінің ыңғайлылығымен әлемдегі қысқы футбол | аударады. Анталия, өзінің ыңғайлылығымен әлемдегі қысқы футбол лагерлерінің маңызды орталықтарының бірі, қолайлы климаттық жағдайларға және білікті жабдықтарға назар аударады. Анталияда жыл сайын әлемдік деңгейдегі 200 алаңда мыңдаған кәсіби командалар жұмыс істейді. Антальяспорт және Аланияспорт сияқты суперлигадағы қаланы бейнелейтін екі маңызды футбол клубы бар. Голф -Әлемдік стандарттардан асатын өрістерімен және ыңғайлылығымен назар аудара отырып, Анталияда 12 Гольф орталығы және барлығы 26 гольф алаңы бар. Анталия, гольф әлеміндегі ең маңызды орындардың бірі. Мұнда көптеген ұлттық және халықаралық турнирлер, соның ішінде Turkish Airlines Open өтеді. Тайгер Вудстан басқа, бұл турнирлерде Рори Макллори, Чарльз Шварцель, Ли Вествуд, Хантер Махан, Мэтт Кучар, Джастин Роуз және Уэбб Симпсон сияқты әйгілі Әлемдік гольф ойыншылары жарысты. |
http://engime.org/3-kogda-stemneet-otveti-na-voprosi.html | 3. «Когда стемнеет» Ответы на вопросы | 1.2
1)Художественный стиль, тип описание, жанр рассказ.
2)Равнодушный и безучастный к великому окрестному безмолвию и покою, он садится на вершину могильника и долго точит потом об осколки гранитной гробницы свой стальной, окантованный траурной прошвой клюв.
1.3
1)одинокие ветряки - находящиеся далеко друг от друга ветряные мельницы ,росчерк березовых перелесков- если быстро мчаться, то березовые зеленые перелески мелькают мимо перед глазами как зеленые полосы - росчерки пера
,азиатский дым кизячных костров - примета, характерная только для степей, гор и домов Азии - в Азии в кострах для тепла жгут кизяки
трубный ветер - ветер воет как в трубе , пронзительно и громко
,клич лебедей - заунывный протяжный звук лебединой песни, когда лебеди, улетая на юг, курлычат и прощаются с Родиной
,заблудившаяся девичья песня - далекая неясная песня женщин, часто повторяющаяся, как бы заблудившаяся в лесу или поле, и слышная отголосками ,
сахарные снега - белые ноздреватые пушистые снега, похожие на сахарный песок
,шафранный зрачок - темно-желтый, почти светло-коричневый, цвета шафрана зрачок глаза,
стальный клюв -металлическое стальное острие м.б. самолета, парохода (остроносого механизма, машины или другого предмета)
медлительными дремотными кругами - медленно образовывающимися кругами, как в дреме, долго тянущимися кругами
1.4
Лексические повторы- повторы одного и того же слова или однокоренного слова. - Лексические
Морфологические-Использование личных (он, она, они), указательных (этот, тот, эта, та, эти, те) и некоторых других местоимений вместо слов из предшествующих предложений.
1.5
Использует множество художественных тропов,делая рассказ образнее,пейзаж ярче,характеры людей полнее,передавая эмоциональное состояние героев.
Задание 2
Основная мысль текста это родина, или как он называет по другому мать он так соскучился по своей родине где он играл с друзьями в саду в маленьком ауле.
2.1 Подумайте и ответьте на вопросы: 1) О чем говорится в тесте? 2) Какими образными словами автор называет Родину? 3). К какому типу речи относится данный текст? 1)В тексте говориться о родине и то что автор скучает по этим землям и ностальгирует.
2)Клочок земли, где есть мать.
3)Относиться к художественному типу речи.
2.2 Выделите в тексте структурные части, характерные для рассуждения. Видимо, так бывает всегда: человек до самой смерти своей остается влюбленным в тот клочок земли, где жила его мать, где провел он свое детство, начал познавать мир и, как из вечного корня, набирал силы для роста, для будущих открытий и странствий.
Мальчишки утверждали, что у этих деревьев один-единственный и потому сильный, раскалывающий подземные скалы, вечно живой корень.
2.3 Охарактеризуйте сложные предложения в данном тексте, объясняя расстановку знаков препинания. Много сложных предложений в многом случае описывается два или больше предмета, также используется водные слова. |
http://engime.org/pdfview/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html | Дабысбаева Жанылсын Кулунтаева Куралай Тайшибаева жангуль | Дабысбаева Жанылсын Кулунтаева Куралай Тайшибаева жангуль
жүктеу/скачать
381,26 Kb.
Мәтінді көру
бет
1/5
Дата
04.03.2022
өлшемі
381,26 Kb.
#134283
©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
Басты бет |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html?page=2 | * + Анализ мокроты МБТ - Воздушно-капельный (аэрогенный), алиментарный | * + Анализ мокроты МБТ
#11
*!Какой из следующих методов является основным при выявлении туберкулеза у детей?
+* кожные пробы (Манту, АТР)
#12
*!Ребенку 6 лет перед ревакцинацией проводили 2 пробы МантуТБ. Папула помечена как-9 мм.
Что показывает результат туберкулиновой пробы Манту?
+Проба Манту положительный или нормергический++ +
#13
*!Пациент 30 лет обратился к терапевту с жалобами на повышение температуры до 37,7 о вечером, потливость, слабость, кашель с мокротой, боль в груди справа, похудение. После полного обследования был выявлен инфильтративный туберкулез нижней части правого легкого. ТМБ+.
Какой из перечисленных ниже способов наиболее целесообразен?
+направление на Госпитальное лечение в противотуберкулезный диспансер+++
#14
*!Пациент 50 лет обратился к терапевту с жалобами на субфебрильную температуру до 37,3 о вечером, потливость, слабость, кашель с мокротой, плевок крови, боль в правой груди, похудение. В анамнезе: контактировал с сестрой, страдающей фиброзно-кавернозным туберкулезом легких.
Какое из перечисленных ниже исследований является наиболее целесообразным?
+G-Xpert +++
#15
В чем основное морфологическое отличие казеозной пневмонии от инфильтративных туберкулезных вариантов?
+ преобладание казеозного некроза
#16
*!В ПМСП применяется бактериоскопический метод выявления микобактерий туберкулеза (окраска по Циль-Нильсену).
В чем преимущество бактериоскопического метода исследования при выявлении больного туберкулезом?
скорость получения результата+++
проводится для представителей группы риска с определенной целью, результат точный, недорогой, удобный, без вреда для организма
#17
*!Какая из перечисленных реакций характерна для казеозной пневмонии при постановке туберкулиновой пробы?
+отрицательная анергия
#18
*!Какие из данных гистологического исследования соответствуют диагнозу заболевания туберкулезом в диагностическом материале?
* + казеоз
#19
*!Какой из перечисленных ниже методов исследования наиболее целесообразен для предотвращения первичного распада туберкулеза у больных?
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html#СПОРТ:_Футбол-Анталия_футбол_клубтарының,_әсіресе_спорт_лагерлерінің_назарын | Дабысбаева Жанылсын Кулунтаева Куралай Тайшибаева жангуль | Тарихы: Анталия б.з.д. 159 жылы грек патшасы Пергама Атталоның қалауымен құрылған және алғашында Атталия деп аталған. Б.з.д. 133 жылы қаланы римдіктер жаулап алып, Адриан императорының қысқы тұрағына айналдырды. Көп жылдар бойы Анталия римдіктердің және кейін Византияның қол астында болды. VIII ғасырда болған қатты жер сілкінісінен кейін , бұл өңірде экономикалық құлдырау басталды және бұның себебі ретінде арабтардың және теңіз қарақшыларының шапқыншылығын да алсақ болады. 1080 жылдары селжұқ елінің басып кіруінен кейін, бұл өңірде ислам діні тарала бастады 1207 жылы селжұқтар Анталияны және соған қатысты барлық жерлерді жаулап алады.1423 жылы Анталияны түрік османдары жаулап алады. Анталиядағы Аттало II мүсіні
СПОРТ: Футбол-Анталия футбол клубтарының, әсіресе спорт лагерлерінің назарын |
http://engime.org/klinicheskie-rekomendacii-atopicheskij-dermatit.html | Клинические рекомендации Атопический дерматит | Клинические
рекомендации
Атопический дерматит
Кодирование по Международной
статистической классификации
болезней и проблем,
связанных
со здоровьем:
L20
Возрастная группа:
Дети/взрослые
Год утверждения:
Разработчик клинической рекомендации:
Общероссийская общественная организация «Российское общество
дерматовенерологов и косметологов»
Общероссийская
общественная
организация«Российскаяассоциация
аллергологов и клинических иммунологов»
Общероссийская общественная организация «Союз педиатров России»
При участии Союза «Национальный альянс дерматовенерологов и
косметологов»
2
Оглавление
Оглавление ..................................................................................................................................... 2
Список сокращений ....................................................................................................................... 4
Термины и определения ................................................................................................................ 5
1. Краткая информация по заболеванию или состоянию (группе заболеваний или
состояний) ...................................................................................................................................... 6
1.1 Определениезаболевания или состояния (группы заболеваний или состояний) ..................... 6
1.2 Этиология и патогенеззаболевания или состояния (группы заболеваний или состояний) ...... 6
1.3 Эпидемиологиязаболевания или состояния (группы заболеваний или состояний) ................. 6
1.4 Особенности кодирования заболевания или состояния (группы заболеваний или состояний)
по Международной статистической классификации
болезней и проблем, связанных со
здоровьем ................................................................................................................................................ 8
1.5 Классификация заболевания или состояния (группы заболеваний или состояний) ................. 8
1.6 Клиническая картина заболевания или состояния (группы заболеваний или состояний) ....... 8
2. Диагностика заболевания или состояния (группы заболеваний или состояний),
медицинские показания и противопоказания к применению методов диагностики ............ 12
2.1 Жалобы и анамнез ......................................................................................................................... 14
2.2 Физикальное обследование .......................................................................................................... 14
2.3 Лабораторные диагностические исследования .......................................................................... 14
2.4 Инструментальные диагностические исследования .................................................................. 16
2.5 Иные диагностические исследования .......................................................................................... 16
3. Лечение, включая медикаментозную и
немедикаментозную терапии, диетотерапию,
обезболивание, медицинские показания и противопоказания к
применению методов
лечения ......................................................................................................................................... 19
3.1 Консервативное лечение ............................................................................................................... 19
3.2
Иное лечение ............................................................................................................................. 37
4. Медицинская реабилитация и санаторно-курортное лечение, медицинские показания и
противопоказания к применению методов реабилитации, в
том числе основанных на
использовании природных лечебных факторов ....................................................................... 38
3
5. Профилактика и диспансерное наблюдение,медицинские показания и противопоказания
к применению методов профилактики ...................................................................................... 38
6. Организация оказания медицинской помощи ...................................................................... 41
7. Дополнительная информация (в том числе факторы,
влияющие на исход
заболеванияили состояния) ........................................................................................................ 42
Критерии оценки качества медицинской помощи ................................................................... 42
Список литературы ...................................................................................................................... 44
Приложение А2. Методология разработки клинических рекомендаций .............................. 71
Приложение А3. Справочные материалы, включая соответствие показаний к применению
и противопоказаний, способов применения и доз лекарственных
препаратов инструкции
по применению лекарственного препарата............................................................................... 73
Приложение Б. Алгоритмы действий врача ............................................................................. 74
Приложение В. Информация для пациента .............................................................................. 75
Приложение Г. Шкалы оценки, вопросники и другие оценочные инструменты состояния
пациента, приведенные в клинических рекомендациях .......................................................... 76 |
http://engime.org/djordj-na-vipolnenie-domashnego-zadaniya-tratit-na-20-boleshe.html | Джордж на выполнение домашнего задания тратит на 20% больше времени, чем Пеппа, а Хлоя тратит на 20% меньше, чем Джордж. Кто из свинок быстрее всего делает домашнее задание? | Джордж на выполнение домашнего задания тратит на 20% больше времени, чем Пеппа, а Хлоя тратит на 20% меньше, чем Джордж. Кто из свинок быстрее всего делает домашнее задание?
Джордж на выполнение домашнего задания тратит на 20% больше времени, чем Пеппа, а Хлоя тратит на 20% меньше, чем Джордж. Кто из свинок быстрее всего делает домашнее задание? Ответ: Пусть Пеппа тратит на домашнее задание 1 час времени или 100%
Тогда Джордж тратит на домашнее задание 100 + 20 = 120% от 1 часа, то есть:
1 час + 20*60/100 = 1 час 12 мин
Хлоя тратит на домашнее задание на 20% меньше времени, чем Джордж, значит, она тратит времени на 20% меньше, чем 1 час 12 мин
20% от 72 мин - это 20*72/100 = 14,4 мин
И время, которое тратит на домашнее задание Хлоя: 72 мин - 14,4 мин = 57,6 мин
Таким образом, в процентном соотношении, на домашнее задание тратят времени:
Пеппа - 100%
Джордж - 120%
Хлоя - 96%
Ответ: быстрее всего домашнее задание делает Хлоя
На выполнение домашнего задания по английскому языку пятеро учащихся группы потратили по 36 минут, двое - по 42 минуты, один - 24 минуты. Сколько в среднем времени потрачено учащимся группы на приготовление домашней работы по этому предмету? Ответ: ответ:30 минут
Пошаговое объяснение: 2 ч 15 мин переводим в минуты 60*5+15=135 мин
135-40-40-25=30
1 вопрос Выбери линейную функцию, график которой проходит через начало координат
y = 2
y = 2x
y = 2x - 3
y = 2 - x
2 вопрос Какому из указанных графиков принадлежит точка А (-0,5; 2)?
у = - 3х + 2
у = 3х - 4
у = - х + 2,5
у = 1,5 - х
3 вопрос Выбери линейную функцию, график которой проходит через точку с координатами (0; - 4)
y = x - 4
y = - 4x + 3
y = 2 - 4x
y = - 4x
4 вопрос На каком рисунке изображен эскиз графика функции y = -3x
65f5f185c6b346b19a4179f0
25a6ac64.jpg
5 вопрос На каком рисунке изображен эскиз графика функции y = - 5 8768e4cd492f4f26b8556f36
f3c47d95.jpg
6 вопрос Какие из точек принадлежат графику линейной функции у = - 3х + 2
E (- 3; 11)
A (1; 1)
B (- 2; - 4)
C (0; 2)
D (2; - 4)
7вопрос Укажи коэффициенты в формуле, задающей линейную функцию у = - 3 - х
k = - 1; b = - 3
k = - 3; b = - 1
k = 0; b = - 3
k = - 3; b = 0
k = - 1; b = 0
8 вопрос Выбери линейную функцию, график которой параллелен оси абсцисс
y = 2
y = 2x
y = 2 - x
y = 2x - 3
9вопрос На каком рисунке изображен эскиз графика функции y = 2x + 4 5144a8fd27f74dd6949f2ecd
b4f71794.jpg
10 вопрос Среди указанных функций выбери линейные
у = 1 + х
у = 8х - 1
у = 4х
у = - 7
у = (х - 2)(х + 1)
у = х/3
у = 6/х
11 вопрос На каком рисунке изображен эскиз графика функции y = -2x - 4 a7d241b8a7944e72ad09bd04
e4269ee6.jpg
12 вопрос Формула у = - х...
задает функцию, график которой параллелен оси абсцисс
не задает функцию
задает функцию, являющуюся прямой пропорциональностью
задает функцию, не являющуюся линейной
Ответ: 1)2
2)4
3)1
4)не могу открыть сори
5)не могу открыть сори
6)Е, С, D
7)1
8)1
9)не могу открыть сори
10)1, 2, 3, 4, 6
11)не могу открыть сори
12)3, 4
Объяснение: |
http://engime.org/sagittalenoe--ispravlenie-otklonenij-simmetrii-zubnogo-ryada-p.html | Сагиттальное — исправление отклонений симметрии зубного ряда, перемещение выполняется мезиально или дистально (с увеличением или уменьшением межзубных промежутков, с устранением скученного или разреженного положения единиц); вертикальное | При коррекции прикуса зубы могут перемещаться в следующих направлениях:
сагиттальное — исправление отклонений симметрии зубного ряда, перемещение выполняется мезиально или дистально (с увеличением или уменьшением межзубных промежутков, с устранением скученного или разреженного положения единиц);
вертикальное — выравнивание ряда для устранения окклюзионных нарушений. Для этого выполняется зубоальвеолярное укорочение или удлинение (если зуб выступает над линией зубного ряда, выпирает или образует «впадину), могут выполняться центральные или эксцентрические тортоповороты;
трансверсальное — коррекция «радиуса» зубной дуги, ее расширение или сужение
Наклонно-вращательный и корпусный тип перемещения единиц
Корпусное перемещение. Предполагает одновременное смещение всего зуба, которое выполняется в одну и ту же сторону, на одно и то же расстояние для коронковой части и корня. Обычно это — движение в одном направлении при простой коррекции. Повороты, экструзии, интрузии тоже относятся к корпусным движениям.
Наклонно-вращательное перемещение. Предполагает более сложную коррекцию положения зуба. Для смещения коронки и корня в этом случае применяются разные силы, имеющие разное направление, обеспечивающие движение на разное расстояние. Например, корень может смещаться дистально, коронковая часть мезиально, и из-за этого меняется наклон зуба, он выравнивается. Такое движение может предполагать одновременную ротацию (с вращением единицы вокруг своей оси) и смещение в сторону щеки либо губы или языка либо неба. Если при коррекции для единицы выполняется наклон, ротация и вращение, считают, что перемещение проводится сразу по трем осям.
При коррекции прикуса перемещать можно отдельные единицы или их группы. При дистальной окклюзии для того, чтобы обеспечить нормальное смыкание, может выполняться выдвижение всей нижней челюсти, перемещение нижнего зубного ряда целиком.
Механизм перемещения зубов в ортодонтии
Для коррекции прикуса в ортодонтии зубам, зубным рядам, лицевому скелету и челюстным костям сообщают, передают определенные силы. Характер перемещения будет определяться видом, величиной действующей силы, точкой ее приложения, характеристиками опоры.
Прозрачные брекетыВиды действующих сил:
функционально направляющие. Для их использования применяется отдельный класс ортодонтических аппаратов (с наклонными плоскостями, окклюзионными насадками, накусочными площадками и т.п.). Такая коррекция предполагает, что для выравнивания будет использоваться собственная сократительная сила жевательных мышц;
механические. Обеспечивают структурные изменения в строении зубного ряда, могут быть первичными или вторичными. Первичные обусловлены строением ортодонтического аппарата (винта, лигатуры, эластичного кольца, пружины). Их упругие, эластичные свойства, сила сжатия или натяжения используются для постепенной коррекции положения единиц или участков зубных рядов.
Внеротовые силы применяются реже. Их действие обеспечивают специальные аппараты: лицевые дуги, подбородочные пращи, резиновые тяги, опирающиеся на упор, закрепленный в области шеи или лба, обеспечивающие воздействие вторичной силы на зубы. Аппараты, использующие внеротовые силы и такие способы перемещения, применяются при сложных, сочетанных патологиях, когда нужно не только выравнивание зубных рядов, но и коррекция положения челюстей относительно друг друга.
Внутриротовая сила может быть межчелюстной, если нужно обеспечить взаимное перемещение зубных рядов, групп, отдельных единиц. Чтобы применять такие силы при коррекции, используют более сложные ортодонтические аппараты. Обычно один из зубных рядов служит опорой, а второй испытывает нагрузку под действием аппарата.
Для более эффективного и щадящего перемещения зубов ортодонтическое лечение должно использовать малые, слабые силы. Их величину подбирают так, чтобы давление на периодонт не было избыточным, чтобы исключить нарушения гемодинамики, травматизацию тканей. Перемещение зуба не должно провоцировать избыточной подвижности. Процесс должен быть контролируемым, прогнозируемым, безопасным.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/rossijskoe-obshestvo-dermatovenerologov-i-kosmetologov-federal-v4.html?page=6 | ЛЕЧЕНИЕ
Цели лечения - Российское общество дерматовенерологов и косметологов федеральные клинические рекомендации... | ЛЕЧЕНИЕ
Цели лечения
Общие замечания по терапии
Показанием к проведению лечения является наличие клинических проявлений вирусных бородавок.
Ведущим направлением в лечении вирусных бородавок является деструктивная терапия. Данная методика является приоритетной, несмотря на то, что ее эффективность составляет 50-80%, а вероятность развития рецидива после регенерации тканей остается весьма высокой. Высокий риск рецидивирования отмечается при распространенных бородавках (площадью более 2 см2), при подошвенных бородавках, при бородавках с околоногтевой локализацией.
При выборе метода терапии необходимо учитывать локализацию и площадь очагов поражения.
Показания к госпитализации
Отсутствуют
Методы деструкции вирусных бородавок
Физические методы
Электрокоагуляция (В) [1-2]
Вирусные бородавки методом электрокоагуляции удаляют послойно. Воздействие электротоком проводят под местной инфильтрационной анестезией путем легкого контакта игольчатого наконечника электрода с поверхностью образования. Деструкцию проводят под местной инфильтрационной анестезией 2% раствором лидокаина.
Криодеструкция (В) [3-6]
Замораживание патологического образования производится с помощью жидкого азота, закиси азота, двуокиси углерода. С целью деструкции используют насадки круглой формы с гладкой контактной поверхностью. Охлажденный криозонд помещают перпендикулярно поверхности кожи и плотно прижимают к ней. Экспозиция составляет 1-5 мин. При деструкции плоских и вульгарных бородавок применяется одноцикловой метод, подошвенных бородавок - метод «олимпийских колец» и двухцикловой метод. Повторное криовоздействие проводят через 7-10 дней.
Лазерная деструкция (В) [7-14].
Бородавки удаляют послойно. Воздействие осуществляют контактным способом, сканирующими движениями световода, в непрерывном режиме работы аппарата, с экспозицией от 2-5 секунд до 2-3 минут в зависимости от размера бородавки. Образовавшийся в процессе лазерной абляции струп иссекают ножницами, затем дно раны вторично облучают лазером. После облучения разрушенные ткани удаляют марлевым тампоном, смоченным спиртовым раствором или раствором перекиси водорода. Пациенту рекомендуется обрабатывать раневую поверхность растворами анилиновых красителей (бриллиантового зеленого, фукорцина) 2-4 раза в сутки, избегать травмирования раны и контакта с водой, а также самостоятельного удаления струпа до окончания процесса заживления. Деструкцию проводят под местной инфильтрационной анестезией 2% раствором лидокаина.
Радиохирургическая деструкция (С) [15, 16]
Метод основан на генерации электромагнитной волны различных частот в диапазоне от 100 кГц до 105 МГц. Радиоволна большой мощности проходит от рабочего электрода через ткань, вызывая незначительный разогрев в месте касания рабочего электрода, при этом происходит разрыв или рассечение ткани без механического усилия или коагуляции. Деструкцию проводят под местной инфильтрационной анестезией 2% раствором лидокаина.
Химические методы
1,5% раствор цинка хлорпропионата в 50% 2-хлорпропионовой кислоте (С) [17-19].
Раствор для наружного применения наносится на бородавки с помощью деревянного шпателя с заостренным наконечником (для новообразований с диаметром от 0,1 до 0,5 см) или с помощью стеклянного капилляра (для новообразований с диаметром свыше 0,5 см). Перед нанесением препарата обрабатываемую поверхность предварительно обезжиривают 70% спиртовым раствором для лучшего проникновения раствора. Нанесение раствора проводят до изменения окраски тканей: плоские бородавки изменяют цвет на серовато-белый спустя 1-3 мин после однократного нанесения, вульгарные бородавки - на серовато-желтый в течение 2-5 мин после 2-3-кратного нанесения препарата. При подошвенных бородавках цвет образований практически не меняется, однако в течение 5-7 мин после 3-5 последовательных аппликаций наблюдается их выраженная инфильтрация. Для получения клинического эффекта при плоских и вульгарных бородавках достаточно 1-2 последовательных обработок кратностью 1 раз в 7-14 дней, при подошвенных бородавках — 1-3 обработок кратностью 1 раз в 14-21 день. Перед каждой обработкой рекомендуется механически удалять мумифицированные ткани. Обработку комбинированным препаратом на основе 2-хлорпропионовой кислоты и хлорпропионата цинка рекомендуется проводить в условиях процедурного кабинета медицинским персоналом.
После деструкции бородавок рекомендуется ограничение водных процедур и обработка мумифицирующихся образований неспиртовыми растворами антисептиков (хлоргекседин, мирамистин, перекись водорода).
Комбинация азотной, уксусной, щавелевой, молочной кислот и тригидрата нитрата меди (В) [20, 21].
Раствор для наружного применения наносится специальным пластиковым шпателем или с помощью стеклянного капилляра на предварительно обезжиренную спиртовым раствором поверхность очага. Обработку бородавок проводят до появления желтого окрашивания очагов, расположенных на коже, или белого окрашивания очагов, расположенных на слизистых оболочках, не затрагивая здоровых тканей. Появление равномерной желтой или белой окраски свидетельствует о достаточном уровне обработки и является гарантией последующей мумификации образования. Контрольный осмотр больных проводится через 3-5 дней после первичной обработки, в случае необходимости проводят повторную обработку очагов (перерыв между процедурами составляет 1-4 недели). Не рекомендуется обрабатывать поверхность, превышающую 4-5 см2.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html?page=3 | Велосипед спорты-басқа спорт түрлерінен ерекшелейтін маңызды | Велосипед спорты-басқа спорт түрлерінен ерекшелейтін маңызды ерекшелік; спортшылардың әртүрлі деңгейдегі трассаларда өз күштерін сынап көруге мүмкіндігі бар. Егер осы тұрғыдан бағаланса, Анталия өзінің табиғи сұлулығымен және қолайлы велосипед жолдарымен қолайлы жағдайда. Анталияда көптеген велосипед жарыстары өтеді, әсіресе UCI күнтізбесіне кіретін Анталия туры. Триатлон өткізілген Түркиядағы алғашқы орындардың бірі – Анталияның танымал туристік орталығы Алания болды. Жүзу, велосипед және жүгіру үшін қолайлы жағдайлары бар Анталия осы үш спорт түрімен бір уақытта айналысуға мүмкіндік береді. Әр уақытта ұйымдастырылған триатлон жарыстары Анталияға әртүрлі елдерден көптеген спортшыларды жинайды. Анталиядағы екі маңызды триатлон жарысы халықаралық триатлон қауымдастығының назарын аударады. Спортшылар аланиядағы халықаралық триатлонда Еуропа Триатлон чемпионатының кезеңі ретінде |
http://engime.org/?q=Рисунок | Рисунок - жүктеу | | "Рисунок семьи" Исторически использование методики "Рисунок семьи" (РС) связано с общим развитием "проективной психологии". В настоящий момент трудно определить "пионера" в использовании "Рисунка семьи" для изучения межличностных отношений 29,03 Kb. 7 | оқу |
| Согласно данным, на конец апреля количество действующих индивидуальных предпринимателей увеличилось до 856 тысяч, в 2018 году их количество составляло 809 тысяч, а в 2017 году 747 тысяч (Рисунок 21) Рисунок 21. Выпуск ип на одного работника в 2018 году 24 Kb. 1 | оқу |
| Y=x 2, y=Sqrt[x] Выполним рисунок 27,2 Kb. 1 | оқу |
| Методическая разработка «Рисунок геометрических тел важный этап развития пространственного представления учащихся детских художественных школ.» «Рисунок геометрических тел важный этап развития пространственного представления учащихся детских художественных школ.» Методическая разработка 175,46 Kb. 1 | оқу |
| К и давлении атм. Масса смеси г. Найти отношение массы водорода к массе гелия в этой смеси. Привести поясняющий рисунок и указать основные параметры. Дано: Решение Сосуд объемом 0 л содержит смесь водорода и гелия при температуре 293 к и давлении атм. Масса смеси г. Найти отношение массы водорода к массе гелия в этой смеси. Привести поясняющий рисунок и указать основные параметры Решение 122,64 Kb. 2 | оқу |
| Суммативное оценивание за раздел «треугольники» Используя рисунок, выясните, по каким элементам треугольник адв равен треугольнику асв 88,91 Kb. 1 | оқу |
| Введение. Мифы и мифология Ребята, сейчас будет звучать музыка, а вы в своих тетрадках нарисуете небольшой рисунок, что придет на ум Урок 7,93 Mb. 1 | оқу |
| «Менің Отаным Тәуелсіз Қазақстан» Тыңдалым «Алтай – аңыздар мекені» (рисунок с природой вко, можно гора Белуха, Берель курган) Урок 329,73 Kb. 1 | оқу |
| Мажорные лады. Минорные лады Задание : зарисовать в тетради Рисунок Тяготение неустойчивых звуков к устойчивым 25,13 Kb. 1 | оқу |
| Общие сведения о системах вентиляции и кондиционирования воздуха Рисунок Движение воздушных потоков при естественной вентиляции производственного здания 355,76 Kb. 3 | оқу |
| Пояснительная записка содержит 3 страницы, в том числе 41 рисунок, 10 таблиц, 13 источников, приложений. Графическая часть выполнена на листах формата А1 и лист формата А2 Пояснительная записка 29 Kb. 1 | оқу |
| В приложении для приема заявлений на участие в тестированиях Рисунок 8 – Страница для заполнения личных данных для тестируемых, не имеющих иин Руководство 0,82 Mb. 3 | оқу |
| «Создание анимации» Цель урока: познакомить с приёмами и правилами составлять рисунок, используя несколько одинаковых фрагментов рисунка; познакомить учащихся с новой командой Цели обучения Урок 11,28 Kb. 1 | оқу |
| Угол между вектором магнитного момента и вектором магнитного поля равен 45 градусов. Сделать детальный рисунок, на котором указать все векторы. Построить картину силовых линий индукции магнитного поля Тл. По контуру проходит ток 2 А. Угол между вектором магнитного момента и вектором магнитного поля равен 45 градусов. Сделать детальный рисунок, на котором указать все векторы. Построить картину силовых линий индукции магнитного поля 29,94 Kb. 1 | оқу |
| Руководство пользователя приложения для приема заявлений на участие в Едином национальном тестировании Рисунок 8 – Страница для заполнения личных данных для тестируемых, не имеющих иин Руководство 1,65 Mb. 6 | оқу | |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html#_Тайшибаева_жангуль__Садикова_Ранагул__Тарихы | Дабысбаева Жанылсын Кулунтаева Куралай Тайшибаева жангуль | Тарихы: Анталия б.з.д. 159 жылы грек патшасы Пергама Атталоның қалауымен құрылған және алғашында Атталия деп аталған. Б.з.д. 133 жылы қаланы римдіктер жаулап алып, Адриан императорының қысқы тұрағына айналдырды. Көп жылдар бойы Анталия римдіктердің және кейін Византияның қол астында болды. VIII ғасырда болған қатты жер сілкінісінен кейін , бұл өңірде экономикалық құлдырау басталды және бұның себебі ретінде арабтардың және теңіз қарақшыларының шапқыншылығын да алсақ болады. 1080 жылдары селжұқ елінің басып кіруінен кейін, бұл өңірде ислам діні тарала бастады 1207 жылы селжұқтар Анталияны және соған қатысты барлық жерлерді жаулап алады.1423 жылы Анталияны түрік османдары жаулап алады. Анталиядағы Аттало II мүсіні
СПОРТ: Футбол-Анталия футбол клубтарының, әсіресе спорт лагерлерінің назарын |
http://engime.org/prakticheskie-aspekti.html | Практические аспекты | ЭНДОСКОПИЧЕСКАЯ ХИРУРГИЯ, 5, 2018
45
ПРАКТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ
Сообщение пациенту
нежелательной информа-
ции является сложной коммуникативной задачей для
врача. В англоязычной медицинской литературе та-
кую нежелательную информацию называют «плохи-
ми новостями». В 1984 г. R. Buckman [1]
опублико-
вал в Британском медицинском журнале статью, в
которой дал следующее определение понятия «пло-
хие новости» применительно к медицине: «Плохие
новости — это любая информация,
которая может
кардинально изменить взгляд пациента на свое буду-
щее». В свой обзорной статье, посвященной пробле-
ме сообщения пациентам нежелательной информа-
ции, J. Ptacek и T. Eberhardt [2]
предложили интерпре-
© М.А. Котов, В.В. Гущин, 2018
*e-mail: [email protected]; https://orcid.org//0000-0002-2586-1240
https://doi.org/10.17116/endoskop20182405145
Как сообщать плохие новости максимально эффективно? Протокол
SPIKES для сообщения «плохих новостей»
М.А. КОТОВ
1
*, В.В. ГУЩИН
2
1
ФГБУ «НМИЦ онкологии им. Н.Н. Петрова» Минздрава России,
Санкт-Петербург, Россия;
2
Отделение хирургической онкологии
клиники Мерси, Балтимор, США
В этой статье читатель найдет пошаговые рекомендации по сообщению «плохих новостей».
Тема профессионального об-
щения представляется относительно новой для российской хирургической аудитории, и перечисленная последовательность
шагов в общении с пациентом в первой части статьи может показаться не применимой в повседневной практике, декла-
ративной и назидательной. Поэтому для иллюстрации этих рекомендаций авторы предлагают во
второй части игровой при-
мер из «личного опыта тяжелого разговора» после эксплораторной лапаротомии по поводу распространенного неопера-
бельного опухолевого процесса с признаками карциноматоза брюшины. Стиль этой публикации необычен для статьи в на-
учном журнале. С учетом того, что тяжелые разговоры эмоционально обременительны для хирургов, мы
решили сохранить
стиль дневника, который лучше передаст происходившее в реальной жизни: семантика научного журнала при изложении
могла бы выхолостить знакомые
каждому хирургу переживания, не передав сути. Вторая часть подвергнута психологиче-
скому разбору и снабжена комментариями автора.
Ключевые слова:
протокол SPIKES, смертельный диагноз, профессиональный разговор, медицинская этика. |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Өлең_–_өмір,_өмір_–_өлең | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#–_Әр_тұлғаның_өзінің_кітап_оқу_әдісі_бар_екенін_білеміз._Кітапты_қалай_оқисыз,_апа | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#–_Кез_келген_адамда_бала_кезінен_оқып_жүретін_жанына_азық,_жүрегіне_жақын_бір_кітап_болады_ғой…_Сіз_қандай_кітапты_қайта-қайта_оқып,_әлі_күнге_дейін_тамсанып_тастамай_жүрсіз | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Замандастың_жазира_жүздерінен | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/programma-ne-mojet-bite-ispolezovana-drugimi-podrazdeleniyami.html | Программа не может быть использована другими подразделениями университета и другими вузами без разрешения | Рабочая программа дисциплины разработана в соответствии с самостоятельно ус- тановленным МГУ образовательным стандартом (ОС МГУ) для реализуемых основных профессиональных образовательных программ высшего образования по направлению подготовки «География», «Гидрометеорология», «Картография и геоинформатика» (про- грамм бакалавриата, магистратуры, реализуемых последовательно по схеме интегриро- ванной подготовки) в редакции приказа МГУ от 30 декабря 2016 г.
© Географический факультет МГУ имени М.В. Ломоносова
Программа не может быть использована другими подразделениями университета и другими вузами без разрешения факультета.
Целями освоения дисциплины являются: приобретение студентами знаний о внут- реннем строении Земли и особенно детальных – о строении твердой земной оболочки – литосферы и ее верхней границы – рельефа земной поверхности (а также рельефа других твердых планетных тел); получение студентами представления об особой роли рельефа и поверхностного субстрата как морфолитогенной основы природно-территориальных ком- плексов (ПТК) разных рангов, базиса ПТК и важнейшего фактора перераспределения теп- ла и влаги, вещества и энергии в географической оболочке; знакомство студентов с ком- плексом основных традиционных и новейших методов изучения вещества литосферы и рельефа; осознание студентами значения вещества твердой оболочки и рельефа земной поверхности для хозяйственной деятельности человека.
Задачами освоения дисциплины являются изучение студентами внутреннего строения Земли, ее твердой оболочки – литосферы, состава вещества литосферы (элемен- тов, минералов, горных пород), форм их залегания (тектонических структур), происхож- дения и преобразования, изучение рельефа Земли и других твердых планетных тел, мор- фологических и генетических комплексов рельефа, его происхождения, развития, совре- менной динамики – механизмов и интенсивности геоморфологических процессов, роли рельефа и поверхностного субстрата в строении и функционировании ПТК разных рангов, в расселении и хозяйственной деятельности человека, знакомство с основными методами исследования литосферы и рельефа.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/tema-klebsielli-protej-gemofilenie-bakterii-patogennoste-etiol.html | Тема Клебсиеллы, протей, гемофильные бактерии. Патогенность. Этиологическая и патогенетическая роль при гнойной и смешанных инфекциях, при пищевой токсикоинфекции. Роль во внутрибольничных инфекциях | Тема Клебсиеллы, протей, гемофильные бактерии. Патогенность. Этиологическая и патогенетическая роль при гнойной и смешанных инфекциях, при пищевой токсикоинфекции. Роль во внутрибольничных инфекциях
СРО №4 Тема «Клебсиеллы, протей, гемофильные бактерии.Патогенность. Этиологическая и патогенетическая роль при гнойной и смешанных инфекциях, при пищевой токсикоинфекции. Роль во внутрибольничных инфекциях. |
http://engime.org/instrukciya-chto-po-vashemu-mneniyu-eta-ruka-delaet-esli-ispit.html | Инструкция: "что, по Вашему мнению, эта рука делает? Если испытуемый затрудняется с ответом, ему предлагается следующий вопрос: "Как Вы думаете, что делает человек, которому принадлежат эти руки? Назовите все варианты | Инструкция: "что, по Вашему мнению, эта рука делает? Если испытуемый затрудняется с ответом, ему предлагается следующий вопрос: "Как Вы думаете, что делает человек, которому принадлежат эти руки? Назовите все варианты
ТЕСТ РУКИ
Этот проективный тест содержит девять изображений руки. Десятая карточка - пустая (подобно пустой карточке в Тематическом Тесте Апперцепции). Что касается этой десятой карточки, то испытуемому предлагают сначала представить себе руку, а потом описать, что эта воображаемая рука может делать. Десять карточек, одна за другой, последовательно предлагают испытуемому, причем последовательность и положение, в котором они даются, стандартны.
Инструкция: "ЧТО, по Вашему мнению, эта рука делает? Если испытуемый затрудняется с ответом, ему предлагается следующий вопрос: "Как Вы думаете, что делает человек, которому принадлежат эти руки? Назовите все варианты, которые Вы себе можете представить".
С целью достижения действительного понимания цели, инструкции могут варьировать при условии, что испытуемый не запугивается и не провоцируется нужный ответ. При нечетком и недвусмысленном ответе просят пояснения, но не навязывают никакие специфические ответы. Но, по желанию, он может присоединиться к ним.
Держать рисунок-карточку можно в любом положении; число вариантов ответов по карточке не ограничивается и не стимулируется так, чтобы вызвать сопротивление испытуемого. Желательно получить 4 варианта ответов. Если число ответов меньше, уточняется, нет ли желания еще что-либо сказать по данному изображению руки, а в протоколе, например, при единственном варианте ответа проставляется его обозначение со знаком х 4, то есть этот единственный безальтернативный ответ оценивается фактически в 4 балла вместо одного, и это еще не самая большая оценка проявленной безапелляционности.
Первая цель теста заключается в прогнозировании явного агрессивного поведения.
Термин "проявление" определен как такое поведение субъекта, которое обращает на себя внимание со стороны администрации, психиатров клиник и т. п., т. е. явное агрессивное поведение.
Термин "количество баллов проявления" изобретен не для того, чтобы предсказать специфические реакции, а скорее для того, чтобы предсказывать тенденцию к действиям агрессивного характера.
Таким образом, концепция "проявления" включает такие действия, как: провоцирующие легальные действия против других лиц, вызванные маниакальными параноидными тенденциями; обман и ограбление других лиц; бросание предметов в целях нанесения удара (муж и жена во время супружеских ссор); драки школьников со своими товарищами или учителями; разрушение постельных принадлежностей и мебели пациентами психиатрических клиник и т. д.
Подсчет баллов по таким "проявлениям" основан на том принципе, что вероятность явного агрессивного поведения возрастает в тех случаях, когда доминантные и агрессивные аттитюды преобладают над аттитюдами, означающими социальное сотрудничество или зависимость.
Стимульный материал к тесту:
Карточка с рисунками 1 и 2
Карточка с рисунками 3 и 4
Карточка с рисунками 5 и 6
Карточка с рисунками 7 и 8
Карточка с рисунком 9 и пустым местом под 10 воображаемую руку |
http://engime.org/a-eshe-ya-schastliv-v-svoj-dene-rojdeniya-kogda-vse-udelyayut.html | А еще я счастлив в свой День рождения. Когда все уделяют мне внимание, преподносят подарки. Это тоже своеобразное счастье | Что такое счастье? Как оно выглядит? Как его добиться? Наверное, каждый из нас хоть раз в жизни задавался этим вопросом. Мне кажется, что однозначно ответить на этот вопрос просто невозможно. Я могу сказать, что есть счастье для меня на данный момент. Но ведь счастье для каждого свое. И, более того, для одного человека в разное время счастье разное. Каждый по-своему расставляет приоритеты. А с возрастом мы меняемся, и наши взгляды на некоторые вещи тоже меняются. Поэтому и счастье мы можем видеть в разном.
Для кого-то счастье в деньгах, для кого-то в оценках. Кто-то видит счастьем свой успех. А кто-то счастлив, когда катается на каруселях. Для человека, который болеет, счастье — поддержка его любимых людей. А для его родных и близких, счастье — видеть его здоровым.
Что для меня счастье? Для меня это отличное настроение, улыбки близких, здоровье. Мне кажется, что без радости на лице родных и близких счастье невозможно. Счастье — это видеть своих любимых людей каждый день, иметь возможность в любой момент подойти и обнять, посоветоваться. Это счастье в глобальном смысле.
А в узком смысле я счастлив, когда гуляю на свежем воздухе. Я счастлив, когда задают мало домашнего задания и можно побольше погулять.
А еще я счастлив в свой День рождения. Когда все уделяют мне внимание, преподносят подарки. Это тоже своеобразное счастье.
Мне кажется, из таких мелочей, именно из таких моментов и складывается представление о счастье того или иного человека.
Счастье — это очень многогранное явление. Ведь, множество различных вещей может делать нас счастливыми.
Я считаю, что в первую очередь, счастье — это гармония. Когда внутри не бушует ураган страстей, переживаний. Когда тебе спокойно и тепло на душе. Гармония во всем. Когда все хорошо в школе, дома, со здоровьем, с друзьями. Если можно сравнить это с процессом приготовления, ну, например, торта. Все эти составляющие — это ингредиенты. Счастье — это торт.
Так вот, только при идеальном соотношении, правильных пропорциях, при полной гармонии всех ингредиентов торт получится вкусным. Точно так же и счастье. Только при равновесии всех составляющих получается счастье в жизни человека. Разница лишь в том, что ингредиенты у каждого свои, поэтому и торт получается разным на вкус. А еще важны действия самого пекаря. Ведь, если мы просто положим все ингредиенты рядом, торт сам по себе не испечется. Не зря же говорят «Человек сам творец своего счастья». Мы и сами должны прикладывать немалые усилия, чтобы быть счастливыми.
Вот, например, я говорю, что для меня счастье — это успех в школе, дома, с друзьями. Но если хорошо задуматься, то мы поймем, что все это зависит напрямую от меня самого. Успех в школе зависит только от меня.
Если я буду хорошо учиться, у меня будут хорошие оценки. Хорошие отношения дома. Это тоже зависит от меня. Не только от меня, конечно, но в большей степени. Если я не буду грубить родителям, мы не будем ругаться.
Хорошие отношения с друзьями опять же моих рук дело. Если я буду добрым, общительным, отзывчивым, то у меня будет много хороших друзей.
Таким образом, я сделал вывод, что счастье для каждого свое, и состоит оно у каждого человека из своих компонентов. Но самое важное, что я понял — это то, что свое счастье мы создаем сами, и сами делаем его таким, каким хотим. Только при своем желании и усердии можно добиться настоящего счастья.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/inklyuzivti-bilim-beru-jjesin-jetildiru-meseleleri.html | Инклюзивті білім беру жүйесін жетілдіру мәселелері | Инклюзивті білім беру жүйесін жетілдіру мәселелері
Еліміздің іргетасын қалаушы азаматтар бүгінгі өскелең жас ұрпақ екені баршамызға белгілі.Сондықтан олардың денсаулығы,білімі мен тәрбиелілігі әрдайым күн тәртібінен түспейтін өзекті мәселелердің бірі.Халық даналығы «адам ұрпағымен мың жасайды» деп әрқашан өсіп келе жатқан кішкентай азаматтардың дұрыс дамуына,қатарынан кем қалмай,дұрыс қалыптасуына ерекше мән берген.Ата- бабамыздың ұрпақ тәрбиесіне қатысты көзқарасын қастерлеп,оны әрдайым жадында ұстап,игі істердің бастауында қағида ретінде басшылыққа алып отыратын еліміздің көшбасшысы Н.Ә.Назарбаев : «Балалар - қоғамымыздың ең әлсіз және қорғансыз бөлігі және олар құқысыз болуға тиіс емес.Елбасы ретінде мен әрбір сәбидің құқығы қорғалуын талап ететін боламын.Бала тәрбиелеу болашаққа ең үлкен инвестиция.Бұл мәселеге осылай қарап,балаларымызға жақсы білім беруге ұмтылуымыз керек» деген болатын.Әсіресе, елімізде мүмкіндігі шектеулі балаларға ерекше жағдай жасау үшін жауапкершілікті ең алдымен мемлекетіміз алды.Елімізде әлеуметтік институттар құрылып,ерекше қажеттілікке ие адам мен әдеттегі адамды қоғамда тең әлеуметтік дәрежеде қабылдауы мақсатында жұмыстардың жүргізілуі,еліміздің әр аймағында құрылып,жұмыс жүргізіп жатқан балаларды оңалту орталықтарының құрылуы осының айғағы.
Елімізде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық және саяси өзгерістер білім саласын жетілдіруді талап етеді.Әсіресе,қоғамдағы оқу-ағарту,білім беру салаларындағы гуманитарландыру,демократияландыру үрдістері ең алдыменбілім мазмұнын жаңартуды қажет етіп отыр.Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында «Балалардың мектепке дейінгі сапалы тәрбие және оқытумен толық қамтылуын,олардың мектепке даярлауға арналған әрқилы мектепке дейінгі тәрбие және оқыту бағдарламаларына теңдей қол жеткізуін және инклюзивті білім беру жүйесін жетілдіруін қамтамасыз ету» көзделген.Қазіргі уақытта дамуында ақаулары бар балалар саны артып отыр.Оларды оқыту кеңейіп,түзету қолдау технологиялары жетілдірілуде.Ол –балалардың жасына,жынысына,ұлтына және дініне қарамастан арасын бөлетін тосқауылдарды жоюға ,барлық балаларды жалпы білім беру үрдісіне толық қосуға баытталған.
Инклюзивті білім беру Қазақстанда қажетті деңгейде дамымаған. Бұл проблеманы шешу дамуында ауытқулары бар балалар санының өсуімен байланысты кезек күттірмейтін шараларды талап етеді. Мүмкіндіктері шектеулі балалар саны өсуде. Егер 2005 жылы олардың саны 124 мыңды құраса, 2010 жылы 149 мыңнан асты. Олардың 41,4%-ы ғана арнайы білім беру бағдарламаларымен қамтылған. Қазіргі кезеңде мүмкіндіктері шектеулі 149246 баланың 29212-сі немесе 19, 5%-ы мектеп жасына дейінгі балалар. 37 арнайы балабақшада және 240 арнайы топта 10 мыңдай бала мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылған, бұл 32,8% -ды ғана құрайды.
Теориялық негіздемесі «Бәріне бірдей мүмкіндік» принципін ұстанатын инклюзивтік білім берудің енгізіле бастағанына көп бола қойған жоқ. Бұл термин көбіне «Сапалы білім -барлығы үшін» түсінігімен бірге қолданылады. Яғни жалпы білім беретін мектептерде мүмкіндігі шектеулі бала мен басқа да әлеуметтік қорғалатын топтарға жататын оқушыларға өзгелермен теңдей білім беру, соған жағдай жасау. Қазіргі кезде Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі балалар көбіне-көп арнайы мектеп-интернаттарда білім алады. Шындығында олар оқшауланған, қоғамдық өмірге аса бейім емес. Мәселенің бұлай қалыптасуына бүгінгі қоғамның да кінәсі бар. Өйткені біз мүмкіндігі шектеулі жандарға мүсіркей қараудан арыла алмай келеміз. Жалпы білім беретін орта мектептерде олардың оқып, білім алуына жағдай жасау енді-енді қолға алына бастады. Инклюзивті білім берудің негізі мектептегі барлық балаға олардың ерекшеліктерінен тыс сапалы білім беру болып табылады.
Инклюзивті білім берудің негізіне баланы кез келген дискриминациядан құтқаратын,барлық адамға бірдей қарым-қатынасты қамтамасыз ететін,бірақ ерекше білімділік қажеттілікті талап ететін балаларға арнайы жағдай жасайтын идеология салынған.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/trati-stenokardiyani-anitamasi.html | Тұрақты стенокардияның анықтамасы | Тұрақты стенокардия-1 айдан астам уақытқа созылатын және белгілі бір жүктемеге жауап ретінде пайда болатын жүрек аймағындағы дискомфорт немесе стеротипті ауырсыну ұстамаларымен сипатталатын стенокардия. Тұрақты стенокардияда (ширығу стенокардиясы) ауырсыну бір ай бойы өзгеріссіз қайталанады және нитроглицерин ішкеннен кейін жойылады. Көпшілік науқастарда стенокардия көп жылдар бойы тұрақты сипатта болады.Ерлерде әйелдерге қарағанда жиірек кездеседі(ерлерде 5-20% , ал әйелдерде 1-15%). |
http://engime.org/saba-jospari-pourochnij-plan-pedagoga-5.html | Сабақ жоспары Поурочный план педагога №5 f30eb89b-6d1a-454a-a487-3d1c19a291f6 | Аралас типтер Цикл операторлары. Параметрлі цикл операторы. Итерациялық типтегі цикл операторлары артты және таңдау операторлары (сабақтын тақырыбы/тема занятия)
2. Сабақтың мақсаттары, міндеттері /Цели, задачи: 2.1 Оқу сабағында білім алушылар меңгеретін кәсіби дағдылардың тізбесі/Перечень профессиональных умений, которыми овладеют обучающиеся в процессе учебного занятия: Негізгі мәліметтер типтерін ;
3. Сабақтың жабдықталуы/Оснащение занятия 3.1 Оқу-әдістемелік жабдықтау, анықтамалық әдебиет/ Учебно-методическое оснащение, справочная литература:
Культин Н.Б. Основы программирования Delphi 2006 для Windows. Самоучитель, - СПБ.: БХВ-Петербург,2006 Техникалық жабдықтау, сабаққа арналған материалдар/Техническое оснащение, материалы:
Zoom Whatsapp компьютер,құлақаспап, Презентация Power point тақырып бойынша,УМК пән бойынша
4.Сабақ барысы/Ход занятия 1.Ұйымдастыру кезені (амандасу, түгендеу, сабақтың міндеті мен мақсаттарын қою).
Организационная часть (приветствие, перекличка, постановка цели и задачи урока).
2. Откен тақырыпты қайталау /Опрос и проверка пройденного материала: Шартты және таңдау операторлары тақырып бойынша ұжымдық талқылау
3.Жаңа тақырыпты зерделеу/ Изучение нового материала: Жоспар: Аралас типтер.
5.Сабақ бойынша рефлексия/Рефлексия по занятию Cұрақ-жауап әдісі арқылы тақырыпты бекітім
6.Үй тапсырмасы /Домашнее задание: 1. Тақырыпты зерттеп қысқаша конспект
2.Бақылау сұрақтары
3.Программирование в Delphi 7 by Архангельский А.Я. 41-45 бет оқып қысқаша конспект |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Қорқыныш_пен_үрей_жер_кеуделерде | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/uprajneniya-na-bruseyah.html | Упражнения на брусьях | УПРАЖНЕНИЯНАБРУСЬЯХ 8.4.1. Характеристика упражнений Упражнения на брусьях состоят из маховых, силовых и статических элементов и их соединений, выполняемых в упорах и висах.
Упражнения на брусьях являются эффективным средством развития силы мышц рук и туловища, ловкости, формирования прикладных и спортивных навыков. Параллельные брусья — снаряд мужского многоборья. Устройство брусьев позволяет выполнять упражнения в положениях поперек и продольно, на одной или двух жердях, в середине и на концах жердей, лицом наружу и внутрь. Упражнения выполняются махом вперед и назад, разгибом на махе вперед, махе назад и е места, над жердями и под ними,| с поворотами и перемахами в форме подъемов и спадов, оборотов и переворотов, кувырков и сальто и т. п.
Для успешного овладения упражнениями на брусьях гимнаст должен вначале освоить ряд специальных двигательных навыков, таких, как: правильная техническая осанка в упорах, висах, стойках; рациональная техника размахиваний в упорах и висах, вспомогательные движения в плечевых суставах при ускорении маховых движений и отталкивании от жердей в подъемах, поворотах и сальто.
Именно поэтому на начальном этапе обучения необходимо освоить рациональную техническую осанку и основные положения упоров и висов. Наиболее целесообразно вначале использовать для этого стоялки и низкие брусья, где легче оказывать занимающимся помощь.
Правильная осанка должна содействовать эффективному приложению усилий и сохранению динамического равновесия при изменении условий опоры. Наиболее характерные особенности рациональной технической осанки при выполнении упражнений в упоре: выпрямленное положение тела, отсутствие прогибания в поясничном отделе позвоночника, умеренное напряжение мышц плечевых суставов и грудино-ключичных сочленений, обеспечивающее, с одной стороны, высокое положение туловища при махах, с другой — упругое провисание в момент прохождения телом нижнего вертикального положения.
Правильная техническая осанка при выполнении упражнений в висах характеризуется провисанием в плечевых суставах, округленным положением спины и наклоном головы на грудь.
Травмоопасность упражнений на брусьях диктует широкое использование разнообразных способов страховки и помощи. При разучивании подъемов и кувырков помощь оказывается поддерживанием или подталкиванием спортсмена снизу под ноги, таз или плечи. Если нужно оказать помощь гимнасту, когда он находится выше жердей (при выполнении поворота махом вперед, кувырка назад и вперед прогнувшись, стойки на руках и т. п.), то используется возвышение (стул, гимнастический стол или нонь). Во всех случаях оказывать помощь и страховку нужно таким образом чтобы руки страхующего не мешали движениям спортсмена. В первых попытках исполнения рискованных упражнений рекомендуется использовать подвесной пояс, накрывать жерди или станину брусьев матами. |
http://engime.org/1-obshenie-eto-mnogoplanovij-process-vzaimodejstviya-i-vzaimos.html | 1. общение это многоплановый процесс взаимодействия и взаимосвязи общественных субъектов, включающий в себя | 1. общение это многоплановый процесс взаимодействия и взаимосвязи общественных субъектов, включающий в себя
жүктеу/скачать
277,79 Kb.
Дата
28.03.2023
өлшемі
277,79 Kb.
#173151
1. общение – это многоплановый
процесс взаимодействия и
взаимосвязи
общественных субъектов
,
включающий в себя
обмен
информацией
, выработку
единой стратегии взаимо
-действия, восприятия и понимания
людьми друг друга на ос
-нове включения в единую деятельность.
3.
жүктеу/скачать
277,79 Kb.
Достарыңызбен бөлісу:
©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
Басты бет |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Ленин_комсомолы_Орталық_Комитетінің,_Қазақ_КСР_Жоғарғы_Кеңесінің_Құрмет_Грамоталарымен,_«Құрмет_Белгісі»,_«Парасат»_ордендерімен_марапатталған. | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html?page=4 | және Белекте өткізілетін Ironman Turkey 70.3 жарысында өздерінің | және Белекте өткізілетін Ironman Turkey 70.3 жарысында өздерінің
шыдамдылықтарын көрсетеді.
Музей Ататюрка:
Нынешняя светская, богатая и просвещенная Турция —
результат деятельности Гази Мустафы Кемаль-паши,
первого президента республики, заслужившего в
народе самое почетное звание — Ататюрк, то есть
«Отец турок».
6 марта в 16.00 Ататюрк прибыл на площадь Топхане в
Анталии. Особняк, в котором он остановился, был
подарен Ататюрку жителями Анталии.
Сразу после прибытия Ататюрка в Анталию
пространство перед его новым домом заполнилось
людьми. Немного передохнув Ататюрк вышел на
балкон и произнёс приветственную речь в которой
поблагодарил горожан.
В Анталии Мустафа Кемаль провёл неделю. За это
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/vozdushno-kapelenij-aerogennij-alimentarnij.html?page=5 | + Лечение основными препаратами по 2 категории++ | + Лечение основными препаратами по 2 категории++
#31
*!Каким препаратом проводится химиопрофилактика туберкулеза в целях профилактики туберкулеза?
+Изониазид, химическое вещество, используемое для дезинфекции в очаге Тубкеркулезной инфекции: хлортектес
#32
*!Каковы наиболее благоприятные условия в подходе к лечению больного туберкулезным менингитом?
МАНТУ
+ Устранение менингеальных симптомов
++ + 1)Режим-строгий постельный (до санации ликвора)
2) Специфическая терапия (1 категория, при установке МЛУ-ТБ - 4 категория) в / в, в / м
3) патогенетическая терапия:
- горманальная-преднизалон с 25-30мг в сутках
- дегидратоциональная-под строгим контролем диуреза,к, Na (лазикс, диакарб, 40% глюкоза)
- дезинтоксикационная-под контролем диуреза, при этом объектом вводимой жидкости не более 800-1000 мл / сутки у взрослых
- витоминатерапия С, В
- десенсибилизирующие
- лечение, если олежня
#33
*!Местная прививочная реакция, возникшая на коже после вакцинации у 95% новорожденных, свидетельствует о формировании иммунитета. Какой знак остается?
+ Папула-везикула-пустула-корочка-рубец.Отметка, которая останется на конце рубца, должна быть 5-8мм в диаметре.
#34
*!Вакцину БЦЖ прививают в роддоме на 2-4 сутки.
Какая из методик вакцинации БЦЖ наиболее целесообразна?
+Ответ: дозу 0,025 мг вводят внутрь кожи в виде 0,05 мл раствора тонкой иглой в дельтовидную мышечную область – границу верхней и средней трети,боковую поверхность плеча. На месте иньекции образуются беловатые папулы, которые исчезают после мин.
1. самое важное при диагностике туберкулеза у взрослых:
++ + + а) исследование мокроты на микобактерии туберкулеза
б) биохимический анализ крови
в) проба Манту
г) общий анализ крови и мочи
д) перкуссия и аускультация грудной клетки
2. какова природа мокроты у больного туберкулезом легких:
а) обильный, "полный рот"
б) обильные, слизистые, трехслойные
в) редкая, липкая, ржавчина
г) обильные, гнойные, обонятельные
+ + + + e) среднего размера, слизисто-гнойный, иногда с кровеносными сосудами
3. условия хранения вакцины:
+ + + а) в холодильнике при температуре 0 ± 8°C
б) в холодильнике при температуре 0 ± 4°с
c) в холодильнике при температуре 0 ± 6°C
d) в холодильнике при температуре 0 ± 10°C
e) в холодильнике при температуре -5°C
4. Первая вакцинация проводится здоровым новорожденным.:
а) 1-2 дня жизни
б) + + + 1-4 дня жизни
в) 1-6 дней жизни
Г) Через месяц
д) через 2 месяца
5: Вот 3 образца мокроты для MBT, собранных за день от пациента, который должен быть диагностирован. Соответствуют ли они требованиям?
а) соответствие
б) утром нужно собрать 3 экземпляра по 3 дня подряд
c) + + + за 2 дня нужно собрать 3 экземпляра
d) требуется образец 2
д) образец 1 бакпосева
6. здоровые неинфекционные дети подлежат ревакцинации:
а) 4-5 лет
б) 5-6 лет
++ c) 6-7 лет
г) 11-12 лет
e) 13-14 лет
7. для выявления пациента с положительным заключением на туберкулез необходимо:
а) 1 правый мазок при отсутствии рентгеновского снимка
б) 1 положительный мазок при наличии клинической и рентгенологической картины
c) ++++2 3- тен положительные удары
г) 3 положительных мазка из 3
e) 1 правый мазок с нормальной рентгенограммой грудной клетки
8. какой метод окрашивания используется для выявления микобактерий туберкулеза в мазке патологического материала:
А) Грамм
б) по Романовскому-Гимзе
c) + + + по Циль-Нильсену
г) Согласно Пфайферу
e) По Ван Гисону
9. врач общей практики направил от пациента 2 образца мокроты. 1 образец был отрицательным, второй-положительным. Что делать?
а) + + + + необходимо сдать третий образец мокроты
б) повторить сбор мокроты и дать еще 2 образца
в) назначить неспецифическую антибактериальную терапию в течение 7-10 дней и повторить исследование мокроты
d) осмотр пациентов с положительным туберкулезом
д) отправить на рентген
10. что не является причиной лекарственной резистентности микобактерий туберкулеза?
а) короткие курсы лечения
б) монотерапия
в) низкие дозы химиотерапевтических препаратов
г) + + + Несвоевременное лечение
д) неправильная комбинация лекарств
11. как вводится вакцина БЦЖ?
а) + + + внутри кожи
б) подкожно
в) внутримышечно
г) внутривенно
д) кожа в виде пластыря
12. охарактеризуйте клиническую картину туберкулеза легких:
а) резкое течение с высокой температурой
б) подводное течение
в) по типу крупозной пневмонии
г) хроническое течение с длительной субфебрильной температурой
д) + + + + низкий бессимптомный (иммунный) курс
13. играет ведущую роль в диагностике очагового туберкулеза:
а) история
б) данные объективного исследования
c) лабораторные данные
г) + + + + рентгенологическое исследование
д) туберкулиновая проба Коха
14. какой регистрационной формой является направление в лабораторию для анализа мокроты Бактериоскопическим методом?
а) ТБ 07
+ + + б) ТБ 05
c) ТБ 06
г) ТУБЕРКУЛЕЗ 15
e) ТУБЕРКУЛЕЗ 11
15: определить диспансерное наблюдение пациентов с впервые выявленным туберкулезом легких:
а) + + + 1 группа
б) 2-я группа
в) 3-я группа
г) 4-я группа
e) группа"0"
16. какая чувствительность к туберкулину чаще встречается при туберкулезе легких:
а) нормергический
б) отрицательный
в) + + + гиперергический
г) гипоэргические
e) отрицательная энергия
17. Что такое рентгеновский туберкулез? Варианты ответов:
А) тень до 1 см
б) фокально-фокальное затемнение
c) + + + более 12 мм круглый оттенок
г) оттенок кольца
e) проникающая тень
18. что вызывает развитие туберкулеза легких? Варианты ответов:
а) туберкулез внутригрудных лимфатических узлов
б) фиброзно-кавернозный туберкулез легких в) диссеминированный туберкулез легких
г) + + + инфильтративный туберкулез легких
д) очаговый туберкулез легких
19: каковы лабораторные данные, характерные для туберкулеза? Варианты ответов:
а) + + + анализ крови не изменен, МБТ-
б) умеренный лейкоцитоз и острое СОЭ, МБТ+
в) анализ крови в пределах нормы, МБТ+
г) лейкопения, эозинофилия, МБТ-
д) сдвиг влево, лимфоцитоз, ускорение СОЭ
Вопрос 20: что такое специфическая профилактика туберкулеза? Варианты ответов:
а) + + + вакцинация БЦЖ
б) туберкулиновая проба
в) тест Коха
d) социальная профилактика
e) санитарная профилактика
Вопрос 21: какова морфологическая особенность инфильтративного туберкулеза легких? Варианты ответов:
а) экссудат в легочной ткани
б) очаги различной интенсивности
в) + + + + перифокальное воспаление вокруг центрального очага
г) продуктивное воспаление
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/arasaj-audani--almati-oblisti-otstiginde-ornalasan-ekimshilik.html | Қарасай ауданы — Алматы облыстың оңтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлік. 1929 ж. құрылған. Алғашында Ленин, кейіннен (1935 ж дейін) Калинин, 1935 жылдан Қаскелең, 1998 ж. қыркүйек айынан қазіргі атымен аталады | Қарасай ауданы — Алматы облыстың оңтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлік. 1929 ж. құрылған. Алғашында Ленин, кейіннен (1935 ж. дейін) Калинин, 1935 жылдан Қаскелең, 1998 ж. қыркүйек айынан қазіргі атымен аталады. Жерінің аумағы 2,1 мың км². Тұрғын халқының саны 159,1 мың адам (2003). Аудан аумағындағы 67 елді мекен 1 қалалық әкімшілікке және 12 ауылыдық әкімшілік округке біріктірілген.
Мазмұны
1 Географиясы
2 Халқы
3 Өнеркәсіп орындары
4 Ауыл шаруашылығы
5 Ауылдық округтер
6 Дереккөздер
Географиясы[өңдеу]
оңтүстік, оңтүстікбатыс бөлігі таулы (іле Алатауының биік шыңды сілемдері), орталық бөлігі сай-жыралармен тілімделген жазық. Ауданның ең биік жері — Іле Алатауы баурайынан Ақсай өзені бастау алатын Айдатау шыңы (4029 м). Шыңды мәңгі мұз бен қар басқан. Таулы шың қырғыз елі шекарасы тұсыңда орналаскан. Іле Алатауының осы батыс бөлігінде биіктігі 3000 м-ден асатын бірнеше таулар мен асулар (Тікқия, Үшқоңыр, Кебеже, Айғайтас, Көкөзек, Көктөбе, Емеген, құмбел, Қаскелең, да 1000 мм-ге дейін жетеді. Аудан жерімен Қаскелең, Шамалған (Қасқасу), ұзынқарғалы, Ақсай, Үлкен Алматы өзенідері ағып өтеді. Мұнда таудың қара топырағынан бастап, қуаң даланың бозғылт қоңыр, сұр топырағына дейінгі барлық табиғи белдемге тән топырақ түрлері одан басқа орыс (27%), түріктер (6%), әзірбайжандар (3,2%), ұйғырлар (2,6%), немістер (1,7%), татарлар (1,3%), күрдтер (1,3%), украиндер (1,2%), т.б. ұлт өкілдері тұрады. Халық негізінен ауданның жазық бөлігінде қоныстанған. Оның орташа тығызд. 1 км²-қа шаққанда бар. Негізінен халық тығыз қоныстанған әрі шаруашылық тұрғыдан жақсы игерілген өңірі теңіз деңтейінен 800-1100 м биіктікті қамтыған. Климаты континенттік, қысы біршама жұмсақ, жазы ьгстық. Қаңтардың жылдық орташа жұмсақсы — -6-9°С, шілдеде 22-24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері жазық өңірде 300-500 мм, таукездеседі. Биік таулы белдеуде алмұрт, шие, алма, өрік, долана, арша, шырша, альпілік, субальпілік шалғын, жазық өңірде бетеге, жусан, ебелек, т.б. астық тұқымдас шөптесін өседі. Жануарлардан: арқар, таутеке, қасқыр, түлкі, қоян, борсық; құстардан: ұлар, кептер, бүркіт, сұңқар, т.б. мекендейді.
Халқы[өңдеу]
Ауданның халқы көп ұлтты. Негізгі халқы қазақтар (51%), 65,3 адамнан келеді. Бұл көрсеткіш республика көрсеткіштен 11 есе көп. Тұрғын халықтың 24% қалалы елді мекендерде тұрады. ірі елді мекендері: Қаскелең қсы (36,6 мың адам), Шамалған (10,5), Шамалған станциясысы (9,1), Алатау (7,2), Каменка (6,8), Қарағайлы (6,0), Көксай (5,1), Абай (4,4), іргелі (4,5), Жалпақсай (4,1) және Ақжар (3,9) ауылдары.
Өнеркәсіп орындары[өңдеу]
Ауданда 1997 ж. етті-сүтті мал, құс, көкөніс, картоп, жеміс - жидек өсіруге мамандандырылған 20 шаруашылык, 4 ҒЗИ, ауыл шаруашылығы машиналарын сынау, құс есіру, тәжірибе станциясылары болған. Олардың негізінде 1997 жылдан 14 өндірістік кооператив, 2 ЖШС, 3088 шаруа қожалығы құрылды. Сондай-ақ, 1 асыл тұқымды, 2 тәжірибе шаруашылығы, 1 акц. қоғамға біріктірілді. Олар жеке меншік, шетел инвестициясына өндіріс орындарын ашу бағытында жұмыс істеуде. "Хамле" ЖШС төтті тоқаштар өндіру, "Синтекс — 396 Қазақстан" ЖШС-і темекі өнімдерін, "Либелла-Ботлерс-Алматы" ЖШС-і алкогольсіз сусындар өндіреді.
Ауыл шаруашылығы[өңдеу]
Ауыл шаруашылығы саласында да ірі өзгерістер бар. 2002 ж. 1 қаңтарындағы есеп бойынша, аудан аумағында 3019 шаруа қожалығы құрылған. 2001 ж. Жаңа Шамалған темір жол стансасында (Шамалған стансасы) 15,2 мың т жүгері, картоп өнімдерін қайта өндейтін зауыт салынды. Жандосов ауылында асыл тұқымды бәйге аттарын күтіп-баптау, ат спортын жан-дандыру бағытындағы ипподром іске қосылды. Қарасай ауылының ауылыш-на жарамды жер 512,3 мың га, оның ішінде 49,3 мың га егістік, 22,1 мың га жайылым, 1,4 мың га шабындық бар. Аудан аумағында бірнеше ірі республика және облыс бағыныстағы көсіпорындар мен ұйымдар орналасқан. Олар: "Арал" сауықтыру-емдеу акц. қоғамы (Райымбек ауылы), облыс қан беру орталығы (Қаскелең қ.), ішімдікке құмарларды емдеу мекемесі (Ерменсай ауылы), Ақсай балалар клиникалық ауруханасы (Ақсай ауылы), 2 әскери бөлім (Ақжар және Шамалған ауылыдары), іле-Алатау ұлттық демалыс аймағы (Таусамал ауылы), Қаскелең аң аулау орман ш-ғы (Шамалған темір жолы. стансасы), Бірінші Май тәжірибе ш-ғы (Әшекеев ауылы), Білім және ғылым министрлігіне қарайтын Қазақстан республика академиялық аграрлық зерттеулер Орталығының қазыналық көсіпорыны, Мемл. қазыналық асыл тұқымды мал зауыты (Каменка ауылы), Қаскелең қ-лық баспаханасы, мемлекеттік "Водоканал" коммуналдық кәсіпорыны (Қаскелең қ.), Қазақ мал шаруашылығы ҒЗИ (Каменка ауылы), Қазақ көкөніс және картоп өсіру ҒЗИ (Қайнар ауылы), Қазақ өсімдік қорғау ҒЗИ (Қарғалы ауылы), ҚР ауыл шаруашылығы мин-гі Қ. ауылы бойынша аумақтық комитеті (Қаскелең к ), Вильяме атындағы Қазақ егіншілік ҒЗИ (Алмалыбақ ауылы), Қазақ мемлекеттік аграрлық университетінің Еңбекші ауыл шаруашылығы өндірістік көсіпорны (Еңбекші ауылы), Қазақ құс өсіру ҒЗИ (Алма-лыбақ ауылы), Республикалық оқу-сауықтыру "Бөбек" орталығы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны, мемлекеттік кәсіпорын департаменті "Жер астын зерттеу институты" көсіпорнының филиалы (Қаскелең қ.). Қ. ауданында мәдени және білім беру мекемелерінен 53 кітапхана, 1 музей, 7 мәдениет үйі, 1 колледж, 3 көсіптік-техн. мектеп, 46 жалпы білім беру орны, 2 балабақша тіркелген. Емдеу мекемелерінен "Сарыарқа", "Алма-Арасан", "Қарғалы", емдеу-сауықтыру орындары, "Орленок", "Электрон" оқушылар лагерлері, "Энергетик" демалыс үйі мен оқушылар лагерлері, сонымен бірге Қаскелең қалалық орталық ауруханасы, Шамалған ауылы мен Шамалған темір жолы станциясыларындағы ауылыдық ауруханалар елге қызмет көрсетеді. Басқа елді мекендерде 30 ауылыдық дәрігерлік амбулаториялар мен фельдшеракушерлік пункттер бар. Аудан жерімен халықаралық маңызы бар Алматы-Қарағанды-Астана және Ташкент-Шымкент-Тараз-Бішкек-Алматы транзиттік автомобиль жолдары өтеді. [3]
Ауылдық округтер[өңдеу]
Қаскелең қаласы
Іргелі ауылдық округі
Щамалған ауылдық округі
Ұмтыл ауылдық округі
Жандосов ауылдық округі
Бірінші Май ауылдық округі
Райымбек ауылдық округі
Жаңашамалған ауылдық округі
Ельтай ауылдық округі
Әйтей ауылдық округі
Жамбыл ауылдық округі
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/dabisbaeva-janilsin-kuluntaeva-kuralaj-tajshibaeva-jangule.html?page=5 | время он посетил самые разные места города: музеи | время он посетил самые разные места города: музеи,
исторические памятники, цитрусовые сады. Утром 12
марта он со своим сопровождением отбыл в Анкару.
АРХЕОЛОГИЧЕСКИЙ МУЗЕЙ
АНТАЛИИ
Анталийский
музей
древностей
-
один
из
наиболее
выдающихся
археологических
музеев
мира
.
Он
интересен
не
только
своими
экспонатами
,
но
и
историей
своего
возникновения
.25
Марта
1919
года
Анталия
была
оккупирована
итальянскими
войсками
.
В
их
составе
в
город
прибыли
археологи
,
которые
начали
поспешно
свозить
на
территорию
итальянского
консульства
предметы
античности
,
обнаруженные
во
время
археологических
работ
в
окрестностях
.
Воспрепятствовать
разграблению
историко
-
культурного
наследия
Анатолии
решился
известный
педагог
Сюлейман
Фикри
Бей
,
наставник
последнего
султана
Османской
империи
.
Для
этого
он
обратился
к
властям
города
с
просьбой
считать
его
добровольным
чиновником
по
охране
старины
.
Благодаря
усилиям
Фикри
Бея
все
предметы
,
собранные
итальянцами
,
остались
в
Анталии
и
положили
начало
музею
археологии
.
Культура:
Жители Анталий очень дружелюбны, вежливы и гостеприимны. При
общении с новым знакомым они обращают внимание, в первую очередь, на
его манеру поведения и то, как хорошо человек знаком с правилами
этикета. Путешественникам настоятельно рекомендуется перед поездкой
выучить несколько фраз на турецком языке. Всего несколько фраз на
родном языке способны вызвать благосклонное расположение местных
жителей, они будут рады помочь вежливому туристу, который интересуется
национальной культурой.
В Ривьере есть чем похвастать и в плане фестивалей. В конце июня
проходит Международный фестиваль народных танцев и музыки. В
фестивале принимают участие танцевальные, театральные и музыкальные
коллективы из Турции и других стран. К тому же это прекрасная
возможность познакомиться с культурой — не только местной, но и из
других стран, ведь каждый гость представляет свою собственную культуру
БАШНЯ ХЫДЫРЛЫК
Одним
из
самых
ярких
памятников старины является
башня Хыдырлык, строительство
которой проходило во 2 веке до
н.э. По одной из версий, башня
была важным укрепительным
сооружением, предназначенным
для охраны портового района.
Некоторые также полагают, что
она могла служить маяком, но
часть историков склоняется к
мнению, что Хыдырлык – это
усыпальница правителей.
Культура:
Любой крупный турецкий город
связан с Ататюрком — великому
реформатору может быть установлен
как памятник, так и посвящён музей,
так и названо здание или улица в его
честь. В Анталии можно увидеть
памятник культовой личности
Турции. Расположен он на площади
Республики. В городе много
интересных мечетей — одной из них
является Мечеть Текели Мехмет
Паши, являющейся главной мечетью
города. Это прекрасный образец
постройки XVI-XVII вв. Мечеть
потрясает внутренним убранством, в
особенности очень красиво
освещается сквозь витражи.
Климат:
Климат Антальи субтропический с чертами тропического, с мягкой дождливой зимой и долгим
жарким летом. Очень большое количество осадков зимой в Анталье выпадает благодаря
Таврским горам, которые препятствуют проникновению циклонов дальше на север, как бы
«отфильтровывая» их содержимое. Летом осадки бывают реже, чем зимой. Относительная
влажность воздуха практически круглый год составляет от 55 до 65 процентов.
С мая по октябрь в относительно сухой сезон доминирует ясная малооблачная погода, с
октября по апрель господствует влажный сезон с холодными ветрами и обильными дождями.
Отрицательные температуры воздуха и снег крайне редки и непродолжительны. Купальный
сезон условно считается с середины мая по начало ноября.
Анталья является одним из самых тёплых крупных городов Турции, уступая лишь Аланье,
расположенной юго-восточнее. Купальный сезон в Средиземном море длится почти 10
месяцев, начинаясь в начале апреле и заканчиваясь в конце ноября, однако даже в январе-
феврале море ниже 16 °C, как правило, не остывает. Впрочем, как и в Чёрном море, в
Средиземном море бывают апвеллинги, когда из глубины выносятся холодные слои, и
температура в море может опустится даже в летние месяцы до этих значений
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/tehnicheskoe-zadanie-proekta-vibor-opisanie-sredi-programmirov.html | Техническое задание проекта выбор, описание среды программирования | ВВЕДЕНИЕ Актуальность темы данной курсовой работы заключается в упрощенном доступе к информации о студентах Актюбинского Высшего Политехнического колледжа. В данной работе акцентируется внимание на создании базы данных на основе Mysql, Php и Css. Сложность работы заключается в составлении общего чертежа базы данных, основываясь на предостаавленной информации. Тонкость данной курсовой работы заключается в комбинированном создании общей базы данных, основываясь на существующие знания в определненной области программирования. Проблема исследования курсовой – современный метод доступа информации, в данном случае, студентов АВПК. Данная проблема будет решена данной курсовой работой.
Целью данной работы является создание сформулированной базы данных с учетом информации, требующейся от колледжа.
Для реализации данной цели были поставлены следующие задачи:
- рассмотреть и изучить структуру базы данных, Php и CSS;
- рассмотреть особенности структуры Mysql, Php и CSS;
- создать базу данных;
- внести информацию в базу данных;
- создать интерфейс базы данных в Php;
- образовать связь между базой данных, Php и CSS;
Объектом курсовой работы являятся База Данных. Предметом работы являются Mysql, Php, CSS.
Методы выполнения курсовой работы: структурированное создание базы данных с добавлением интерфейса и установкой связи между вышеуказанными инструментами. |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#_Кітап_оқымаған_адам_–_тамырсыз_қаңбақ._Өркениетті_мемлекет_болу_үшін_жеке_пенделерді_ғана_байытып_отырған_материалдық_байлық_емес,_ол_мемлекет_адамдарының_рухани_байлығы_керек. | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/elemni-jeti-keremeti.html | Әлемнің жеті кереметі | Әлемнің жеті кереметі - біздің заманымызға дейін 3 ғасырда Ескендір Зұлқарнайын Кіші Азия, Орта Азия, Мысыр, Оңтүстік Үндістан территорияларын жаулап алып, ұлы империя құрғаннан кейін,
саяхатшыларды қызықтыру үшін осы өңірлердегі 7 орыннан таңдаған сәулет өнері ескерткіштері.
Әлемнің жеті кереметі
Олар:
Мысыр пирамидалары — ежелгі Мысыр перғауындарының өзіндік үлгідегі мазарлары, біздің заманымыздан бұрын 28 ғасырда салынған.
Бабылдың аспалы бағы, біздің заманымыздан бұрын 6 ғасырда Вавилония әмірі кіші әйеліне арнап жасаткан. Бақ ерекше тәсілмен аспалы текпішекті сәкі-алаңшалар үстіне салынған.
Эфестегі Артемида ғимараты, кезінде әлемдегі ең үлкен ғибадатхана болған. Біздің заманымыздан бұрын 4 ғасырда соғыс алапатынан қираған.
Олимпиадағы Зевстің мүсіні, біздің заманымыздан бұрын 5 ғасырда көне грек мүсіншісі Фидий алтын мен піл сүйегінен жасаған.
Галикарнастағы Мавсол патшаның табытханасы, біздің заманымыздан бұрын 4 ғасырда салынған.
Жерорта теңізінің Родос аралындағы күн кұдайы Родос алабы, биіктігі 45 м. біздің заманымыздан бұрын 285 жылы жасалған, біздің заманымыздан бұрын 224 жылы жер сілкінісі кезінде қираған.
Александрия шамшырағы біздің заманымыздан бұрын 3 ғасырда жасалған, мұнарасының биіктігі 160 м.
Бұл алғашқы "Әлемнің жеті кереметіне", "Екінші 7 керемет", "Табиғаттың өзіндегі 7 керемет", "Қиял-ғажайып 7 керемет", т.б. "кереметтер" қосылып келеді. |
http://engime.org/satvaldieva-kuralaj-berdalievna-bastauish-sinip-mfalimi.html | Сатвалдиева Куралай Бердалиевна Бастауыш сынып мұғалімі | |
Сатвалдиева Куралай Бердалиевна Бастауыш сынып мұғалімі
|
Дата | 05.02.2017 | өлшемі | 9,17 Kb. | | #8762 | түрі | Сабақ |
| - Бастауыш сынып мұғалімі: Сатвалдиева Куралай
- 1 «В» сынып
- Сатвалдиева Куралай Бердалиевна
- Бастауыш сынып мұғалімі
- Оқушылардың оқу белсенділігін арттыру
- Мақсатым:
- Бәсекеге қабілетті білімді ұрпақ тәрбиелеу
- Ұраным:
- Көк туымыз,
- Көк аспанда желбіресін!
- Математика сабағынан көрініс
- Математика сабағынан көрініс
- Аудандық семинардан
- көрініс
- “Әліппе саған
- мың алғыс” атты
- ашық тәрбие
- сағаты
- “Әліппе саған
- мың алғыс” атты
- ашық тәрбие
- сағаты
- “Әліппе саған
- мың алғыс” атты
- ашық тәрбие
- сағаты
- “Әліппе саған
- мың алғыс” атты
- ашық тәрбие
- сағаты
- Қосу және азайту
- амалдарының өзара
- байланысын
- есептер,ойындар
- арқылы үйрету.
- 2-5 сандарының
- мағынасын мағына-
- сымен, олардың
- сандар қатарында-
- ғы орнымен
- таныстыру. Есеп-
- тер шығаруды
- үйрету.
- Оқушылардың
- шығармашылық қа-
- білеттерін дамыту,
- қызығушылығын
- арттыру, логика-
- лық ойларын
- дамыту, таным
- қабілетін
- арттыру,
- Бір – бірін тыңдай
- білуге, өзара ынты-
- мақтастыққа,
- сыйластыққа
- тәрбиелеу
- Бір, екі, үш
- Жинап алып күш.
- Жаза, жаза қолымыз,
- Талып кетті көзіміз.
- Оң қолымда бес саусақ
- Сол қолымда бес саусақ
- Екеуін қоссам он саусақ.
- Қосу және азайту
- амалдарының өзара байланысы.
- 2 – 5 сандарының құрамы
- Амалдардың
- мәнін
- өсу ретімен
- жазсақ, бізге
- керекті
- фигураның
- аты
- шығады
- Ойын: “Тұрғындарын орналастыр”
- Дәптермен жұмыс.
- Өрнектер құрастыру.
- Жорғалайды
- Жұмыртқалайды
- Төлдейді
- Қоюланып қара бұлт,
- Жаңбыр жауды себелеп.
- Жапырақты жамылып,
- Бұға қалды көбелек.
- Өрнектер
- құрастыру,
- шығару
- Назар аударғандарыңызға рахмет!!!
- Сау болыңыздар!!!
Достарыңызбен бөлісу: |
|
| |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#1939_жылдың_5-желтоқсанында | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/estefatali-jgiru-tehnikasi-orindafan-kerim-ljan-3-2-tobi.html | Эстефаталық ЖҮгіру техникасы орындағАН: КӘрім ұлжан 3-2 тобы | Эстафета — қатысушылар бірінен соң бірі кезеңдерден өтіп, бір-біріне қашықтықта қозғалу кезегін беретін спорттық топтық тәртіп жиынтығы. Жеңіл атлетикада кезеңнен кезеңге өту эстафеталық таяқша немесе таспаны (экиден) бір-біріне берілуі арқылы, ал шаңғы спорт түрлерінде атлеттің қолының тиюімен жүзеге асады. Жүзуде бортқа қол тигізу арқылы келесі кезеңге өту мүмкіндігі беріледі. Эстафеталық топтың мақсаты - межеге бірінші болып жету. Эстафеталық жүгіру
Эстафеталық жүгіру – бірнеше адамнан құралған команданың жүгіруі. Мұнда қатынасушылар қашықтықтың өздеріне тиісті бөлігін кезікпен жүгіреді. Бірінші кезеңде тұрған жүгіруші сөреде ұзындығы 30 см. Диаметрі 3-4 см. Эстафеталық таяқшаны алады. Оны ол өз кезегінің аяғында өз командасының кезекте тұрған жүгірушісіне береді, сөйтіп өз кезегін аяқтайды.Таяқшаны алған бала өзінің сатысын жүгіріп өтеді, мұның аяғында эстафеталық таяқшаны үшінші жүгірушіге береді. Əрбір команданың ең соңғы қатысушысы эстафеталық таяқшаны ұстап, мəре сызығынан жүгіріп өтеді, бұдан соң мəреде тұрған төрешіге келіп, оған эстафета таяқшасын əкеліп тапсырады. Барлық сатыларда эстафетаны беру тек эстафетаны беру аймағында ғана орындалуы керек. Ол үшін мұны жақсы көрінетін сызықтармен белгіліп қою қажет. Эстафеталық жүгірудің барлық қиындығы, жақсы жүгіретін балалар үшін де, жүгіруді тоқтатпай, эстафетаны беру аймағында эстафеталық таяқшаны беру болып табылады. Қарсы жүгіру эстафетасы 12-15 жастағы балалар үшін жарыса жүгіру эстафетасы неғұрлым жеңіл келеді, мұнда белгілі бір команданың жүгірушілері тең екі топқа бөлініп, əрбір қатысушының жүгіріп өтуіне тура келетін қашықтықта бір-біріне қарама-қарсы орналасады.Жүгірушілер орналасқан орынға сырыққа жалауша ілініп қойылады. Сырықтың биіктігі 150 см-ден 180 см-ге дейін болады. Бірінші жүгіруші эстафеталық таяқты бір ұшынан оң қолына ұстап,екінші жүгірушіге қарсы, алға қарай аласа немесе биік сөреден жүгіруді бастайды. Екінші жүгіруші оң қолын алға қарай созып, жалаудың сол жағына тұрады. Екінші жүгірушіге жақындап жүгіріп келіп (яғни алда тұрған жалаудың жанындағы кезектегі), екі-үш адыа қалғанда эстафеталық таяқша бар оң қолын алға созады. Кезекте тұрған жүгіруші алға қарай созылған қолына көзін айырмай қарайды, жалаудың сол жағынан жүгіріп өтіп, эстафеталық таяқшаны оң қолынан алады. Эстафетаны қабылдаушы оң қолын бірдей бүгіп, оны саусақтарымен қысып алады жəне қолын жалаудың сол жағынан алға қарай шығарады да, кезектегі жүгірушіге қарай қатты жүгіре бастайды. Эстафета таяқшасын алған үшінші жүгіруші төртінші жүгірушіге қарай жүгіреді жəне т.с.с. ал соңғы жүгіруші эстафетамен бірге өтуге тиісті, қарама-қарсы жақтағы жалаудың сызығына қарай жүгіреді. Шеңбер бойынша эстафета. Шеңбер бойынша эстафетада барлық жүгірушілер бір бағытта жүгіреді. Кезекке тұрған жгіруші (эстафетаны қабылдаушы) жүгірушіге бет жағын қаратып емес, арқа жағын қаратып тұрады. Сонымен қатар эстафетаны бір орында тұрып емес, жүгіріп бара жатып қабылдайды. Эстафетаны жиырма метрлік аймақта береді. Ол жолға көлденең сызылған, анық көрінетін екі сызықпен белгіленеді Шеңбер бойынша эстафета қалай жүргізіледі? Бірінші болып жүгіруші төменгі сөреден жүгіруді бастайды. Кезектегі жүгіруші эстафета беру аймағының басталуын белгілейтін сызықтың жанында өзінің серігін күтіп тұрады. Эстафета таяқшасын берушіге эстафета беру аймағының басталуына 4-6 см, қалғанда эстафетаны қабылдайтын жүгіруші өз жолының сол жағына таман жақын, барынша жылдам жүгіре бастайды. Бұл эстафетаны берушінің оңға, қатарласа жатқан жолға шығып кетпеуі үшін жасалады. Ал ереже бойынша өз жолынан шығып кетуге рұқсат етілмейді. Эстафетаны беруші зонаның аяғына дейін 8-5 м, қалғанда эстафетаны қабылдаушыны қуып жетуі керек. Сол кезде ол эстафетаны беруге əсір екендігін білдіріп, белгі береді. Эстафетаны беруші өзінің барлық назарын эстафета қабылдаушының оң қолына аударады. Артқа қарай созылған қолды көре салысымен, тез қимыл жасап, эстафетаның бас жақ ұшын оны қабылдаушының қолына жеткізіп береді., осыдан кейін ғана өзінің жолы бойынша жүгіруді аяқтайды. Өз жолынан басқа жолға команданың барлық жүгірушілері эстафетаны алып, эстафетаны берген адамнан алға қарай жүгіріп өткеннен кейін ғана шығуға рұқсат етіледі.Эстафетаны алған жүгіруші кідіртпестен, дереу эстафетаны сол қолына ауыстырып алып, өз командасының кезектегі тұрған жүгірушісіне беру үшін жүгіріп кетеді. Эстафеталық жүгірудің техникасын үйренуге тек жүгіруге дайарлығы болған жағдайда кірісуге болады. Бастапқы эстафета беру техникасын бір орында, содан кейін адымдап жүру, ақырын жүру кезінде жəне жүгіру кезінде үйрену керек. Тез жүгірген кезде эстафетаны беруді үйрене отырып, 20 метрлік аймақ ішінде таяқшаны беруге дағдыланған жөн. Эстафета техникасын жəне төменде сөз еткелі отырған кедергілермен жүгіру техникасын жақсы меңгеруге осыларға ұқсас қозғалыс-қимыл ойындарының көп септігі бар. |
http://engime.org/tuberkulez-i-alkogolizm.html | Туберкулез и алкоголизм | Туберкулез и алкоголизм– особенности течения страдающие алкоголизмом, составляют наиболее социально и эпидемиологически опасную группу больных, с трудом поддающихся полноценному излечению от туберкулеза. Частота туберкулеза среди больных хроническим алкоголизмом так же, как и алкоголизма среди больных туберкулезом (особенно с запущенным), значительна. Одновременно туберкулезом и хроническим алкоголизмом страдают главным образом мужчины в возрасте 30—60 лет. Туберкулезом заболевают и женщины, зло¬употребляющие алкоголем. Чаще туберкулез присоединяется к алкоголизму, реже у больных туберкулезом развивается алкоголизм. Больных алкоголизмом относят к контингентам с высоким риском заболевания туберкулезом.
Алкоголизм при туберкулезе - диагностика, лечение В МКБ-10 расстройства, возникающие при употреблении психоактивных веществ (алкоголь, наркотики, химические соединения и лекарственные вещества), выделены в самостоятельный класс, класс F1.
Общим для них является состояние
изменение толерантности организма к применяемым веществам
нарастание социальной дезадаптации
деградации.
Алкоголизм составляет подкласс F10 в МКБ-10 и является заболеванием, которое вызвано злоупотреблением алкоголя. Расстройства, которые появляются вслед за его употреблением, связаны с острой алкогольной интоксикацией (опьянением). Степень их выраженности зависит от количества алкоголя, типа личности, состояния организма и его защитных систем. Эти расстройства проявляются нарушениями адекватного восприятия действительности и неправильными решениями.
Эйфория, возникающая при этом, вызывает стремление к раскрепощению, повышению общительности, раздражительности, агрессивности, к необычным поступкам, к депрессии, ощущению безысходности, дурашливости и последующей частичной амнезии. При этом следует помнить, что больные алкоголизмом имеют склонность к преуменьшению имеющихся проблем и даже отрицают тягу к алкоголю. Системное потребление алкоголя усиливает тягу к спиртному. Непреодолимое стремление к нему характеризует сформировавшуюся физическую зависимость от него. Бытовое пьянство (эпизодический прием алкоголя) ведет к деградации личности. В невротической стадии появляются психическая зависимость от алкоголя, рост толерантности к нему, нарушения сна и аппетита; в наркотической стадии усиливается тяга к спиртному и появляется абстинентный синдром (астеновегетативные проявления, алкогольные психозы в форме делирия, алкогольные полиневриты и др.); в энцефалопатической стадии на фоне снижения толерантности к спиртному возникают грубые органические изменения личности с развитием интеллектуально-мнестического эффекта (алкогольная энцефалопатия) |
http://engime.org/znachenie-klinicheskoj-ocenki-sostoyanie-pacienta-v-rabote-med.html | «Значение клинической оценки состояние пациента в работе медицинской сестры» | ПРОФЕССОР РУЗУДДИНОВТЫҢ ЖОҒАРЫ
МЕДИЦИНАЛЫҚ-СТОМАТОЛОГИЯЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
|
|
ВЫСШИЙ МЕДИКО-СТОМАТОЛОГИЧЕСКИЙ
КОЛЛЕДЖ
ПРОФЕССОРА РУЗУДДИНОВА
|
Тема: «Значение клинической оценки состояние пациента в работе медицинской сестры»
Студент: Иминова Г.И
Преподаватель: Ізбасар Ж.М
Алматы 2022г.
Общие сведения об уходе за больными в системе лечения терапевтических больных
Уход за больными в медицинском контексте – система лечебных, профилактических и санитарногигиенических мероприятий по облегчению состояния больного, правильному своевременному выполнению лечебных назначений, подготовке и проведению ряда диагностических процедур, грамотному наблюдению за больным и мониторингу его состояния, оказанию первой доврачебной помощи и оформлению соответствующей медицинской документации. Термин «уход за больным» сопоставим с зарубежным определением вышеперечисленных мероприятий «сестринское дело» – «...содержание сестринского дела состоит в уходе за человеком» [Всемирная организация здравоохранения (ВОЗ), 1987]. До настоящего времени нет единой дефиниции сестринского дела. Классическим считается определение, которое ещё в 1961 г. дала американская медицинская сестра, преподаватель и выдающийся просветитель Вирджиния Хендерсон: «Сестринское дело – оказание помощи человеку, больному или здоровому, в осуществлении тех действий, имеющих отношение к его здоровью, выздоровлению или спокойной смерти, какие он предпринял бы сам, обладая необходимыми силами, знаниями и волей». В 1987 г. на совещании национальных представителей Международного совета сестёр было сформулировано следующее определение: «Сестринское дело является составной частью системы здравоохранения и включает в себя деятельность по укреплению здоровья, профилактике заболеваний, предоставлению психосоциальной помощи и ухода лицам, имеющим физические и психические заболевания, а также нетрудоспособным всех возрастных групп. Такая помощь оказывается медицинскими сестрами, как в лечебных, так и в любых других учреждениях, а также на дому, везде, где в ней есть потребность» (Новая Зеландия, 1987). В 1993 г. на I Всероссийской научно-практической конференции по теории сестринского дела было принято следующее определение сестринского дела в России: «Сестринское дело как часть системы здравоохранения является наукой и искусством, направленными на решение существующих и потенциальных проблем со здоровьем в меняющихся условиях окружающей среды». Сестринское дело имеет многовековую историю. В средние века помощь и покровительство нуждающимся оказывали духовные рыцарские ордены – орден Святого Лазаря (покровительствовал прокажённым), орден Святого Иоанна (попечительствовал больным в Иерусалиме) в XI веке. Основными заботами таких организаций были не только помощь больным, но и борьба с эпидемиями. В XIV веке появились религиозные объединения женщин, ухаживающих за больными, в XVII веке – объединения «Общества милосердия», тогда же появился термин «сестры милосердия». В России впервые женщины стали ухаживать за больными и ранеными при Петре I. Позднее при императоре Павле I были созданы вдовьи дома, обитательницы которых, «сердобольные вдовы», безвозмездно оказывали помощь по уходу за больными в бесплатных больницах для бедных. Первая российская община сестёр милосердия была открыта в 1844 г. по инициативе дочери Николая I великой княгини Александры Николаевны в Санкт-Петербурге. В 1854 г. во время Крымской войны (1853– 1856) под руководством великой княгини Елены Павловны, взявшей на себя организацию помощи раненым на поле битвы, была создана Крестовоздвиженская община сестёр милосердия. Выдающийся русский хирург Н.И. Пирогов (1810-1881) разработал устав общины и специальные инструкции для сестёр, разделённых на группы (перевязочные, дежурные, аптекарки и сестры-хозяйки), ввёл принципы сортировки раненых и больных для улучшения оказания им медицинской помощи. Именно поэтому Н.И. Пирогов по праву считается первым организатором сестринской службы в России. В эту общину, ставшую прообразом Российского Красного Креста, вошли представительницы всех российских сословий («...вдова подпоручика Мария Аксёнова и дочь сенатора Екатерина Бакунина, баронесса Будберг и вдова портного Александра Степанова...»). Великая княгиня предложила организовать женскую помощь раненым на поле боя и сообщила Н.И. Пирогову при встрече: «Его Величество Государь даёт Вам, Николай Иванович, своё Высочайшее позволение отправиться в Крым. Я взяла на себя ответственность разрешить Вашу просьбу, Вы можете отбыть в Севастополь немедленно». Всё было организовано на личные средства княгини: 170 тысяч франков золотом она истратила на обучение медсестёр, снаряжение, транспорт, медикаменты и перевязочные средства. Анри Жан Дюнан (8 мая 1828 года – дату рождения Анри Дюнана – отмечают как Всемирный день Красного Креста), общественный деятель и писатель, инициатор создания международного общества Красного Креста, в 1896 г. написал Российскому обществу Красного Креста: «...Существованию Красного Креста мы сегодня обязаны благородному примеру оказания помощи раненым воинам во время Крымской войны, делу, вдохновительницей которого была Елена Павловна». Понятие «сестринское дело» предложила в 1859 г. легендарная Флоренс Найтингейл; в 1865 г. этот термин был принят Международным комитетом Красного Креста. Флоренс Найтингейл, дочь богатого английского помещика, считают основоположницей института сестёр милосердия в Западной Европе. В ноябре 1854 г. она выехала к театру военных действий (Крымская война) во главе отряда из 38 добровольных сестёр милосердия, организовала военный госпиталь, ввела в практику твёрдый порядок в госпиталях и целесообразное питание раненых, организовала обучение сестёр милосердия и сама помогала врачам при операциях. Возвратившись после войны в Англию, Ф. Найтингейл представила королеве Виктории разработанный план реформы больничного дела и основала в Лондоне первую светскую школу сестёр милосердия. В 1912 г. Международным комитетом Красного Креста была учреждена медаль имени Флоренс Найтингейл, на оборотной стороне которой помещена надпись: «Pro Vera Misericordia et cara Humanitate Perennis ducor universalis» («За истинное милосердие и заботу о людях, вызывающие восхищение всего человечества»). В настоящее время обучение медицинских сестёр в России осуществляют в медицинских училищах и колледжах. От подготовки среднего медицинского персонала во многом зависит качество медицинской помощи населению. В значительной мере это относится и к студентам медицинских университетов. Недостаточная подготовка к занятиям и в результате этого плохое знание различных разделов общего ухода могут привести к ошибкам в последующей врачебной работе. Значение ухода за больным трудно переоценить. Точное выполнение предписаний врача, проведение всех мероприятий, способствующих сохранению и восстановлению сил больного, облегчению его страданий, тщательное наблюдение за функциями всех органов, предупреждение возможных осложнений, чуткое отношение к больному – всё это входит в понятие ухода за больным. И если врач лечит, то медицинская сестра выхаживает. Чёткое выполнение предписаний врача, строгое соблюдение диетического, питьевого и гигиенического режимов, создание благоприятных физических и психологических условий способны восстановить здоровье даже казалось бы у безнадёжно больных людей, и, наоборот, плохой уход, небрежное отношение медицинской сестры к своим обязанностям могут не только задержать выздоровление больного, но и усугубить тяжесть его состояния. В повседневной жизни под уходом за больным понимают оказание ему помощи в удовлетворении различных потребностей: в еде, питье, туалете, движении, физиологических отправлениях и др. Уход также подразумевает создание для больного оптимальных условий пребывания в лечебном учреждении или дома: тишину и покой, удобную постель, чистое бельё, свежий воздух и т.д. В таком объёме уход осуществляется, как правило, младшим медицинском персоналом и родственниками больного. Ф. Найтингейл писала: «Если путём правильного ухода устранить все осложняющие болезнь условия, то болезнь примет своё естественное течение, а всё побочное, искусственное, вызванное ошибками, легкомыслием или невежеством окружающих, будет устранено». В медицине понятие «уход за больным» трактуется более широко. Здесь он выделяется в самостоятельную дисциплину и представляет собой целую систему мер, включающих правильное и своевременное выполнение различных лечебных назначений, проведение диагностических мероприятий, подготовку больного к определённым исследованиям, наблюдение за состоянием больного, оказание первой доврачебной помощи, ведение необходимой медицинской документации. Уход за больным влияет на эффективность лечения и является его неотъемлемой частью. Качество ухода за больным находится в неразрывной связи с результатами лечения заболевания, его прогнозом. Так, при успешном ведении больного с инфарктом миокарда можно «потерять» пациента из-за недобросовестного выполнения необходимых мероприятий по уходу: например, отсутствие постоянного наблюдения может привести к нарушению пациентом строгого постельного режима в первые дни инфаркта миокарда и развитию, в частности, таких осложнений, как фатальные нарушения ритма сердца и прогрессирование сердечной недостаточности. Ещё один пример: неадекватный контроль за чистотой постельного белья и состоянием кожных покровов в условиях гиподинамии может привести к образованию пролежней. Именно поэтому уход за больным – обязательная составная часть лечения, влияющая на течение заболевания и выздоровление пациента. Существует два основных направления по осуществлению ухода за больными – общий уход и специальный уход. • Общий уход – осуществление общих мероприятий по уходу независимо от характера заболевания (общий осмотр, измерение температуры тела, смена белья и пр.). • Специальный уход – осуществление специфических мероприятий по уходу в зависимости от диагноза заболевания (например, подготовка больного к холецистографии, катетеризация мочевого пузыря). Обязанности медицинской сестры и младшего медицинского персонала Уход за больными осуществляет средний и младший медицинский персонал. Средний медицинский персонал Медицинская сестра – специалист со средним медицинским образованием (оканчивает медицинский колледж). Медицинскую сестру относят к среднему медицинскому персоналу, она выступает помощником врача в лечебно-профилактических учреждениях, выполняет врачебные назначения и осуществляет сестринский процесс. По определению ВОЗ, суть сестринского процесса заключается именно в осуществлении ухода за больными. Обязанности медицинской сестры зависят от типа и профиля лечебного учреждения, где она работает, её должности и характера выполняемой работы. Существуют следующие должности медсестёр. • Главная медицинская сестра. В настоящее время это специалист с высшим медицинским образованием, оканчивающий факультет высшего сестринского образования медицинского университета. Она занимается вопросами рациональной организации труда, повышением квалификации среднего и младшего медицинского персонала больницы и осуществляет контроль за его работой. • Старшая медицинская сестра оказывает помощь заведующему отделением больницы (поликлиники) в административно-хозяйственных вопросах, организует и контролирует работу палатных медицинских сестёр и младшего медицинского персонала. • Палатная медицинская сестра выполняет врачебные назначения больным в закреплённых за ней палатах, наблюдает за состоянием пациентов, осуществляет уход за ними и организует их питание. • Процедурная медицинская сестра выполняет врачебные назначения (внутривенные инъекции и вливания), помогает при проведении манипуляций, которые имеет право выполнять только врач, проводит взятие крови из вены для биохимических исследований. • Операционная медицинская сестра помогает хирургу при хирургических вмешательствах, подготавливает к операции хирургический инструментарий, шовный и перевязочный материал, бельё. • Участковая медицинская сестра помогает участковому врачу на приёме больных, проживающих на закреплённом за ним участке, выполняет по назначению врача лечебные процедуры на дому и участвует в проведении профилактических мероприятий. • Медицинские сестры, работающие на приёме больных с врачами узких специальностей (окулистом, оториноларингологом, невропатологом и др.). • Диетическая медицинская сестра (диетсестра) под руководством врача-диетолога отвечает за организацию и качество лечебного питания, составляет меню, контролирует кулинарную обработку и раздачу пищи, а также санитарное состояние кухни и столовой для больных. Несмотря на определённое разделение функций медицинских сестёр, существует круг обязанностей, принятый для среднего медицинского звена в целом.
1. Выполнение врачебных назначений: инъекции, раздача лекарств, постановка горчичников, клизм и пр.
2. Осуществление сестринского процесса, в том числе: • сестринский осмотр – первичный осмотр больного, измерение температуры тела, подсчёт частоты дыхательных движений (ЧДЦ) и пульса, измерение АД, контроль суточного диуреза и пр.; • правильный сбор материала для анализов (крови, мокроты, мочи и кала); • обеспечение ухода за больными – уход за кожными покровами, глазами, ушами, полостью рта; контроль за сменой постельного и нательного белья; организация правильного и своевременного питания больных.
3. Оказание первой доврачебной помощи.
4. Обеспечение транспортировки больных.
5. Приём поступивших больных и организация выписки больных.
6. Осуществление контроля за санитарным состоянием отделений.
7. Осуществление контроля за соблюдением больными правил внутреннего распорядка лечебных учреждений и выполнением ими правил личной гигиены.
8. Ведение медицинской документации. Младший медицинский персонал К младшему медицинскому персоналу относят младших медицинских сестёр, сестёрхозяек и санитарок. • Младшая медицинская сестра (сестра по уходу за больными) помогает палатной медицинской сестре в уходе за больными, про-1 водит смену белья, обеспечивает содержание в чистоте и опрятности самих больных и больничных помещений, участвует в транспортировке больных, следит за соблюдением пациентами больничного режима. • Сестра-хозяйка занимается хозяйственными вопросами, получает и выдаёт бельё, моющие средства и уборочный инвентарь и непосредственно контролирует работу санитарок. • Санитарки: круг их обязанностей определяется их категорией (санитарка отделения, санитарка-буфетчица, санитарка-уборщица и пр.). Общие обязанности младшего медицинского персонала следующие. 1. Регулярная влажная уборка помещений: палат, коридоров, мест общего пользования и др.
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Аңсар_Алқаракөкке_жайып_қанатын | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Жайықтың_аққуындай_мың_бұралған | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/sabati-tairibi-boltirik-sheshen-peni-edebiettik-ou-masati.html#Сабақ_кезеңдері__Мұғалім_әрекеті___Оқушы_әрекеті | Сабақтың тақырыбы: Бөлтірік шешен Пәні: Әдебиеттік оқу Мақсаты | Қысқа мерзімді жоспар
Бекітемін:
Сыныбы: 4
|
Бастауыш сынып мұғалімі: Габдуллина Д
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Бөлтірік шешен
|
Пәні:
| Әдебиеттік оқу |
Мақсаты:
|
Бөлтірік шешен туралы мағлұматтар алып,шешеннің шығармаларымен
таныстыру
|
Күтілетін нәтижелер:
|
Шешендік сөз бен шешен адам туралы түсініктері кеңейеді.
|
Сабақта қолданылатын өзара байланысты модульдер
|
СТО, оқыту үшін бағалау, көшбасшылықты анықтау.
|
Керекті жбдықтар
|
топтау сызбасы, шығармашылық тапсырмалар.
|
Сабақ барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушы әрекеті
|
Кіріспе
|
Оқушылар назарын сабаққа аудару.
Психологиялық дайындық
Жақсы күй жіберу
Сынып оқушыларын 2 топқа бөліп алу, топ басшыларын сайлау.
Үй тапсырмасын сұрау
1-топ: Суретпен жұмыс
2-топ: тест жұмысы
Үй жұмысын бағалау
Қызығушылықты ояту.
Сөзжұмбақ шешу. Шешуі: шешендік сөздер
Мағынаны ашу
Біз бүгін «Арналы бұлақ – асыл сөз» деген тарауды бастаймыз.
«Дастан мен Асан өзен жағасында кітап оқып отыр еді.Дастан кітапты жағадағы тас үстіне қоя бергенде,кітап суға түсіп кетті де, жоқ болды.
Кітапты сен түсірдің, сен кінәлісің,-деп ашуланды Асан.
«Кітапты алмай-ақ қояйық» дегенімде сен болмап едің, ендеше сен кінәлісің ,-деп ренжіді Дастан.
Осы дауды қалай шешер едіңдер?
|
Оқушылар екі топқа бөлінеді
Оқушы жауаптары тыңдалады.
|
Тұсаукесер
Негізгі бөлім
Қорытынды
|
Бөлтірік Әлменұлы-бала кезінен-ақ ақындық, шешендік сөз өнеріне және батырлыққа бейім болған, есейген шағында ел арасындағы жер, су, еңбек, құн және жесір дауларына талай әділ төрелік айтқан. Ел арасындағы тапқыр, ұтқыр сөздерді, тақпақ, терме, аңыз әңгімелерді жаттап, оны жастар арасында айтып, қызық думан құрған. Ел арасында "Бөлтірік айтыпты" деген шешендік сөздер көп. Бөлтіріктің "Аппақ сақал қараңғы түнде айдай көрінеді", "Ұры қары деген атақ алыпты", "Төре баласы мен түйе ботасы", "Хан баласына бата", "Қырғыз-қазақтың байлық айтысқаны", "Құдайдың өзі оңғарар", "Даудың түбін қыз бекітеді"секілді сөздері аз сөзбен көп мағына берудің үлгісі болып табылады. Соның бірінде Бөлтірік шешен "Арғымақ атта жал болмас, жабы келіп жалыменен теңесер", - деп түйіндейді. Бөлтіріктің шешендің сөздері қырғыз, өзбек халықтары арасында да кездеседі.
Мәтінмен жұмыс
"Ойлан.Жұптас.Бөліс"әдісі
Мәтінді түсініп оқу.
Шығармашылық тапсырма
1-топ:Ел арасында Бөлтірік шешенді не үшін жақсы көрді?
2-топ:Бөлтірік шешеннің Арсланға әсер еткен сөзін айт
Сөздікпен жұмыс
Үйге тапсырма
Мәтінді мағынасын түсініп оқу
Бағалау
Рефлексия
1.«Не үйрендім?»
2. Бүгінгі сабақтағы ұнаған сәтін жазу.
|
Жаңа мәлімет алады
Мәтінді оқиды
Топпен жұмыс жасайды
Сөздікті дәптерлеріне жазады
Күнделіктеріне жазып алады.
2 жұлдыз, 1 тілек айтады
Рефлексия жазады.
|
Достарыңызбен бөлісу: | |
http://engime.org/redakciya-alasi-esengelediev-madiyar-jmafaliev-madiyar.html#Бұлдыр_елесті_қуып_сенделдім | Редакция алқасы: Есенгельдиев Мадияр Жұмағалиев Мадияр | - Редакция алқасы:
- Есенгельдиев Мадияр
- Жұмағалиев Мадияр
- Нұрмағанбетова Ботакөз
- Кусанова Айжан
- Сергеева Айнара
- Мазмұны:
- 1.Қазақтың ақын қызы
- 2.Ақын апаға арнау
- 3. “Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ”
- 4. Мұғалімдік – киелі мамандық.
- 5.Ұлыдан ұлағат
- 6.Поэзия, сен менімен егіз бе едің?
- 7.
- Қазақтың
- ақын қызы –
- Фариза Оңғарсынова
1939 жылдың 5-желтоқсанында - 1939 жылдың 5-желтоқсанында
- Гурьев (қазіргі Атырау) облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған.
- 1961 жылы
- Гурьев мемлекеттік педогогикалық институтының тіл-әдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркіндала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.
- 1966-1968 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкері.
- 1968-1970 жж. республикалық «Лениншіл жас» газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі қызметін атқарған.
1970-1978 жж. - 1970-1978 жж.
- республикалық «Қазақстан пионері» газетінің бас редакторы,
- 1978 ж. желтоқсаннан «Пионер» журналының бас редакторы.
- Алғашқы өлеңдері баспасөз беттерінде 1958 жылдан бастап шыққан. Әр жылдары 20-дан астам өлең жинақтары, очерктері, таңдамалы шығармалары, «Біздің Камшат» повесі, аудармалары «Жазушы», «Жалын», «Молодая гвардия» баспаларынан жарық көрді.
- Орыс, туысқан республикалар ақындарының, Чили ақыны П. Неруданың жырларын, кейбір драмалық шығармаларды қазақ тіліне аударған.
1979 жылы - 1979 жылы
- жарық көрген «Сенің махаббатың» жинағындағы «Сырласу немесе ақын әйелдің анасымен диалогы» атты поэмасы ақын творчествосының шындық шырқауы, негізгі қағидасы. Шындық, қайсарлық, адамгершілік, махаббат, сенім сияқты философиялық категориялар Ф. Оңғарсынованың поэмасында нанымды, салмақты көрініс тапқан.
- 1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды
Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған. - Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», «Парасат» ордендерімен марапатталған.
- Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер.
- Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болған.
- Иә, сіздің жаратылысыңыз, дүниені қабылдауыңыз ерекше бөлек. Сол бөлектіктен де шығар жалқыны кейде жалпының түсінбей жататыны. Бәз біреулер «апамыздың мінезі қиын, жақын келсең өртейді, алыс кетсең тоңасың» – дейді. Мен айтар едім, сәл-пәл салқындық апамыздың сыртқы қорғаныш қабаты ғана. Ал, жанына енсең, жүрегіне бойласаң одан – жұмсақ, одан – мейірімді адамды таба аласың ба
Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын, - Аңсар Алқаракөкке жайып қанатын,
- Сен едің келген ғайыптан Ақын.
- Жауһардай асыл жырыңды, апа,
- Естіген алғаш Жайық болатын.
- Жайық болатын – шайырдың мұңы,
- Оймақтай болды Ойылдың құны.
- Ақбөкен сынды адасып жүрмін,
- Орайын таппай ойымның бірі.
- Жетім жүрекке болған кім медет,
- Оятты өлең жарым түнде кеп.
- Селт етті-дағы секемшіл көңіл,
- Сандуғаш құсқа айналдым… кенет.
- Қауырсын қалам қолыма алып,
- Жыр жазғым келді толқынға малып.
- Өрлі өзен бүгін өксіп тұр, апа,
- Толағай текті Табылсыз қалып…
-
Бұлдыр елесті қуып сенделдім, - Бұлдыр елесті қуып сенделдім,
- Болашағымды біліп, сенген кім?
- Атырау бүгін ауаға зәру –
- Салқыны тиген суық сөздердің.
- Тағы да қолын бұлғады-ау аз бақ,
- Мазаңды алдым ба мұң ғана қозғап?
- Жаныма тар боп жер беті кейде,
- Жағаны кезем жындана жаздап.
- Налама айналып – Нарынның шері,
- Қанбай жүр, қайтем, жанымның шөлі.
- Жасын жырыңның жарқылын шашып,
- Жайыққа келші, сағындым сені!!!
- *Бақытгүл Бабаш, Атырау қаласы.* ӨЛЕҢ-ЖЫРДЫҢ ЖАЙЫҒЫ
- Бар сияқты менде де сана шыдам,
- Жылағанды демеуге тағы асығам,
- Жасайын-ақ десем де бір астамдық,
- Қорқам ардың айбалта – жазасынан.
- Ақынның творчествосына тән басты қасиет – шындыққа бас ию. Оның бұл қасиеті кез келген туындысынан да айқын көрініп тұрады.
Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры. - Қасым Аманжолов айтқандайын, ақын өмірбаяны өлеңдерінде екені рас қой. Фариза да өзі ғұмыр кешіп жатқан уақыттың жыршысы. Ол өз замандастарының, өз заманының өмірбаянын өз өлеңдерінде өрнектеп жүр. Сол себепті де оның тағдыр жолын толғаған жырлары онымен құрбы-құрдас бір ұрпақтың да өмір сыры.
- Әйел жаратылысының нәзіктігі мен қылықтылығын, жаны мен тәнінің сұлулығын, махаббатының мөлдірлігін тап Фаризадай жарқыратып, сүйсінте жазған ақын жалғыз-жарым ғана. Әйелдің болмысындағы табиғи қадір-қасиетін, әсіресе мөлдір махаббатын, осы жолда кезігетін қызғанышы мен сүйінішін, рахаты мен ләззатын жеріне жеткізе иландыра, сүйсіндіре, тереңнен толғап жазған соң ғана ол мың сан оқырманға ой салуда
- Өз өлеңдері арқылы ақын біздерді – оқырмандарын жанарында мұңы жоқ, жамандықпен көре тұра күреспейтін, жылағанның қайғысын бөліспейтін, құлағанның қолтығынан демемейтін, бәріне риза, бәріне мәз, айналадағы адамдардың тіршілігінен, қоғамдағы өзгеріс-жаңалықтардан бейхабар әрі олардың не болып жатқанында шаруасы жоқ, безбүйрек, өзімшіл, өркөкірек пенделердің болмыс-бітімін айғақтайтын поэтикалық портреттерімен таныстырып, ондайлардан отауыңды оқшау қондыруыңды, сондай-ақ өзіңнің де сондай сүйкімсіз, сұмпайы мінезден аулақ болуыңды қалайтын қағидат-пікір пайымдап отыр.
- Жүрегімен жыр қашаған ақынның өлеңдері өмірлік өнеге алатын ақиқаттан бастау алатын, жан сусынын қандыратын тас бұлақтың таза суындай. Ендеше жұртты ысырып, өзіне жол ашпаған, басқаларды баса-көктеп төрге озбаған, ешкіммен жең ішінен жалғаспаған, арзан атақ-беделге жармаспаған, әкімдерге жағамын деп көңілдерін ауламаған, дөкейлердің қолына су құйып, қызметінен түскенде соңына шырақ алып түспеген, жалған күліп, жорта жылағансып, өтірік жаны ашығансымаған, жалғандықпен жұғыспаған адамды ардақ тұтып, өмірінен өнеге алуды дәріптеген ақын алдында да, оның осындай қазақы қасиет, мінезге бай лирикалық кейіпкеріне де қалай басыңды имессің?!
- Фариза ОҢҒАРСЫНОВА:
- “ КІТАП ОҚЫМАҒАН АДАМ – ТАМЫРСЫЗ ҚАҢБАҚ»
- – Фариза апа, Сіз қазақ поэзиясына жаңа көзқарас әкелген, өн бойында өр рухтың жарқылы ойнаған, айналасында сәруар сезімнің самалы ескен ерекше әлемі бар ақынсыз. Сізді ең алғаш ерекше әсерге бөлеген қандай кітап?
- – Біржан мен Сараның айтысы. Оны мен мектепке бармай тұрып оқығанмын. Аға, әпкелерім үйде көп кітап ұстайтын. Айтыс деген (атын ұмытып қалаппын) үлкен кітап болды. Құлмамбет пен Жамбылдың айтысында қызығып оқитынмын.
- Сараның (бұл айтысты Әріп ақын жазыпты деп жүр ғой біреулер) түйдек-түйдек жыр шумақтарын рахаттана оқығаннан мен алғаш рет ер-азаматтардан кем түспейтін қыздар да болады екен-ау деп таңданғанмын.
– Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа? - – Әр тұлғаның өзінің кітап оқу әдісі бар екенін білеміз. Кітапты қалай оқисыз, апа?
- – Кітап оқитын ерекше әдісім жоқ. Біздің балалық, жасөспірім шағымыз кітап оқумен өтті. Ол кезде теледидар деген атымен жоқ болатын және біздің заманымызда кітап оқу ана сүтіндей тәтті еді. Басқа тілден аударылған кітаптар да көп еді. Біз кітапты таңдап-талғамай оқи беретінбіз.
– Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз? - – Кез келген адамда бала кезінен оқып жүретін жанына азық, жүрегіне жақын бір кітап болады ғой… Сіз қандай кітапты қайта-қайта оқып, әлі күнге дейін тамсанып тастамай жүрсіз?
- – Ауыз әдебиетінің туындыларын әлі күнге дейін анда-сонда бір қарап қоямын. «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш – Баянсұлу» секілді лиро-эпостық жырлар, сосын «Алпамыс», «Қобыланды батыр» жырлары мен баяғы айтыстар
Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек. - Кітап оқымаған адам – тамырсыз қаңбақ. Өркениетті мемлекет болу үшін жеке пенделерді ғана байытып отырған материалдық байлық емес, ол мемлекет адамдарының рухани байлығы керек.
- Кітап – сол рухани байлықтың негізі бөлімі.
- Сұхбаттасқан: Бауыржан Қарағызұлы
- «Кітап патшалығы» журналы
- Әке – білек, саусағы – балалары,
- Қан тамырмен жалғасқан аралары,
- Ана - тамыр бойымен бәріне де,
- Тіршіліктің жылуы таралады.
- Туғандай дүниенің нұр шақтары,
- ән кетті Атыраудан шырқап тағы!
- Күмбірлі күй төгеді, жыр төгеді
- Исатай – Махамбеттің ұрпақтары!
- Атырау кен байлықтың кіндігі еді,
- қалайша сайрамасын жыр-жүрегі!
Жайықтың аққуындай мың бұралған - Жайықтың аққуындай мың бұралған
- Дина мен Қыз Жібектің сіңлілері.
- Алтын Күн бақыт шашып туғанда алдан,
- еңбекпен, Ерліктермен шыңдалды арман.
- Ақ тілеу замандасым, сәлем сізге
- Атырау, Жайықтағы туғандардан!
- Атырау, Ақжайықтың өнерлі елі,
- күй төгіп, ән шырқайды өрендері,
- Балықты, мұнайлы елде, шұрайлы елде
- өнермен ұласады Ер еңбегі!
- Дүниеден ел көшеді қалмаса әні,
- өнерсіз адам жанын шаң басады.
- Халқымның ән мұрасы, күй мұрасы
- осылай ұрпақтарға жалғасады!
- Мұғалімдік – киелі мамандық.
- Ол үлкен, жан-жақты, терең білімдарлықпен қатар аса
- сезімтал болуды талап етеді. Әр бала – тұнып тұрған сезім. Олардың пианиноның
- тіліндей сезім пернелерін тура баса алсаң ғана жан дүние әлемдеріне еркін ене аласың.
- Әйтпесе, олар маңайлатпайды.
- Фариза Оңғарсынова
ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР - ЖАҚСЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ЖЫР
- Ей, жарық күн, нұрыңды шаш далама,
- шаш нұрыңды қарттарға, жас балаға,
- ызғар сіңген жеріме шуақ керек,
- мұқтаж оған ауыл да, астана да.
- Сәулеңменен себеле үміт демін,
- жер бетінен жылыссын күдіктерім.
- Адамдардың сатқындық, сұмдығынан
- қалжыраған жерімді жібіт менің.
- Күңгірттенбей, көтерсін шыңым басын,
- қарттарымның ұзартқын ғұмыр жасын.
- Қорқыныш пен үрей жер кеуделерде,
- қу бәрін де – соңына бұрылмасын!
- Кетсін тағы шарықтап алысқа үнім,
- қонақтасын ырыс пен табыс күнім.
- Ұл-қыздары көтерсін қол ұстасып
- қазағымның елдік пен намыс туын.
- Жарқырасын шуақ боп алғашқы үміт,
- жүректерді жүрекпен жалғастырып.
- Адамзатқа бірлік бер, тыныштық бер –
- ынтымақтан туындар бар жақсылық!
- Фариза!
- Фаризажан, Фариза-қыз,
- Өмірде ақындардың бәрі жалғыз.
- Шыдай-шыдай ақыры жалығармыз,
- Бірімізден біріміз арылармыз.
- Біздерді де жоқтайтын жан болса егер,
- Шаң басқан архивтерден табылармыз.
- Сен мені білесің бе, білесің бе?
- Жаралмаған жан екем күресуге.
- Жылай жүріп, өтірік күлесің де,
- Жүресің де қоясың, жүресің де.
- Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,
- Тастағысы келеді күресіңе.
- Фаризажан, сен соны білесің бе?
- Жанарымды тұманмен тұмшаладым,
- ...Серіппесі үзіліп тұр садағым.
- Жігітінен қазақтың дос таба алмай,
- Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.
- Ауырлар деп ойлап па ем мұңша халім...(үзінді)
- Мұқағали Мақатаев
- Қорыта айтқанда, Фариза ақынның адам жанын бірден баурап алатын нәзік сырлы, жүрек елжіретер өлеңдері кеудеңде күйсандық сазындай күйге толтырып, ой-санаңды дауылдай сапыратын сипатымен ерекшеленеді. Саңлақ ақынның жауһар жырларын бүкіл қазақ жаппай оқып, жаттап жүр десек асырып айтқандық болар еді. Ал оның отты өлеңдері барша қазақтың жырын жырлап, мұңын мұңдауға арналғандығын айтсақ әсте қателеспейміз,
- Ақиқатын айтып, ағымыздан жарылар болсақ, Фариза Қазақ Елінің тұлғалы азаматы, көрнекті қоғам қайраткері. Бұл атаққа ол ақтаңгер ақындығымен де, тәуелсіздік жолындағы сіңірген жанқиярлық еңбегімен де өте лайық Азамат екендігі талассыз шындық.
Өлең – өмір, өмір – өлең, - Өлең – өмір, өмір – өлең,
- Дегенімде қиялмен Сізді көрем.
- Көкорайлы көңілдің көктемі мен
- Күңіренген, күрсінген күзді көрем.
- Ақтарсам да тарихтың қай парағын,
- Байтақ мінез Сіз тұрсыз – байқағаным.
- Сізбен жерлес болғаным – бақытым деп,
- Мың мәртебе мақтанып айта аламын.
Замандастың жазира жүздерінен, - Замандастың жазира жүздерінен,
- Сізді көрем деп те бір ізденіп ем.
- Бәрін оқи алмадым, үлгертпеді,
- Көз алдымнан өткен соң жүз керуен.
- Заман сырын жүрекпен шын ұқтың ба?
- Махамбеттің жырымен шынықтың ба?
- Ақиқаттың ақ алмас қылышындай
- Айтар жерде түсіңді суыттың ба?!
-
- Қол жетпестей теңеймін Сізді шыңға,
- Қыраным да өзіңіз, қызғышым да.
- Фариза апа, ізетім өзіңізге –
- Сіңілің айтқан осынау ізгі сырда! *
Достарыңызбен бөлісу: | |